عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Siyasi bir ‘yumuşama’ belirtileri yurtdışındaki İhvan üyelerini Mısır'a dönmeye teşvik ediyor

Uzmanlar, ‘şiddet olaylarına karışanlarla’ anlaşma olasılığını dışladı

2018 yılının Temmuz ayında Müslüman Kardeşler’in bazı üyelerinin Kahire'deki duruşmasından bir fotoğraf (AFP)
2018 yılının Temmuz ayında Müslüman Kardeşler’in bazı üyelerinin Kahire'deki duruşmasından bir fotoğraf (AFP)
TT
TT

Siyasi bir ‘yumuşama’ belirtileri yurtdışındaki İhvan üyelerini Mısır'a dönmeye teşvik ediyor

2018 yılının Temmuz ayında Müslüman Kardeşler’in bazı üyelerinin Kahire'deki duruşmasından bir fotoğraf (AFP)
2018 yılının Temmuz ayında Müslüman Kardeşler’in bazı üyelerinin Kahire'deki duruşmasından bir fotoğraf (AFP)

Mısırlı siyasetçi Memduh Hamza'nın, gıyabi hapis cezasıyla hüküm giydikten 3 yıldan fazla bir süre sonra Mısır'a dönüşü, yurtdışında ikamet eden (hükümet tarafından aranmayan) bazı Mısırlılar için siyasi bir ‘yumuşamanın’ gündeme gelmesine yol açtı. Bu gelişme, yurtdışındaki Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) örgütünün bazı liderlerini ‘Mısır'a dönmeyi ima etmeye’ teşvik etti. Ancak Mısırlı uzmanlar ‘şiddet olaylarına karışanlarla’ anlaşmayı reddetti.
Mısır'a döndükten sonra Hamza, Mısır'ın tüm sadık evlatları ile ilgili bir ‘yumuşamaya’ dair ümidini dile getirdi. ‘Yanlış haber yayma’ suçundan bir yıl hapis yattıktan sonra iki yıl önce serbest bırakılan Siyaset Bilimi Profesörü Hasan Nefa da benzer ifadelerle bir açıklamada bulundu ve “Tüm vatanseverlerin dönüşü ile önemli adımın tamamlanmasını umuyoruz” dedi.
Londra ve İstanbul arasında seyahat eden Müslüman Kardeşler lideri Hamza'nın dönüşünün ardından Hilmi el-Cezzar, “Memduh Hamza'nın dönüşünün, göçmenlerin anavatanlarına dönmelerini desteklemeye katkıda bulunacağını umuyorum” dedi. Ayrıca Türkiye'de ikamet eden Müslüman Kardeşler lideri Kutub el-Arabi'nin yaptığı paylaşımda, "Mısır bizim ülkemiz ve dönmeyi arzuluyoruz” ifadelerine yer verdi. Ancak Cezzar ve Kutub'un açıklamaları, yurtdışındaki bazı Müslüman Kardeşler liderleri tarafından reddedildi.
Öte yandan Mısır’da radikal meseleler konusunda araştırmacı olan Amr Abdulmunim, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Yurtdışındaki bazı Müslüman Kardeşler liderlerinin Mısır'a dönüşlerine ilişkin işaretlerin hukuki ve siyasi yönlerle ilgili birden fazla boyutu var. Siyasi ve hukuki statüleri göz önüne alındığında çeşitli vatandaşlıklar elde eden Müslüman Kardeşler üyelerinin Mısır’a dönmesi oldukça zordur. Mısır'da şiddet eylemlerine karışan veya cinayet ve radikalizm davalarından hüküm giyenlere gelince bunlar için Mısır yargısının kararlarını uygulamaktan ve kanunun verdiği karara uymaktan başka hukuki çıkış yolu yok. Bu nedenle geri dönmeyi düşünmüyorlar ve örgütün bazı unsurlarının geri dönme iması, yurtdışındaki liderlerle herhangi bir kazanım elde etmeye veya Mısır'da onlara destek sağlamaya çalışıyor” şeklinde konuştu.
Eski Mısır İçişleri Başkanı Yardımcısı ve Senato Üyesi Faruk el-Mekrahi ise Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Müslüman Kardeşler üyelerinin Mısır'a dönmeleri yönündeki her türlü çağrı siyasi ve halk tarafından reddedilir. Örgütün bazı unsurları tarafından bu tür imaların ve açık çağrıların ortaya çıkması, liderlik konusunda aylardır kötüleşen bölünmeleri önleme girişimidir. Mısır devleti, Müslüman Kardeşler’in çağrılarına kulak asmıyor ve cevap vermiyor. Çünkü o bir devlet, Müslüman Kardeşler de bir terör örgütü. Örgütün yurtdışındaki üyelerinin çoğu şiddet, terör ve tahrik davalarıyla suçlanıyor. Bazıları sadece Batı ülkelerine güzelleme yapmak için Mısır'a dönmek istedi. Bu sayede ülkelerine geri dönmek, bu ülkelerin sempatisini kazanmak istiyorlar” dedi.
Mısırlı insan hakları aktivistleri, ‘şiddet eylemlerine karışanlar için Mısır'a geri dönüş olmadığı’ konusunda hemfikir. Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti üyesi Mısırlı hukukçu Necat el-Buri şunları söyledi:
“Mısır hükümetinin, yurt dışında ikamet eden (şiddet olaylarında aranmayan) tüm Mısırlıları, yargılanmayacaklarına dair garanti verirken ülkelerine geri dönmeye davet etmesi zorunlu hale geldi.”
Geçtiğimiz aylarda, Mısır makamlarının ‘terörist’ olarak sınıflandırdığı Müslüman Kardeşler örgütünün bazı üyeleri tarafından ‘Mısır makamlarıyla uzlaşma’ konusunda yeni açıklamalar yapıldı. Ancak bu Müslüman Kardeşler söylemleri, ‘ülkede resmi ve popüler bir saygısızlıkla karşılandığı için Mısır'da sahada önemli bir etki yaratmadı’ ve sadece sosyal medyadaki İhvan yanlısı sayfalarda etkileşim uyandırdı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin başkenti Şam'da bu ayın başında uzun zamandır beklenen ve tarihi olarak nitelenen bir toplantı yapıldı. Bu toplantı, Suriye hükümetinden yetkililer ile Fevze Yusuf başkanlığındaki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetini bir araya getirdi. Toplantıda, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi arasında, Amerikan himayesinde imzalanan anlaşmanın uygulanması için alt komitelerin oluşturulması ve ihtilaflı meselelerin çözümüne yönelik müzakereler için ortak bir zemin bulunması konuları ele alındı.

