Sudanlı siyasi güçler ‘anayasa belgesini’ değiştirme konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu

Mısır’ın ev sahipliğinde düzenlenen ‘Herkesi barındıran bir Sudan’a doğru demokratik geçiş beklentileri’ başlıklı siyasi çalıştaya katılan Sudanlı siyasi güçler, geçiş döneminin gereklerine uygun değişiklikler önererek, anayasa belgesini kabul etme konusunda anlaştı.

Anlaşma, Ağustos 2019’da imzalanan ve 2020’de değiştirilen anayasal belgenin, özellikle yeni bir anayasayı onaylayabilecek bir kurucu otorite olmadığı için, geçiş döneminin geri kalanını yönetmek amacıyla mevcut gerekliliklere uygun değişikliklerle kabul edilmesini içeriyor.

Çalıştayın nihai bildirgesine göre, altı gün süren çalıştayın sonunda katılımcılar Siyasi Uzlaşma Belgesi ve Geçiş Dönemi Belgesi’ni yayınladılar.

Ayrıca, misyonu ‘demokratik geçişi destekleyen tüm taraflarla iletişim kurmak’ olan çalıştaya katılan tüm bloklar, bileşenler ve kişiler için kapsayıcı bir organ olarak Ulusal Demokratik Güçler Koordinasyonu oluşturma konusunda anlaştılar.

Katılımcılar, silahlı kuvvetlerin ‘tüm siyasi güçlere aynı mesafede’ olması gerektiğini vurgulayarak, Hızlı Destek Güçleri ve Silahlı Mücadele Hareketi güçlerinin silahlı kuvvetler bünyesinde birleştirilmesini önerdi.

Buna ek olarak, tüm düzenli güçler (ordu, hızlı destek, genel istihbarat, polis) için yatırım ve ticari faaliyetlerin Maliye Bakanlığı’nın yetkisi altına alınmasının önemini vurguladı.

Katılımcılar, anayasal belgede öngörülen ihtisas komisyonlarının kurulmasına ek olarak, hukuka ve anayasal otoritelere bağlı kalmayı gerektiren hukukun üstünlüğünü tesis etme süreci içinde 30 Haziran 1989 rejiminin güçlendirme yapısının feshedilme ihtiyacına atıfta bulundu.

Ayrıca, ‘partizan siyasi çalışmalara karışmadan, devrimle aynı çizgide olan, yetkin ve yetenekli profesyoneller’ olmaları gibi Başbakan ve hükümet üyelerini seçmek için yeni kriterler önerdiler.

Nihai bildiride, 35 parti ve hareketin en az 85 temsilcisi ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldığı Sudan diyaloğuna ev sahipliği yapma daveti takdir edildi.

Geçtiğimiz dönemlerde geçiş otoritesine katılan çeşitli bileşenler arasındaki ihtilafların, 25 Ekim tedbirleriyle sona eren ve geçiş sürecini tamamen durduran büyük bir krize yol açtığı vurgulandı.

Siyasi çalıştaya katılan Sudanlı güçlerin açıklamasında şu ifadelere yer verildi;

“Oluşturulan 10 komite, Ağustos 2019’da imzalanan ve 2020’de değiştirilen anayasal belgenin bazı değişikliklerle kabul edilmesi de dahil olmak üzere, anayasal düzenlemelere ve hükümet sistemine ilişkin bir dizi teklifle sonuçlandı. Seçimlerle ilgili olarak, katılımcılar özgür ve adil seçimlerin bağımsız bir komisyon kurulmasını gerektirdiği ve seçimlerin başbakan atanma tarihinden itibaren en geç iki yıl içinde yapılması gerektiği konusunda anlaştılar.”

Barış düzenlemeleri ile ilgili olarak, katılımcılar Ekim 2020’de imzalanan Cuba Barış Anlaşması’na ve gözardı edilen bölgelerin ekonomik ve yaşam durumunu iyileştirerek, çeşitli iç savaşlara neden olan koşulları ele almaya olan bağlılıklarını teyit ettiler.

Açıklamada, düzenli kuvvetlerin tüm siyasi ve toplumsal güçlere aynı mesafede olduğu ve siyasi işlere karışmadığı vurgulandı.

Tek bir ulusal orduyu içeren bir güvenlik ve askeri reform planına uygun olarak, güvenlik düzenlemelerinin hızla uygulanması çağrısında bulunuldu.

Kahire’deki çalışmalarının sonunda katılımcılar, görevleri gençliği istikrara kavuşturma projelerini finanse etmek ve işsizlik oranlarını azaltmak olacak bir gençlik komisyonunun kurulmasını önerdi.

Çalıştaya katılanlar, Sudan siyasi yapısının bir grup ya da bloğun geçiş dönemini tek başına yönetemeyeceğini vurguladı ve demokratik geçişi destekleyen tüm güçleri, ulusal bir fikir birliğine varmak için ulusal sorunları tartışmaya davet etti.

Çalıştay katılımcılarından olan Ulusal Ümmet Partisi lideri Dr. Sadık el-Hadi el-Mehdi, “Sudan güçlerinin elde ettiği şey, üzerine inşa etmeyi gerektiren büyük bir başarıyı temsil ediyor. Kahire çalıştayına katılan güçler, Sudan sahnesinde şu anda uyumlu en büyük bloklardır” dedi.

Şarku’l Avsat’a özel açıklama yapan Mehdi, Sudan güçleri tarafından açıklanan siyasi mutabakat belgesinin siyasi olarak dışlanmayacak bir anlaşmayı temsil ettiğini ve herkesin buna katılabileceğini söyledi.

Mehdi, açıkça partizan olmayan siyasi yeterlilikleri içeren gerçek bir ulusal birlik hükümeti kurmanın önemini de vurguladı.

Şarku’l Avsat’a konuşan bir diğer isim, Afrika meselelerinde araştırmacı olan Dr. Rami Zuhdi, Sudan güçlerinin elde ettiği başarının ‘Sudan geçiş deneyiminde gerçek bir dönüm noktası’ olduğunu belirtti.

Dr. Zuhdi, nihai belgede yer alan yürütme önerilerinin, karşılaşılan birçok eksiklik nedeniyle sahada uygulama yolu bulamayan çerçeve anlaşmadaki açık bir eksikliği giderdiğini vurguladı.

Kahire’de toplanan güçlerin, geçiş dönemini yönetmede en önemli araç olan hükümetin kurulabilmesi için ‘boşluğu giderebildiğini’ ifade eden Dr. Zuhdi, “Siyasi güçlerin ulaştığı genel sonuçlar, çerçeve anlaşmanın başaramadığı en belirgin kusuru dolduruyor” dedi.

Dr. Zuhdi, çerçeve anlaşmayı siyasi güçlerin Kahire’deki istişarelerinin sonuçlarıyla birleştirecek bir sonraki adımın önemine de işaret etti.