Irak Federal Yüksek Mahkemesi, IKBY Parlamentosu'nun görev süresinin uzatılmasının anayasaya aykırılığına ilişkin davanın görülmesini erteledi

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani (AP)
Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani (AP)
TT

Irak Federal Yüksek Mahkemesi, IKBY Parlamentosu'nun görev süresinin uzatılmasının anayasaya aykırılığına ilişkin davanın görülmesini erteledi

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani (AP)
Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani (AP)

Irak Federal Yüksek Mahkemesi, Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi (IKBY) Parlamentosu'nun görev süresinin uzatılmasının anayasaya uygunluğuna ilişkin duruşmanın ertelenmesine karar verdi. Mahkeme, duruşma ve karar için 15 Mart tarihini belirledi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre mahkeme, daha önce de bölgedeki iki ana parti olan Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Kürdistan Demokrat Partisi'ne (KDP) muhalif “Yeni Nesil” hareketin bu yönde açtığı davaları birleştirmek istediği için kararı Aralık ayı ortasında ertelemişti. Ayrıca Goran Hareketi mensubu olan IKBY Parlamentosu’nun Eski Başkanı Yusuf Muhammed Abdulkadir, IKBY Parlamento Başkanı Revaz Faik’e dava açtı. Gerekçe ise IKBY Parlamentosu'nun 2022’de yapılan beşinci oturumunda anayasanın 12 sayılı kanunun 1, 2, 5, 6 ve 20. maddelerinin ihlal edilmesi ve IKBY parlamentosunun beşinci döneminin süresinin Kasım 2022'de sona ermesidir.
Abdulkadir ayrıca Federal Hükümet’e 2022 tarihli 12 sayılı Kanun'un uygulanmasını ve dava hakkında bir karar verilinceye kadar sanık (bölge parlamento başkanı) ve iki yardımcısı tarafından ortaya konan prosedür, yetki ve eylemleri durdurmak için acil bir devlet emri çıkarma çağrısında bulundu. IKBY, 2018'de son yerel seçimleri yaptı. Diğer yandan parlamentonun yasama oturumu Kasım ayı başlarında bir yıl daha uzatıldı. Bunun nedeni siyasi taraflar ve partilerin, milletvekili seçimlerinin son seçim tarihinden itibaren dört yıl sonra belirli bir tarih üzerinde bir mutabakata varamamalarıdır.
Eski IKBY Başkanı ve KDP lideri Mesud Barzani, geçtiğimiz Ocak ayında ABD'nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika İşlerinden Sorumlu Koordinatörü Brett McGurk ve ABD'nin Irak büyükelçisi Elena Romanowski ile yaptığı görüşmede, “Bu yıl içinde Kürdistan bölgesinde milletvekili seçimlerinin yeniden ertelenmesine neden olabilecek her türlü yeni bahaneyi reddederek yola devam etme ihtiyacı var" dedi.
Barzani ve Erbil hükümetinin seçimlerin bu yıl yapılacağı iddiasına rağmen, özellikle Demokrat Parti'nin rakibi olan Birlik Partisi'ne yakın birçok Kürt akımı “bölgedeki partiler arasında, özellikle de iktidarın iki kutbu olan Demokrat Parti ve Birlik arasındaki derin farklılıklar” göz önüne alındığında, seçimlerin bu yıl yapılma ihtimaline şüpheyle yaklaşıyor. Demokrat Parti dışındaki çoğu parti, seçim yasasında değişiklik yapılması ve seçmen kütüğünün gözden geçirilmesi çağrısında bulunuyor. Ayrıca Seçim Komisyonu ile ilgili itirazlar var.
Milli Birlik, Değişim ve Yeni Nesil partileri ve diğer partiler, Demokrat Parti'nin yetkisi altındaki Erbil ve Dohuk vilayetlerinde seçmen sicillerinin güncellenmesi gerektiğini vurguluyor. Bu kayıtlarda en az 700 bin artış olduğunu tahmin eden partiler buna ek olarak, ölülerin ve tekrarlanan isimlerin listeden çıkarılması ihtiyacına vurgu yaptı.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.