Rusya'nın yeni şahinlerinin yükselişi... Medvedev, Prigojin ve Simonyanhttps://turkish.aawsat.com/home/article/4164501/rusyan%C4%B1n-yeni-%C5%9Fahinlerinin-y%C3%BCkseli%C5%9Fi-medvedev-prigojin-ve-simonyan
Rusya'nın yeni şahinlerinin yükselişi... Medvedev, Prigojin ve Simonyan
Biri Avrupa'yı ölümle tehdit ediyor, ikincisi, Zelenski'yi hava düellosuna davet ediyor ve üçüncüsü, Moskova'nın ‘yamyamlarla’ karşı karşıya olduğunu söylüyor
Rusya'nın yeni şahinlerinin yükselişi... Medvedev, Prigojin ve Simonyan
Savaş emiri Prigojin (AFP)
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik operasyonuyla şahinlerin karar verme mekanizmasını etkilemedeki rolü arttı. Bunlardan biri her gün Avrupa’yı tehdit ediyor. İkincisi, Ukrayna Devlet Başkanı’nı hava düellosuna davet ediyor. Üçüncüsü, Moskova'nın Ukrayna'da ‘yamyamlarla’ karşı karşıya olduğunu söylüyor. Geçmişte dışlanan bu söylem, bugün Ukrayna'daki saldırının savaş davulcularını ve militanları ya da saflara yeni katılanları siyaset ve medya sahnesinin ön sıralarına itildiği Rusya'da düzenli olarak tekrarlanıyor.
Yakın zamanda militanlığı benimseyen Medvedev
Ukrayna'daki savaş, eski Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev'in pozisyonunda büyük bir değişikliğe neden oldu. Bir zamanlar Putin'in dünyasında biraz liberal bir figürken, bugün katı hükümet tarzının büyük bir destekçisi. Rusya Güvenlik Konseyi'nde ikinci sırada oturan 57 yaşındaki Medvedev sosyal medyada sık sık sert mesajlar veriyor. Ocak ayında, Ukrayna'nın Almanya'daki müttefikleriyle yaptığı bir toplantıdan önce, ‘bir nükleer gücün konvansiyonel bir savaşta yenilmesinin bir nükleer savaşa yol açabileceği’ konusunda uyardı. 2010'da o dönemki ABD'li mevkidaşı Barack Obama ile hamburger yiyen Medvedev, bugün Joe Biden'a ‘bunak dede’ diyor ve Batılı liderleri ‘ahmaklar’ olarak tanımlıyor.
Bu, geçmişinden dürüst bir kopuş mu yoksa bir milliyetçilik dalgasının ortasında rotasını değiştirmek zorunda kalan bir politikacının oportünizmi mi? Her halükârda, dönüşümü Rusya'nın bir yıl önce aldığı viraja işaret ediyor.
Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre Medvedev, Moskova'nın Ukrayna'da ‘uyuşturucu bağımlısı çılgın bir Nazi çetesi’ ile savaştığını söylüyor. Geçtiğimiz Haziran ayındaki habere göre Medvedev, “İnsanlar bana neden bu kadar sert mesajlar gönderdiğimi soruyor. Cevap: Onlardan nefret ediyorum. Onlar sıradan insanlar ve alçaklar. Ölmemizi istiyorlar. Rusya’nın çökmesini istiyorlar. Yaşadığım sürece onları yeryüzünden silmek için elimden gelen her şeyi yapacağım” ifadelerini kullandı.
Savaş emiri Prigojin
Wagner paramiliter grubunun lideri Yevgeniy Prigojin, savaşın en ünlü yüzlerinden biri haline geldi. Geçmişte gölgelerde kalmaya ve paralı askerlerini, kendisini eleştiren ordudan daha etkili olduğunu iddia ettiği bir savaş gücü haline getirmeye önem verdi. 61 yaşındaki Prigojin servetini restoran işinden sağladı. Şimdilerde kendisini savaş amiri olarak tanıtan Prigojin, Şubat ayı başlarında Doğu Ukrayna'daki Bahmut'un kaderini belirlemek için Zelenski’yi hava düellosuna davet etti.