Fevze Yusuf Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, görüşmelerin olumlu geçtiğini ve DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK), ABD ve bölgesel güçlerin bilgisi ve desteğiyle yapıldığını belirtti. Ayrıca Kurban Bayramı tatilinden sonra alt komitelerin kurulmasına karar verildiğini ifade etti.

Yusuf, “Her iki taraf arasında, merkezi komite denetiminde tüm alanlarda uzmanlaşmış komitelerin oluşturulması konusunda bir uzlaşı sağlandı. Zira birçok konu ve dosya, her iki tarafın uzmanlarına ihtiyaç duyuyor. Böylece Özerk Yönetim’in Suriye devlet yapılarıyla bütünleştirilmesi için ortak bir vizyona ulaşmak hedefleniyor” ifadelerini kullandı.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)

Birleşmeye dair farklı yaklaşımlar

Geçtiğimiz mart ayında Şara ile Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşma, kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askerî kurumların yeni devlet yapısına dâhil edilmesini öngörüyor. Bu kurumlar arasında sınır kapıları, havaalanları, petrol ve gaz sahaları da yer alıyor. Anlaşma kapsamında kurulması planlanan komitelerden biri, Özerk Yönetim’deki kurumların ve bu kurumlarda çalışan personelin devletin resmî kurum ve dairelerine nasıl entegre edileceğini ele alacak ‘idari komite’ olacak. Bir diğer komite, öğrencilerin, okulların ve eğitim kurumlarının Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlanması ile diplomalarının ve eğitim kademelerinin tanınmasını sağlayacak. Ayrıca güvenlik ve askerî güçlerle ilgili bir komite de oluşturulacak ve bu komite, söz konusu güçlerin Savunma ve İçişleri Bakanlığı yapısına nasıl entegre edileceğini belirleyecek. İhtiyaca göre daha sonra başka komiteler de kurulacak.

