AFAD hakkında ne biliyoruz?

Bir AFAD üyesi, Türkiye'de depremden zarar görmüş bir bölgede (Reuters)
Bir AFAD üyesi, Türkiye'de depremden zarar görmüş bir bölgede (Reuters)
TT

AFAD hakkında ne biliyoruz?

Bir AFAD üyesi, Türkiye'de depremden zarar görmüş bir bölgede (Reuters)
Bir AFAD üyesi, Türkiye'de depremden zarar görmüş bir bölgede (Reuters)

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), deprem, sel, orman yangını ve diğer acil durumlarda arama kurtarma çalışmalarını koordine etme ve yardım sağlama sorumluluklarını taşıyor.

AFAD tarihi
17 bin insanın ölümüne neden olan 199 depremi, Türkiye'nin doğal afetlerle mücadele yaklaşımında bir dönüm noktası oldu. Hükümet, inşaat yönetmeliklerinde ve afet yönetiminde reform yapılmasına öncelik verdi.
AFAD, afetlerin sonuçlarını ele alma çabalarını yönetmek ve koordine etmek için 2009 yılında kuruldu.
AFAD, Türkiye'deki arama kurtarma çalışmaları ve yardımın yanı sıra Türkiye'nin katıldığı uluslararası yardım operasyonlarını koordine etmek için devlet kurumları ve sivil toplum kuruluşları arasında ana bağlantı görevi görüyor.
AFAD, ilk olarak Başbakanlığa bağlıydı. Daha sonra Türkiye'nin 2018'de cumhurbaşkanlığı sistemine geçmesi ve Recep Tayyip Erdoğan’ın devlet başkanlığı görevini üstlenmesiyle İçişleri Bakanlığı'na bağlandı.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, ayrıca doğal afetler sonrasında kaynak geliştirme çabalarını koordine ediyor.
AFAD, hazırlığı geliştirmeyi ve deprem risklerini azaltmayı amaçlayan bir deprem araştırma programı oluşturdu.

Personel
İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan bir raporda, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın 2022 yılında Türkiye'nin 81 ilinde 7 bin 323 personeli olduğu belirtildi.
AFAD, 2021 yılında hedeflediği 250 bin gönüllüden sadece 53 bin 750 gönüllüye eğitim verdi. Geçtiğimiz yıl 200 bin gönüllüye eğitim hedeflenirken, bu yıl sayıyı azaltarak 100 bine çekti.

Bütçe
2022 yılında bütçesi 11 milyar 867 milyon 417 bin TL olan AFAD’ın 2023 bütçesi yüzde 32 azaltılarak 8 milyar 75 milyon 405 bin TL'ye geriledi. Aynı zamanda polis ve sahil güvenlik gibi alanlarda koordinasyonuna yardımcı olan kurumların bütçeleri artırıldı.

Süreçler
AFAD raporuna göre yönetim, 2022 yılında Batı Karadeniz bölgesinde maden kaynaklı bir afet, batıda orman yangınları, sel ve depremler dahil olmak üzere yaklaşık 5 bin 300 afete müdahale etti.
AFAD ekipleri, 2020'de  İzmir’i vuran ve 100'den fazla kişinin ölümüne neden olan depremin yanı sıra 2021'de Kuzey Karadeniz bölgesinde meydana gelen yıkıcı sellerde sivil toplum kuruluşları ve diğer kurumlarla koordinasyon çalışmaları yürüttü.
İçişleri Bakanlığı verilerine göre AFAD geçtiğimiz yıl Türkiye dışında 12 ülkeye 11.4 milyon dolarlık yardımda bulundu. Suriye'de AFAD, Türk kuvvetleri ve müttefik Suriyeli savaşçılar tarafından kontrol edilen bölgelerdeki insani yardım çalışmalarını koordine etti.