Rus menşeili bir Suhoy Su-24 bombardıman uçağının kokpitinden Ukrayna Devlat Başkanı’na seslenen Wagner’in lideri, “İstersen havada buluşabiliriz. Uçağınızın kontrolü ele alırsanız, Rus kuvvetlerinin saldırısına uğrayan Bahmut'u geri alabilirsiniz” ifadelerini kullandı. Saint Petersburg'da doğumlu Prigojin, af karşılığında binlerce mahkumu Ukrayna'da savaşmaları için silah altına aldı. Saha dışında olmakla nam salmış ve birliklerinin refahına kayıtsız kalan Rus generallerin aksine, Prigojin adamlarıyla yakından ilgileniyor.
Eski hükümlü bir grup mahkûma "Aşırı içki içmeyin, uyuşturucu kullanmayın ve kimseye tecavüz etmeyin" dedi. Bu affın ardından kısa bir rehabilitasyon sürecini andırıyordu. Ancak bununla birlikte vahşetini göstermekten çekinmiyordu. Bir asker kaçağının balyozla infazını gösteren bir video ortaya çıktığında, Prigojin ‘köpek’ dediği adamın öldürülmesine övgüde bulundu. Ancak artan varlığı ve orduya yönelik eleştirileri Moskova'da kızgınlığa neden oluyor. Geçen ay Prigojin ve Genelkurmay, Bahmut yakınlarındaki Soledar'ın kontrolünün ele geçirildiğini ayrı ayrı ilan etmesi üzerine gerilim yükselmişti.
Savaş davulu Simonyan
Ukrayna'daki saldırıya paralel olarak RT televizyonunun genel yayın yönetmeni Margarita Simonyan, Moskova'nın medya alanındaki propaganda savaşının yüzlerinden biri haline geldi. 42 yaşındaki Simonyan, düzenli olarak akşam televizyon programlarına çıkıyor ve yurttaşlarını motive etmek, rakiplerini ise tehdit etmek için vatansever konuşmalar yapıyor. Simonyan Mayıs 2022’de yaptığı açıklamada, “Ya kazanırız ya da her şey tüm insanlık için kötü biter” diyerek nükleer bir felaketin tehlikelerine de işaret etti. Savaş ve Batı yaptırımları, Simonyan'ın çoğu batı ülkesinde RT ağının şubelerini yasaklaması ile Moskova'yı doğrudan etkiledi. Simonyan, kendilerini her yasakladıklarını mesajlarını iletmenin başka yollarını bulduklarını söyledi. Rus makamlarını yabancı sosyal ağları yasaklamaya çağıran Simonyan, "10 yıldır bir şeyi tekrarlıyorum. Hepsi kapatılmalı, yasaklanmalı ve yerlerine bizim ağlarımız gelmeli” dedi.
Çabalarının bir ödülü olarak Vladimir Putin, Aralık ayında ona Onur Madalyası verdi. Törende, Rusya Devlet Başkanı'na Ukrayna'da ‘yamyamları öldürdüğü’ için teşekkür etti.
Ortadoğu'da toplumsal sözleşmeyi yeniden şekillendiren köklü değişimlerhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5142928-ortado%C4%9Fuda-toplumsal-s%C3%B6zle%C5%9Fmeyi-yeniden-%C5%9Fekillendiren-k%C3%B6kl%C3%BC-de%C4%9Fi%C5%9Fimler
Ortadoğu'da toplumsal sözleşmeyi yeniden şekillendiren köklü değişimler
Görsel: Lina Cedarat
Lina el-Hatib
Ortadoğu, bir nesil boyunca bölgenin geleceğini şekillendirecek bir sosyal ve kültürel dönüşüm sürecinden geçiyor. Bu dönüşümler bölgedeki tüm ülkelerde aynı hızda ilerlemese de toplumlar kendilerini yeniden şekillendirip süregelen siyasi ve ekonomik değişimlere uyum sağladıkça yeni bir toplumsal sözleşmenin önünü açıyor.
Ortadoğu ülkeleri geleneksel olarak hükümetlerin vatandaşlarına sosyal refah, kamu sektöründe istihdam ve mali destek sağladığı bir sosyal sözleşmeye bağlı kaldı. Günümüzde bu model, devletin vatandaşlarına yenilikçilik ve girişimcilik fırsatları sunduğu bir modele doğru hızla dönüşüyor. Bu dönüşümün belki de en çarpıcı özelliklerinden biri, Ortadoğu'nun dünyayı algılayışında ve daha da önemlisi toplumlarının kendilerini nasıl algıladıklarında daha köklü bir değişimi yansıtan kültürel üretim, sanatsal ifade ve teknolojik yenilikteki artıştır.