Özerk Yönetim bölgeleri, Suriye’nin kuzeydoğusunda yer alan dört vilayete dağılmış durumda: Halep’in doğu kırsalı, Deyrizor’un kuzey ve doğu kırsalı, Rakka şehir merkezi ve Tabka. Bunlara ilave olarak Haseke vilayeti ve Kamışlı şehri. Bu bölgeler, yedi sivil yerel meclis tarafından yönetiliyor.

Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)

Söz konusu kurumların ve çalışanlarının geleceği hakkında konuşan Fevze Yusuf, bu yapıların birleşme süreci boyunca geçiş dönemini yöneteceğini açıkladı. Yusuf, “Anlaşılan o ki, bizim birleşme ve bütünleşme anlayışımız Şam’ın bakış açısından farklılık gösteriyor. Hükümet, birleşme meselesini Özerk Yönetim’in lağvedilmesi ve askerî güçlerinin tasfiyesi olarak anlıyor. Oysa biz, bütünleşmeyi mevcut kurumlarımızın bu aşamayı yönetmeye devam etmesi ve ileride devletin bir parçası hâline gelmesi olarak görüyoruz” şeklinde konuştu.

Yerel yönetimlerin, onları yöneten halkın bir parçası olan kişiler aracılığıyla yürütülen bir yönetişim sistemi olduğunu vurgulayan Yusuf, bu kişilerin bölgenin sorunlarını çok iyi bildiklerini belirtti. Yusuf, “Başka bir ifadeyle, bu yönetimlerin gelişme ve Şam’la anayasal düzenlemelere dayalı olarak koordinasyon kurma hakkını korumak ve varlıklarını hukuken ve meşru biçimde sürdürmelerini teminat altına almak istiyoruz” dedi.

Askerî ve güvenlik güçlerinin, Savunma Bakanlığı bünyesinde tek bir yapı olarak birleştirilmesi, ancak özgünlüklerinin ve coğrafi dağılımlarının korunması hakkında ise Yusuf şu yorumu yaptı: “SDG’yi diğer silahlı gruplarla sayı, nitelik, silah ve savaş tecrübesi bakımından karşılaştırmak mümkün değil. SDG güçleri, ABD öncülüğündeki DMUK güçleri tarafından eğitildi. Bu güçler, geleceğin Suriye ordusunun çekirdeğini oluşturacak. Çünkü bu güçler disiplinli, örgütlü ve yıllar boyunca bölgelerini ve Suriye sınırlarını koruma noktasında yeterliliklerini ispatladılar.”

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)

Yusuf, hükümet tarafının anlaşma maddelerini uygulama konusunda ciddiyet gösterdiğini ve askerî seçenekler ile güvenlikçi çözümleri dışladığını belirtti. Her iki taraf da Savunma Bakanlığı’na bağlı güçlerle SDG arasında askerî bir çatışma yaşanmamasının, uzlaşıların ve tüm Suriye topraklarında egemen ve güçlü bir devlet inşasının önünü açacak stratejik bir tercih olduğunu ve bu tercihin korunması gerektiğini vurguladı.

