Suriye’de meydana gelen deprem felaketinde hastaneler ve morglar enkaz altından çıkarılan morglara nakledilmeye devam ediliyor. Batı Suriye’deki Lazkiye şehri Cebele ilçesinden Muhammed el-Daya, hayatta kalanları bulma şansı giderek azalırken, depremde ölenleri defnetmek için arazisini mezarlığa çevirdi.
47 yaşındaki Daya, AFP’ye yaptığı açıklamada domates ve fasulye ekmek için kullandığı ve satmayı planladığı arazisine yaşamını yitirenlerin defnedilebileceğini belirtirken “Bir gün bu arazinin mezarlığa dönüşeceğini beklemiyordum. Ama şu anki şartlar bizi aşıyor” dedi.
Daya, şehrin ortasındaki arazisinde bir taşın üzerine oturmuş, ağlamaktan şişmiş gözleriyle yeri kazan çalışanları izledi. Mezarların üzerine tahtalar yerleştirilerek kurbanların isimlerinin üzerlerine yazılmasına şahit oldu.
Daya “Gerekirse başka bir araziden de vazgeçeriz. Yaşayanlara yardım edemedik, bu yüzden ölüleri onurlandırmamız gerekir” açıklamasında bulundu. Şehirdeki birçok tanıdığını kaybeden adam “Bu insanların hepsi benim ailem” ifadesini kullandı.
Yetkililere göre deprem, ülkenin batısındaki Lazkiye de dahil olmak üzere Suriye’nin beş şehrini etkiledi. Bölgede 500’den fazla kişi yaşamını yitirirken 100’den fazla bina da yıkıldı.
Hükümet ve kurtarma ekiplerinin açıkladığı nihai olmayan verilere göre deprem 3 bin 377’si Suriye’de olmak üzere, Suriye ve Türkiye’de 21 bin 700 binden fazla kişinin ölmesine yol atı.
Enkaz olan binalar
Cebele’deki er-Rihavi Caddesi’nde, yardım eli uzatmaya gelen Suriyeli ve Lübnanlı görevliler, arama kurtarma operasyonlarının zorlukla yürütüldüğü dar bir köşede tamamen çökmüş bir binanın altında mahsur kalan insanları çıkarmak için zamanla yarıştı.
Lübnan Ulusal Savunması gönüllüsü Ali Saffettin AFP’ye “Bina bisküvi gibi ufalanarak çökmüş. Seslenerek yaşayan var mı diye arıyoruz” derken, üst üste yığılmış taşların altından ses gelmediğini belirtti.
Mahalle sakinlerinin aktardığına göre arama kurtarma çalışmaları sürecinde, beş günde enkazlardan sadece dokuz kişi kurtarılabildi. 20’den fazla ise ölü çıkarıldı. Enkaz altındaki 15 kişi ise halen çıkarılamadı.
Suriye Sivil Savunma yetkilisi Celal Davud, AFP’ye verdiği demeçte “Bir dakika bile durmadan gece gündüz çalışıyoruz. Olay yerinden ayrılmadık. Bunlar son saatler, hızla çalışmayı sürdürüyoruz. Yaşayanlara ulaşmamız lazım” dedi.
Aletler ve çekiçler günün her saati çalışmaya devam etti, hatta bazı gönüllüler ve bölge sakinleri elleriyle ve mutfak gereçleriyle enkazları kazmayı sürdürdü.
Enkaz altında kalan kayıpların binanın çevresinde toplanan yakınları, bir mucize olması ve mahsur kalanların sağ çıkması için dua etmeyi sürdürüyor.
Sivil savunmadan Davud “Yakınlarının durumunu enkazdan çıkarılır çıkarılmaz öğrenmek istiyorlar” dedi.
Ekipler enkaz altından birini çıkardığında insanlar koşarak geliyor, cansız bedeni görünce çığlıklar yükseliyor.
İnsanlar, yakınları için korkan aileleri yemek ve sıcak çay ikram ederek sakinleştirmeye çalışsa da kimse bir şey yiyemiyor.
Depremin vurduğu darbe
Yerel bir yetkiliye göre moloz kaldırma operasyonları Lazkiye’de sadece yaklaşık 60 noktada tamamlandı.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yetkilisi Richard Brennan, Lazkiye ziyareti sırasında Twitter’da yayınladığı video açıklamasında “Yıkım çok büyük. Yıkılan binaların içindekilerin hayatta kalma şansı çok az” dedi.
Cebele’de, askeri üniformalı askerlerin eşlik ettiği Rus arama kurtarma ekipleri, bir binanın molozları arasında çalıştı.
Etkilenen tüm bölgeler gibi Cebele şehri de yıkılan binaların üzerinden geçen buldozer ve makine sesleriyle doldu. Diğer binaların duvarlarında çatlaklar oluşurken, mahalle sakinleri artçı deprem korkusuyla tahliye edildi.
Mahallelerden birinde insanlar terk edilmiş binaları ve sakinlerinin mallarını korumak için toplanırken bazıları da fırınların birinden sığınaklara ekmek taşıdı. Dükkanların kapalı kapılarına da depremde yaşamını yitirenlerin ölüm ilanları asıldı.
Yıkılan bir binanın yakınında duran Adem Şabo, akrabalarından birinin enkazdan çıkarılmasını bekliyordu. Şabo “Baba, anne ve kız kardeş dışarı çıktılar ve hepsi ölmüş. Oğullarının çıkarılmasını bekliyoruz” dedi.
Adem, akrabalarının kir ve kanla kaplı cesetlerini hatırlrken “Yüzlerini unutamıyorum” dedi.
Deprem, ülkede 12 yıldır devam eden kanlı çatışmada bombalamalar ve çatışmalar sonucu çatlayan yüzlerce binayı yerle bir etti. Cebele, iç savaşın en kötü koşullarından nispeten kurtuldu ancak yine de şiddetli patlamalara tanık oldu. Bölgenin sakinlerinin çoğu da cephede ölmüştü.
Adem “Savaşın dinmesiyle büyük cenazelere veda ettiğimizi sanmıştık ama ölüm bir anda Cebele’ye tekrar geldi. Hem de bir darbede” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump, (Arşiv-AFP)