Körfez'de kültürel yeniliğin yükselişi
Körfez ülkeleri bugün iddialı yeni bir toplumsal sözleşme oluşturmaya çalışıyor. Petrolden elde edilen gelire bel bağlamak yerine, ekonomiyi çeşitlendirmeye yönelik fırsatlar için çaba sarf ediyor. Gençler kendilerini girişimci, sanatçı ve küresel vatandaş olarak görmeye ve ulusal vizyonlara katkıda bulunmaya teşvik ediliyor. Körfez, bölgesel bir kültürel yenilik merkezi olarak ortaya çıkıyor.
Mısır ve Lübnan yıllarca Arap müziği ve sahne sanatları alanında ön saflarda yer aldı. Mısırlı ve Lübnanlı sanatçılar, Mısır sineması ve pembe dizileriyle birlikte uzun süre bölgedeki sanat sahnesine hakim oldular. Ancak iki ülkedeki ekonomik değişimler, yetenekli kişilerin beyin göçünü destekledi ve eğlence üretim merkezlerini yavaş yavaş sınırların ötesine itti. Şimdi Körfez ülkelerindeki iddialı ulusal vizyonlar sayesinde bu yetenekler Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Katar'da kendine yeni bir yuva bulurken bu ülkelerde yerel enerjilerle kesişerek yeni bir Arap kültürel rönesansını müjdeliyor.
Dünya standartlarında müze ve sanat galerilerinin oluşturulmasını öngören Suudi Arabistan 2030 Vizyonu’nda sanat önemli bir rol oynuyor.
Suudi Arabistan, şu an dünyanın en büyük müzik festivallerinden biri olan ve uluslararası ve yerel DJ'leri çeken MDLBeast Soundstorm gibi önemli etkinliklere ev sahipliği yapıyor. Gamers8, Suudi Arabistan’ın kendisini küresel oyun endüstrisinde lider olarak konumlandırma hedefinin bir parçası. Aylar süren bir eğlence ve kültür festivali olan Riyad Sezonu, oyun yarışmalarından şiir okumalarına kadar çeşitli etkinliklerle milyonlarca ziyaretçiyi kendine çekiyor.
Üç Körfez ülkesi kendilerini film ve eğlence alanında küresel merkezler haline getirmeye çalışıyor. Suudi Arabistan, bölgesel ve uluslararası film yapımcılarını desteklemek amacıyla 2020 yılında Cidde'de Kızıldeniz Uluslararası Film Festivali'ni (RSIFF) düzenledi. Festivalle yakından ilişkili olan Kızıldeniz Film Festivali Vakfı, Suudi Arabistan'daki yerel film endüstrisinin önemli bir destekçisi ve uluslararası film yapımlarına fon sağlıyor.
Öte yandan Katar'da Doha Film Enstitüsü bağımsız Arap film yapımcılarını desteklerken yeni isimlerin keşfedilmesi için bir platform sağlıyor. BAE’de ise Abu Dabi’nin medya serbest bölgesi Twofour54, Görevimiz Tehlike ve Yıldız Savaşları gibi gişe rekorları kıran Hollywood filmlerini kendine çekti.
Ancak bu rönesans sadece eğlence sektörüyle sınırlı kalmayıp görsel sanatlar ve teknolojiyi de kapsıyor. Katar'ın Katara Kültür Köyü, mirası çağdaş sanatsal ifadeyle birleştirerek tiyatro, müzik ve görsel sanatlar etkinliklerine ev sahipliği yapıyor. BAE, Art Dubai ve Sharjah Bienali gibi etkinlikler düzenlemeye devam ediyor ve müzelerde yerel ve uluslararası sanat eserleri sergileniyor.
Edebiyat alanında ise Emirates Havayolu Edebiyat Festivali gibi festivaller aracılığıyla yazılı kültür gelişirken BAE’li yazarlar, uluslararası sahnede varlıklarını hissettiriyor.