Zaman çizelgesine dair anlaşmazlık noktası

Ancak Şara ile Abdi arasında imzalanan anlaşma, yıl sonuna kadar uygulanması gereken bir takvim öngörüyor. Peki, bu takvim hakkında durum ne? Yusuf, birçok mesele ve dosyanın hâlâ karmaşık olduğunu ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulduğunu, örneğin, askerî ve güvenlik güçlerinin nasıl entegre edileceği meselesinin zamana yayıldığını kaydetti. Yusuf'a göre bu güçler, Suriye topraklarının üçte biri büyüklüğündeki bir alana dağılmış durumda. Hapishanelerin boşaltılması ve kampların tasfiye edilmesi meseleleri ise daha da uzun bir zamana ihtiyaç duyuyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan Yusuf, Şara ile Abdi’nin anlaşmayı ilan etmesinin ardından Özerk Yönetim’in hükümet heyetiyle ilk toplantısını Haseke’de gerçekleştirdiğini, burada görüş alışverişinde bulunulduğunu aktardı. En acil çözüm gerektiren meselelerden birinin ortaokul ve lise diplomalarına ilişkin bitirme sınavları meselesi olduğunu ve hükümet heyetinin bunu çözmeye istekli olduğunu, ancak bugüne kadar, yani üç ay geçmesine rağmen, sınav sürecinin Özerk Yönetim bölgelerinde nasıl yürütüleceğine dair hiçbir resmî kararın çıkmadığını ve binlerce öğrencinin geleceğinin tehlikede olduğunu söyledi.

Yusuf ayrıca, Özerk Yönetim’in adem-i merkeziyet talebinin ayrılıkçılık ve bölünme anlamına geldiği yönündeki suçlamalara yanıt vererek, ‘Özerk Yönetim’in Şam’da bulunmasının ve Özerk Yönetim heyetinin orada yer almasının, Suriye devletine bağlılığın en büyük kanıtı ve delili olduğunu’ belirtti.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)

Yusuf, “Biz Suriye’nin bir parçasıyız ve bu bizim için ilkesel bir duruş. Adem-i merkeziyetçilik birlikle çelişmez. Hepimiz Suriyeliyiz. Ancak her bölgenin kendine has etnik ve dini çeşitliliğe dayalı özellikleri var” dedi. Yusuf, bu farklılıkların göz önünde bulundurulması gerektiğini, birçok gelişmiş ülkede adem-i merkeziyetçi sistemlerin uygulandığını ve bu ülkelerin güçlü devletler olduğunu söyledi. Adem-i merkeziyetçilik kavramının, sanki bölünme ve ayrılık anlamına geliyormuş gibi çarpıtıldığını ifade etti.

Askerî ve idarî dosyaların yanı sıra bu komiteler, ekonomik meseleleri ve petrol ile enerji sahalarının devrini de ele alacak. SDG, ülkenin petrol zenginliğinin yaklaşık yüzde 85’ini, ayrıca doğal gaz sahalarının ve üretiminin yüzde 45’ini kontrol ediyor. Bu sahalar arasında doğu Suriye’de Deyrizor kırsalında yer alan el-Ömer ve et-Tank sahaları da bulunuyor.

Yusuf, hükümet tarafıyla, hazırlanmakta olan Suriye parlamentosunun yapısına katılımları konusunu görüştüklerini açıkladı. Görüşmelerin, Kurban Bayramı tatilinden sonra başlamasının muhtemel olduğunu belirten Yusuf, Özerk Yönetim heyetinin anayasal bildiri konusundaki çekincelerini hükümet tarafına ilettiğini söyledi.

Yusuf, “Adem-i merkeziyetçilik, parlamentoya katılım ve anayasal bildiri meselelerine bazı satırlarda değindik. Ancak bu toplantı türünün ilkiydi. Bu nedenle genel çerçeveyi ele aldık. Bu oturum bir hazırlık niteliğindeydi. Sonraki toplantılarda daha derin tartışmalara gireceğiz” ifadelerini kullandı.

Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)

Fevze Yusuf, Özerk Yönetim’in, sunulan anayasal bildiri taslağından memnun olmadığını ve bu konuda itirazları olduğunu söyledi. Zira Özerk Yönetim bu bildirinin, merkeziyetçi bir yönetimi dayattığını düşünüyor. Onlara göre anayasa, yetki ve sorumlulukların adil biçimde paylaşılmasını sağlamalı, farklı siyasi görüşlerin özgürce ifade edilmesine izin vermeli, Suriye’deki tüm etnik ve dini toplulukların haklarını tanımalı ve demokratik, adem-i merkeziyetçi bir yönetim sistemini benimsemeli.

Yusuf sözlerini şöyle tamamladı: “Biz diyaloğa hazırız. Hükümet tarafının müzakerelerin yeniden başlatılması için yeni bir tarih belirlemesini ve komitelerin çalışmalara başlamasını bekliyoruz.”