Hükümet koalisyonundaki siyasi güçlerden Irak heyetinin Washington ziyaretine destek

Yerel para birimi toparlanırken piyasalar rahat bir nefes almaya başladı

Geçtiğimiz günlerde Bağdat'ta Tahrir Meydanı’nda dolar kurundaki yükselişe karşı düzenlenen protesto gösterisinden bir kare (Reuters)
Geçtiğimiz günlerde Bağdat'ta Tahrir Meydanı’nda dolar kurundaki yükselişe karşı düzenlenen protesto gösterisinden bir kare (Reuters)
TT

Hükümet koalisyonundaki siyasi güçlerden Irak heyetinin Washington ziyaretine destek

Geçtiğimiz günlerde Bağdat'ta Tahrir Meydanı’nda dolar kurundaki yükselişe karşı düzenlenen protesto gösterisinden bir kare (Reuters)
Geçtiğimiz günlerde Bağdat'ta Tahrir Meydanı’nda dolar kurundaki yükselişe karşı düzenlenen protesto gösterisinden bir kare (Reuters)

Irak’ta Muhammed Şiya es-Sudani’nin başbakanı olduğu mevcut hükümeti oluşturan koalisyondaki siyasi güçler, Iraklı üst düzey yetkililerden oluşan bir heyetin üstlendiği göreve tam destek verdiklerini açıkladılar. Heyetin, ülkede son dönemde dolar kurunda kaydedilen hızlı yükselişe ilişkin olarak ABD Hazine Bakanlığı ve ABD Merkez Bankası yetkilileri ile bugün Washington'da görüşmeler yapması bekleniyor.
Devlet Yönetimi İttifakı’nda yer alan ([Şii] Koordinasyon Çerçevesinin güçleri, [Kürt] Kürdistan Demokratik Partisi/KDP, Kürdistan Yurtseverler Birliği/KYB ve [Sünni] Egemenlik Koalisyonu ve Azim İttifakı) siyasi güçler, Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin başkanlığındaki Irak heyetinin atacağı adımları desteklediklerini duyurdular. Açıklamada, “Devlet Yönetimi İttifakı, hükümetin tüm adımlarını destekliyor” denildi. Açıklamada ayrıca, ‘ABD ile ilişkilerin Irak'ın çıkarlarını artıracak şekilde güçlendirilmesinin önemi’ vurgulandı.
ABD ile ilişkilere ilişkin Kürt ve Sünni tarafların tutumlarında herhangi bir değişiklik olmazken Koordinasyon Çerçevesi çatısı altındaki Şii güçlerin birçoğunun ABD ile ilişkilere ilişkin tutumunda bir yenilik söz konusu. Devlet Yönetimi İttifakı’nın taraflarının imzaladığı açıklamada, ‘ABD ile ilişkilerin güçlendirilmesinin önemi’ vurgulanırken aynı zamanda Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin çoğu, silahlı gruplarla birlikte, danışman sıfatıyla bile olsa, Irak'ta ABD’nin askeri varlığına karşı olduklarını sık sık ifade ediyorlar. Bunun yanında Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin önde gelen isimleri, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) yurtdışı kolu Kudüs Gücü eski Komutanı General Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi eski Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi El-Mühendis'in 2020'nin başlarında Bağdat Uluslararası Havaalanı yakınlarında öldürülmesi olayında ABD ile gizlice iş birliği yapmakla suçladıkları eski Başbakan Mustafa el-Kazemi hükümetini Washington'a yakınlığı nedeniyle eleştiriyorlardı.
Irak Dışişleri Bakanlığı, ABD’ye giden heyetin dolar kurundaki hızlı yükseliş de dahil olmak üzere mali ve bankacılık dosyalarını görüşeceğini duyurmuştu. Bakanlık Sözcüsü Ahmed es-Sahhaf, Irak resmi haber ajansına, bu ziyaretin, hükümet programı ve Irak’ın ulusal öncelikleri açısından  ABD ile stratejik bir ufuk çerçevesinde  Irak’ın tüm çıkarlarının ele alınmasını umduklarını söyledi. Sahhaf, başta mali ve bankacılık dosyaları, dolar kurundaki hızlı yükseliş ve bu konuda ABD tarafı ile iş birliği ve koordinasyon olasılığı olmak üzere başlıca konuların görüşüleceğini söyledi.
Bakanlık Sözcüsü, iki ülke arasındaki ilişkiler ve Irak halkının talepleri doğrultusunda bu ilişkileri daha geniş alanlara taşımanın yolları gibi birçok dosyanın ele alınacağını da sözlerine ekledi.
Öte yandan heyetin Washington ziyareti öncesinde doların düşmeye başlamasıyla birlikte piyasalar toparlanmaya başlarken Irak’ın yerel para birimi dinarda toparlanma görüldü. Ancak gözlemcilerin bunu son dakika spekülasyonları olarak yorumlaması paradoksa neden oldu. Washington’da Irak'ın SWIFT sistemine geçmesi için belli bir süreye bağlı bir mekanizma üzerinde anlaşmaya varılabileceğine dair umutlar da söz konusu. Siyasi gözlemciler, Irak dinarının haftalardır ilk kez toparlanmasına karşı doların kabul edilebilir seviyelere düşmeye başlamasını ABD Başkanı Joe Biden'ın Irak heyetinin ziyaretini kabul etmesiyle ilişkilendiriyor.
Diğer taraftan Irak Merkez Bankası, dijital para birimleriyle ticareti yasaklama konusunda daha önce aldığı kararı bir kez daha teyit etti. Banka tarafından dün yapılan açıklamada, “Her türlü dijital para birimiyle spekülasyon ve ticaret amacıyla elektronik kartların ve cüzdanların kullanımını yasaklama yönündeki önceki kararımızı teyit ediyoruz. Tüm bankalar, lisanslı banka dışı finansal kuruluşları ve tüm elektronik ödeme şirketleri bu karara uymalı” denildi.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“2015 tarihli ve 39 sayılı Kara Paranın Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesi Kanunu ve bunlara uyulmaması durumunda çıkarılan talimatlar kapsamında ihlalde bulunan kurumlara ve müşterilere karşı tüm katı yasal önlemler alınacaktır.”
Irak Merkez Bankası, Meclis tarafından onaylanan 2021 yılı genel bütçesine göre 19 Aralık 2020 tarihinde resmi dolar kurunu her 100 dolar için 145 bin dinar olarak belirlediğini duyurmuştu.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."