Sanat, dünya standartlarında müzeler ve sanat bienalleri oluşturulmasını öngören Suudi Arabistan 2030 Vizyonu’nda önemli bir rol oynuyor. Diriye Bienali Vakfı Riyad'ı, merkezinde kültürel inovasyonun yer aldığı küresel bir çağdaş sanat merkezi olarak konumlandırıyor. Suudi Arabistan, geçtiğimiz ocak ayında Ortadoğu'da yeni medya ve dijital sanatlara adanmış ilk merkez olan Diriye Sanat Bienali'nin açılışını gerçekleştirdi.
Bu dönüşümlerin etkisi Körfez ülkeleriyle sınırlı kalmayıp Arap dünyasındaki kültürel uyanışa kadar uzanıyor.
Körfez'in gelişmiş bir kültürel yenilik merkezi olarak yükselişi, sadece ekonomiye yansımakla kalmıyor, aynı zamanda Körfez ve ötesindeki toplumları da dönüştürüyor. Dijital medyanın yaygınlaşmasıyla bölgenin yeni nesli - dijital yerliler nesli- tüm dünyada akranlarıyla daha önce hiç olmadığı kadar yakından bağlantılılar.
Yurtdışında üretilen kültürü tüketmekle yetinmeyen bu nesil, kendi içeriğini üretirken, sesinin duyulmasını ve yeteneklerinin dünyanın dört bir yanında tanınmasını istiyor ve kendini ülkelerini inşa etme sürecinde kilit bir oyuncu olarak görüyor. Suudi Arabistan 2030 Vizyonu ve BAE 2031 Vizyonu gibi büyük dönüşüm planları, hırsları kucaklayan ve becerileri geliştiren platformlar sağlarken kültür sektörüne yapılan büyük yatırımlar, Arap toplumlarının imajını bölgesel ve uluslararası düzeyde yeniden şekillendiriyor.
Kültürel ortamın yeniden canlandırılması
Bu dönüşümlerin etkisi Körfez ülkeleriyle sınırlı kalmayıp Arap dünyasındaki kültürel uyanışa kadar uzanıyor. Bunun nedeni, çeşitli Arap ülkelerinin vatandaşlarının Körfez kültür alanlarına katılımının yanı sıra, diğer ülkelerde taklit edilecek bir kalkınma modeli haline gelen Körfez'deki kültürel yenilenmenin yaygınlaşmasıdır.
Görsel: Lina Cedarat
Bu dinamik, ülkelerinin içinden geçtiği savaş ve çatışmalara rağmen kültürel yaratıcılıklarını ve sosyal yenilikçiliklerini durdurmayan Lübnan ve Suriye gibi ülkelerin vatandaşları için özellikle önem arz ediyor. Lübnan'da Nicolas Sursock Müzesi gibi kurumlar, Ashkal Alwan gibi bağımsız sanat alanları ve Beirut and Beyond gibi müzik festivalleri yaratıcılığın, deneyselliğin ve kültürel direnişin nişaneleri oldu.
Vatandaşların geleneksel mezhepçi sistemi reddederek daha fazla şeffaflık, hesap verebilirlik ve ekonomik adalet taleplerini dile getirdikleri 2019 protestoları bir dönüm noktası oldu. Siyasi elitlerin yapısal reforma karşı direnişine rağmen, teknoloji meraklısı genç nesillerin öncülük ettiği yeni bir taban sivil aktivizm biçimi ortaya çıktı. Alternatif eğitim girişimleri, start-uplar ve yaratıcı gruplar devletin dolduramadığı boşlukları doldurmak için ortaya çıktı.
Bugün, yeni Lübnan hükümeti geçmişin başarısızlıklarını ele almaya çalışırken, sivil toplum aktörleri artık devlete alternatif bir rol oynamayı değil, vatandaşlık ve kendi kendini güçlendirme pozisyonundan hareketle devletle ortaklık kurmayı amaçlıyor.
Toplumsal sözleşmenin doğasındaki bu değişim, sosyal yenilenmenin gelişmesine olanak sağladı. 2020 yılında Beyrut Limanı’nda meydana gelen patlamanın ardından, Live Love Beirut gibi gönüllü ağları, evleri yeniden inşa etmek, patlamadan etkilenen ailelere yardım sağlamak ve toplumsal uyumun hizmetinde sanatsal ve kültürel yaratıcılığı harekete geçirmek için kaynakları ve alanında uzman kişileri seferber etti. Şiddet sarmalından çıkmaya çalışan Lübnan’ın canlı bir kültür merkezi olarak konumunu sağlamlaştırma fırsatı giderek daha umut verici görünüyor.
