İsrail’deki Maruni Katolik Başpiskoposu el-Hac Lübnan’a gidiyor

Kudüs, Hayfa ve Filistin Toprakları Maruni Katolik Başpiskoposu Musa el-Hac ve Lübnan Maruni Patriği Rai, 22 Temmuz 2022 tarihinde görev süresi henüz dolmadan önce Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile görüşüyor (Şarku’l Avsat)
Kudüs, Hayfa ve Filistin Toprakları Maruni Katolik Başpiskoposu Musa el-Hac ve Lübnan Maruni Patriği Rai, 22 Temmuz 2022 tarihinde görev süresi henüz dolmadan önce Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile görüşüyor (Şarku’l Avsat)
TT

İsrail’deki Maruni Katolik Başpiskoposu el-Hac Lübnan’a gidiyor

Kudüs, Hayfa ve Filistin Toprakları Maruni Katolik Başpiskoposu Musa el-Hac ve Lübnan Maruni Patriği Rai, 22 Temmuz 2022 tarihinde görev süresi henüz dolmadan önce Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile görüşüyor (Şarku’l Avsat)
Kudüs, Hayfa ve Filistin Toprakları Maruni Katolik Başpiskoposu Musa el-Hac ve Lübnan Maruni Patriği Rai, 22 Temmuz 2022 tarihinde görev süresi henüz dolmadan önce Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile görüşüyor (Şarku’l Avsat)

Kudüs, Hayfa ve Filistin Toprakları Maruni Katolik Başpiskoposu Musa el-Hac, Lübnan’ın başkenti Beyrut’u ziyaret edecek.
Başpiskopos el-Hac, ‘Yarım milyon doları aşan büyük miktarda paraya ve İsrail’de yaşayan Lübnanlılardan ülkelerindeki akrabalarına taşıdığı çeşitli eşyalar’ sebebiyle Lübnan Genel Güvenlik Teşkilatı tarafından gözaltına alınmıştı. El-Hac geçen yaz yaşanan krizin çözümünde sarf edilen çabalardan sonra Beyrut’u ziyaret edecek.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Hac, Beyrut’ta uzun süre kalmayacak ve gelecek hafta sonunda İsrail’e geri dönecek. Arabulucuların, özellikle şu ana kadar el konulan fonların serbest bırakılmaması nedeniyle, halen devam eden adli sorunlar çözülene kadar bu kez herhangi bir meblağ veya eşya taşımamasını istedikleri öğrenildi.
Kudüs, Hayfa ve Filistin Toprakları Maruni Katolik Başpiskoposluğu kaynakları, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada “Başta alıkonulan fonların serbest bırakılmasına uzanan adli konular olmak üzere, piskoposla ilgili krize dair askıdaki konuları çözmek için, Kamu Güvenliği Genel Müdürü General Abbas İbrahim, iki hafta önce Maruni Patriği Beşara er-Rai ile bir araya geldi ve Maruni Patrikhanesi’ni ziyareti sırasında mutabakata varıldı” dedi. Kaynaklar, “Tüm taraflarla mükemmel ilişkilere sahip olan ve piskoposun Nakura Sınır Kapısı aracılığıyla yeniden hareket etme konusuna bir çözüm formüle etme görevini üstlenen Avukat Naci el-Bustani’ye, kalan sorunları çözmek için Tümgeneral İbrahim ile koordinasyon görevi verildi” şeklinde konuştu. Kaynaklar, “Tartışılan çözüm, Genel Güvenlik’in İsrail’den para ve eşya gönderenlerin kimliğini ve bunları Lübnan’da alması gereken kişilerin kimliğini araştırmasına dayanıyor. Bunlardan herhangi birinde şüphe olmadığı görülürse, mülk sahiplerine teslim edilir. Bu görevin genellikle ordu istihbaratına emanet edildiği biliniyor” dedi.
Patrik Rai, son görüşmelerinde Tümgeneral İbrahim’e bu konudaki iş birliğinden dolayı teşekkür etmiş ve Mart ayı başında Asayiş Genel Müdürlüğü başkanlığında sona eren görev süresinin uzatılmasını güçlü bir şekilde desteklediğini belirtmişti.
Kaynaklar ise, “Piskopos Hac, son krizinden sonra Ürdün aracılığıyla Nakura üzerinden işgal altındaki bölgelere gittiğinde ve oradaki havaalanında kapsamlı bir şekilde arandığında, kendisine uygulanan davranıştan rahatsızdı. Bu nedenle Lübnan üzerinden yeniden cemaatinin yanına gitmesi için çabalar yoğunlaştı” dedi. Bustani, 2006 yılında yayınlanan ve Nakura sınır kapısından geçişi düzenleyen muhtırayı değiştirerek ve içerisinde adı geçen Başpiskopos Paul Sayyah’ın adını Hayfa ve Marunilerin Kutsal Topraklarının Başpiskoposu ile değiştirerek bu sorunu çözmeyi başardı. Bu da Piskopos Hac’ın sınır kapısından geçişine izin verdi. 
Öyle görünüyor ki özellikle kriz patlak verdiğinde piskoposu ve Maruni Patrikhanesini sert bir dille eleştiren ve suçlamalarda bulunan Hizbullah, bu konuya ilişkin tırmanışı sonlandırma eğiliminde.
Geçen ayın başlarında Hizbullah’tan bir heyet, benzer bir kopuşun yaşandığı iki yıl aradan sonra Bkerki’deki Patrikhane’yi ziyaret etti. Ziyaretin, taraflar arasındaki atmosferi yumuşatmayı amaçladığı belirtildi. Ancak Hizbullah’ın genel sekreter yardımcısı Şeyh Naim Kasım’ın Bkerki ve Hristiyanlara üstü kapalı bir mesaj göndererek, Hizbullah’ın ‘Taif anlaşmasına göre cumhurbaşkanı seçmek için’ harekete geçtiğini, ‘yani anlaşmada belirtilmeyen kuralların kimse için bağlayıcı olmadığını ve seçimleri gerçekleştirmeye yardım etmeyenlere kıyasla yorumlara bağlı olmadıklarını’ söylemesi, aralarındaki ilişkiyi gergin hale getirdi.



Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.