Artan yayılma
Son yıllarda yaygınlaşan AFAD, olayları bildirmek için eylem planları geliştirerek acil durum uygulamalarını geliştirdi.
AFAD Gönüllülük Dairesi Saha Koordinatörü İdris Varlı, 4 Şubat depreminden bu yana 100 binden fazla başvuruyla toplam gönüllü sayısının 700 bini aştığını söyledi.
Varlı, 4. derece afetlerde AFAD Gönüllülük Sistemine başvuran kişileri online eğitime almaksızın 'temel AFAD gönüllüsü' kabul ettiklerini ve destek olmaları için afet bölgelerine gönderdiklerini aktardı.



"Soykırıma tanıklık eden bir çatışmaya neden dahil oluyoruz?"... İngilizlerin Gazze Şeridi'ndeki casusluğuna yönelik eleştiriler

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, salı günü Londra'da yaptığı açıklamada, Gazze'deki durumu görüşmek üzere kabine toplantısı çağrısında bulundu (Reuters)
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, salı günü Londra'da yaptığı açıklamada, Gazze'deki durumu görüşmek üzere kabine toplantısı çağrısında bulundu (Reuters)
TT

"Soykırıma tanıklık eden bir çatışmaya neden dahil oluyoruz?"... İngilizlerin Gazze Şeridi'ndeki casusluğuna yönelik eleştiriler

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, salı günü Londra'da yaptığı açıklamada, Gazze'deki durumu görüşmek üzere kabine toplantısı çağrısında bulundu (Reuters)
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, salı günü Londra'da yaptığı açıklamada, Gazze'deki durumu görüşmek üzere kabine toplantısı çağrısında bulundu (Reuters)

İngiliz gazetesi “The Guardian”, Londra'nın bir Amerikan şirketinin yardımıyla Gazze üzerinde neredeyse her gün hava gözetleme uçuşları düzenlemeye devam ettiğini, toplanan istihbarat bilgilerinin nasıl kullanıldığı ve İsrail ordusuyla nasıl paylaşıldığı konusunda soruların arttığını yazdı.

Uçuşları takip edenler, İngiliz Hava Kuvvetleri'ne ait “Shadow” uçaklarının, Aralık 2023'ten bu yana Hamas tarafından rehin tutulan kalan rehinelerin yerini belirlemek amacıyla Kıbrıs'taki Ağrotur (Akrotiri) hava üssünden Filistin toprakları üzerinde 600'den fazla uçuş gerçekleştirdiğini tahmin ediyor.

Casus uçuşları Muhafazakar Parti iktidarı sırasında başladı, ancak İşçi Partisi döneminde de kamuoyuna çok az bilgi açıklanarak devam etti. Uzman uçuş takip cihazlarına göre, başlangıçta günde ortalama iki uçuş yapılıyordu, ancak son zamanlarda günde bir uçuşa düşürüldü.

Gözetleme görevleri, maliyetleri düşürmek için temmuz ayı sonlarında Amerikan şirketi Sierra Nevada'ya devredildi ve İngiliz Hava Kuvvetleri kaynakları, görevlerin çoğu gün benzer bir uçakla sürdürüldüğünü belirtti. Ancak, birkaç gün içinde, yeni casus uçağının 28 Temmuz'da Han Yunus üzerinden uçtuğu ortaya çıkınca bir hata oluştu. O zamana kadar, casus uçakların transponderleri (verici ve alıcı cihazları), Akrotiri'den Gazze'ye doğru, Akdeniz'in doğusu üzerindeyken uçuş sırasında kapatılıyordu.

Uçuş takip uzmanı ve analist Stefan Watkins'e göre bu hata, "İngiliz uçaklarının Gazze'nin sadece yakınında değil, üzerinde de uçtuğunu doğrulayabiliriz" anlamına geliyor.

Watkins, daha sonra güvenlik önlemlerinin sıkılaştırılmasının uçuşların izlenmesini daha da zorlaştırdığını, ancak casus uçağının 3, 4 ve 6 Ağustos'ta Akrotiri'den ayrılmadan önce transponderlerini (telsiz ve radyo alıcılarını) çalıştırıp kapattığını belirtti.

