Kahire, Nil Havzası ülkelerinin de su güvenliğini savunuyor

Etiyopya’nın Nahda Barajı rezervuarını dördüncü kez doldurması öncesinde Mısır Sulama Bakanı’nın birbiri ardında gelen ziyaret ediyor

Suveylem, Tanzanya’daki Julius Nyerere Barajı’nı ziyaret etti (Mısır Su Kaynakları Bakanlığı)
Suveylem, Tanzanya’daki Julius Nyerere Barajı’nı ziyaret etti (Mısır Su Kaynakları Bakanlığı)
TT

Kahire, Nil Havzası ülkelerinin de su güvenliğini savunuyor

Suveylem, Tanzanya’daki Julius Nyerere Barajı’nı ziyaret etti (Mısır Su Kaynakları Bakanlığı)
Suveylem, Tanzanya’daki Julius Nyerere Barajı’nı ziyaret etti (Mısır Su Kaynakları Bakanlığı)

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanı Hani Suveylem, Nil Havzası ülkelerine yönelik yurt dışı turunun ikinci durağı kapsamında Burundi’ye iki günlük ziyaretine başladı. Resmi bir açıklamada Suveylem’in Burundi Çevre, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sanctus Niragira ile ‘iki ülke arasında su kaynakları ve sulama alanında ortak iş birliğini geliştirmek’ için görüşmelerde bulunacağı bildirildi.
Mısırlı Bakan’ı iki gün önce Tanzanya ziyareti ile başlayan Nil Havzası ülkeleri turu, Etiyopya’nın Mısır ve Sudan ile arasındaki gerilimi artıran bir şekilde Nahda Barajı rezervuarının dördüncü dolumu için yaptığı hazırlıklarla eş zamanlı olarak başladı. Suveylem birkaç hafta önce hem Sudan’ı hem de Güney Sudan’ı ziyaret ederek ve İran’ın Nil’i izlemesi hakkında görüşmüştü.
Mısırlı Bakanı dün yaptığı açıklamada, ‘Nil Nehri’nin bir rekabet ve anlaşmazlık nedeni değil, iş birliği ve barış kaynağı olması’ gerektiğini vurguladı. Mısır’ın, ‘herhangi bir ülkenin, başka hiçbir ülkeye zarar vermemek koşuluyla, kalkınma arayışında olmasının meşru bir hak olduğuna’ inandığını da sözlerine ekledi.
Suveylem, ülkesinin ‘ortak çıkarlar oluşturarak ve tüm taraflar için karşılıklı fayda sağlayarak, havza ülkeleri arasındaki iş birliğini destekleme’ konusundaki rolünü vurguladı. Ayrıca “Mısır ve Tanzanya arasındaki iş birliği uzun yıllar öncesine dayanıyor, bu süreçte su kıtlığı yaşayan topluluklara hizmet etmek için yeraltı suyu kuyuları açmaya yönelik projelerin uygulandı” ifadelerine de yer verdi.
Mısır, 2011 yılından bu yana Etiyopya tarafından Nil Nehri’nin ana kolunda inşa edilen barajın yıllık su payını etkilemesinden endişe ediyor. Kahire, barajın doldurulmasını ve işletilmesini düzenleyen bağlayıcı bir yasal anlaşmanın imzalanması çağrısında bulunuyor. Etiyopya ise, hidroelektrik barajının inşası için bastırarak, su kaynaklarını kullanarak kalkınma hakkın öne sürüyor.
Kahire Üniversitesi Afrika Çalışmaları Fakültesi’nde çalışan Su Kaynakları Profesörü Abbas Şaraki’ye göre, Etiyopya, Nahda Barajı’nın orta koridorunu hazırlamaya ve Nahda Barajı’nın dördüncü dolumu için yeni beton dökmeye hazırlanıyor.
Şaraki Facebook sayfasında yaptığı paylaşımda “Uydu görüntüleri geçtiğimiz günlerde, yeni beton dökmeye başlama hazırlıkları nedeniyle orta şeritte hafif bir değişiklik gösterdi” ifadelerine de yer verdi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.