Bölge ülkelerinin tek tek karşılaştığı zorlukların kendine has özelliklerine rağmen, bölgenin genel dönüşümü Ortadoğu'nun kimliği, ekonomisi ve isteklerinin derinlemesine yeniden şekillenmesini yansıtıyor.
Lübnan’da kurulan yeni hükümet, kültürün ekonomik bir motor ve sosyal güçlendirme aracı olarak önemini kabul ederken devletin vizyonu ile vatandaşların istekleri arasındaki bu yeni uyum, kültür sektörünün sürdürülebilir bir rönesans yaşaması, yaratıcı ekonominin teşvik edilmesi ve özellikle de birbirini izleyen savaşların sosyal yarıklar açmasının ardından Lübnan toplumunun bileşenleri arasındaki uyumun güçlendirilmesi için umut veriyor.
Bu durum, on yıllık savaşın devletin merkezileşmesine dayanan geleneksel toplumsal sözleşmenin çökmesine yol açtığı Suriye için de geçerli. Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden sonra sahada kalanlar bir topluluk girişimleri mozaiği olsa da hem ülke içinde hem de diasporada yaşayan Suriyeliler kültür ve girişimcilik yoluyla Suriye kimliğini yeniden şekillendirme girişimlerinden vazgeçmedi.
Suriye Kültür Kataloğu ve Suriye Devriminin Yaratıcı Hafızası gibi girişimler Suriye sanatını, edebiyatını ve müziğini belgeliyor. Diasporadaki Suriyeli sanatçılar, savaşın insani maliyetini belgeleyen sergiler, tiyatro ve film çalışmalarıyla Avrupa ve Amerika'nın kültürel ortamını zenginleştirdi. Suriye bugün, yaratıcılığı toplumda birleştirici bir güç olarak benimseyen yeni bir toplumsal sözleşme oluşturmak için gerçek bir fırsata sahip.
Ortadoğu geçiş sürecinde
Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı habere göre Lübnan ve Suriye, geleneksel kimlik ve aidiyet hiyerarşileri tarafından yönetilmeye devam ederken, bu hiyerarşiler bölgedeki hızlı kültürel ve gelişimsel hareketlilik nedeniyle derin bir şekilde sorgulanıyor. Eski düzenin destekçileri, küresel vatandaşlık, ifade özgürlüğü ve girişimcilik hırsı değerlerine dayalı yükselen milli aidiyet duygusu karşısında kendilerini tehdit altında hissediyor. Bu çatışma en çok gençlerin rolü ve kadınların kamusal alandaki yeri söz konusu olduğunda belirginleşiyor. Zira eski silahlı güçler, gençleri asimile etmeye ve kadınları marjinalleştirmeye çalışıyor.
Ancak bölge genelinde gençler kendilerini devletin cömertliğinin pasif alıcıları olarak değil, kendi kaderlerini şekillendiren aktif aktörler olarak görüyor. Kadınların çeşitli alanlarda katılımı artıyor. Suudi Arabistan'da kadınlar üniversite mezunları arasında başı çekiyor ve daha önce hiç görülmemiş bir hızla kendi işlerini kuruyorlar. Suriye'de yeni hükümette sadece bir kadın bakan atanmış olsa da kadınlar sanat, mühendislik ve girişimcilik gibi çok çeşitli alanlarda liderlik etmeye devam ediyor. Lübnan'da ise kadınlar kamusal alanda gün geçtikçe daha görünür hale geliyor.
Kısacası, tek tek ülkelerin karşılaştığı zorlukların özgünlüğüne rağmen, bölgedeki genel dönüşümler Ortadoğu'nun kimliği, ekonomisi ve özlemlerinin derin bir şekilde yeniden şekillendiğini yansıtıyor. Ortaya ise çoklu anlatılara ve farklı görüşlere yer veren, daha çeşitli, birbirine bağlı ve canlı bir Ortadoğu çıkıyor. Ekonomik eşitsizlikten silahlı çatışmalara kadar karşılaşılan tüm zorlukların büyüklüğüne rağmen, yaratıcılık ve kültürel yenilenme fırsatları onlarca yıldır hiç bu kadar fazla olmamıştı.