 İsrail'in güneyinde, Gazze Şeridi sınırına yakın bölgede askerler ve tanklar - 5 Ağustos 2025 (AFP)İsrail'in güneyinde, Gazze Şeridi sınırına yakın bölgede askerler ve tanklar - 5 Ağustos 2025 (AFP)

“Shadow” uçakları, gece veya gündüz görsel gözetim için ve genellikle İngiliz özel kuvvetlerinin operasyonlarını desteklemek için kullanılır.

Bir savunma kaynağı, uçakların Gazze'deki binalarda eğitildiğini ve hayatta olduğu düşünülen 20 rehinenin izine rastlanıp rastlanmadığını belirlemeye çalıştıklarını söyledi.

Siyasetçi Jeremy Corbyn, “İngiltere'nin İsrail ile askeri iş birliğini sürdürmesi, dünya çapında canlı olarak yayınlanan bir soykırım karşısında hiçbir şekilde haklı gösterilemez” ifadelerini kullandı.

Eski İşçi Partisi lideri, “Bu uçuşların neden devam ettiği ve istihbarat bilgilerinin neden paylaşılmadığı hala bilinmiyor” dedi.

Liberal Demokrat Parti'nin savunma sözcüsü Helen Maguire, Birleşik Krallık'ın kalan rehinelerin yerini belirleme çabalarını desteklediğini ancak “hükümetin, İsrail'in Gazze'deki askeri operasyonlarında İngiliz istihbarat bilgilerini kullanmasını engellemek için attığı adımları açıklığa kavuşturması gerektiğini” söyledi.

Eski Savunma Bakanı Grant Shapps, İsrail'e destek amacıyla 2023'te hava gözetleme uçuşlarını ilk kez duyurmuş, ancak casus uçaklarının İsrail'e nasıl yardım ettiği konusunda herhangi bir ayrıntı vermemişti.

İngiliz hükümeti, İsrail ile paylaştığı bilgileri kontrol etmek için hassas adımlar attığını söylüyor. Geçen ay hava gözlem uçuşları hakkında sorulan bir soruya Dışişleri Bakanı David Lammy, “İngiliz hükümetinin Gazze'deki savaşa yardım etmesi tamamen yanlış olur. Biz bunu yapmıyoruz. Asla yapmayacağız” dedi.

Askeri kaynaklar, İngiliz istihbaratının İsrail veya başka bir yabancı ülkeyle bilgi alışverişinde izlediği olağan prosedürün, bir siyasi danışman ve bir avukat tarafından yapılan doğrulama işlemlerini içerdiğini ve bu işlemin “dakikalar, saatler veya günler” sürebileceğini söyledi.

İngiliz kaynak, “Neden soykırım ve uluslararası insani hukuk ihlalleriyle suçlanan bir çatışmaya karışmak isteyelim?” diye sordu ve başsavcı Richard Hermer'in ciddi endişeler dile getirmiş olması halinde uçuşların devam etme olasılığının olmadığını belirtti.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv-Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv-Reuters)

Askeri açıdan faydalı bilgilerin İsrail'e aktarılması, Birleşik Krallık'ı devam eden savaşın bir tarafı haline getirecektir. Ancak bu bilgilerin aktarılmasıyla, üçüncü tarafların kullanabileceği istihbarat bilgilerinin kullanımı tam olarak kontrol edilemez.

İşçi Partisi Milletvekili Kim Johnson, “Gazze üzerinde hava gözetleme uçuşlarının amaçları ve denetimleri hakkında ciddi şüpheler varken, özellikle de İsrail'in Gazze'ye yönelik soykırım saldırısı sırasında Akrotiri üssünün istihbarat paylaşımı için kullanılmasının sona erdirilmesini aylarca talep ettikten sonra, hâlâ aralıksız devam etmesi son derece endişe vericidir” ifadesini kullandı.

İngiliz Savunma Bakanlığı yorum yapmadı, ancak Gazze üzerinde rehinelerin yerini belirlemek için silahsız hava gözetleme uçuşları yaptığını ve İsrail makamlarına aktarılan bilgileri kontrol ettiğini belirtti.

Başsavcılık, diğer bakanlara verilen hukuki tavsiyeler hakkında yorum yapmayacağını ifade etti.