Venedik’i sular altında kalmaktan kurtarmak için zamana karşı yarış sürüyor

Araştırmalar, sular altında kalacak ilk yerin San Marco Meydanı olduğunu ortaya koydu. (AFP)
Araştırmalar, sular altında kalacak ilk yerin San Marco Meydanı olduğunu ortaya koydu. (AFP)
TT

Venedik’i sular altında kalmaktan kurtarmak için zamana karşı yarış sürüyor

Araştırmalar, sular altında kalacak ilk yerin San Marco Meydanı olduğunu ortaya koydu. (AFP)
Araştırmalar, sular altında kalacak ilk yerin San Marco Meydanı olduğunu ortaya koydu. (AFP)

Venedik 2100 yılına kadar sular altında kalacak mı? Bilim insanları, iklim değişikliğinin tehdit ettiği bölgedeki kırılgan ekosistemi korumak için genç nesilleri eğiterek bu felaketi önlemeye çalışıyor.
Aqua Alta olarak bilinen yüksek gelgit dalgası, turistlerin merakını uyandıran, aynı zamanda Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Kentinin antik saraylarının temellerini tehdit eden Venedik’teki ünlü San Marco Meydanı’nı sık sık sular altında bırakıyor.
UNESCO, 2021’de Venedik’i tehlike altındaki Dünya Mirası Listesi’ne alma sözü verirken şehir büyük yolcu gemilerinin lagüne girmesini yasaklayarak önlem aldı.
UNESCO, Venedik’in korunmasına katkıda bulunmak için Prada grubu ile iş birliği içinde salı günü 3 ila 6 yaş arası öğrencilere Venedik lagününün sırlarını öğretmeyi amaçlayan bir girişim başlattı.
Gölün kuzeyinde yer alan Torcello Adası, kıyıları motorlu teknelerin neden olduğu dalgalarla aşınan tuz bataklıkları ile ‘Gölün Çocuk Bahçesi’ adı verilen bu eğitim programının ilk açık hava dersine sahne oldu. Böylelikle çocukların bölgeyi daha yakından tanımaları, sevmeleri ve daha iyi korumaları sağlandı.
Venedik’teki Deniz Bilimleri Enstitüsü araştırma direktörü Jorg Omgeser’e göre bu eğitim programı oldukça faydalı. Zira deniz seviyesinin yükseldiğini gösteren basit grafikler tek başına yeterli olmuyor.
AFP’ye konuşan Jorg şunları söyledi:
“Venedik’teki toprak çökmesi ve su seviyesindeki yükselişin sonucunda, son 150 yılda deniz seviyesi 30 santimetre arttı. Bu yüzyılın sonunda 50 santimetre daha yükselmesi bekleniyor.”
40 yıldır Venedik’te yaşayan Alman okyanus bilimciye göre şehrin alt kısmında bulunan San Marco Meydanı sular altında kalan ilk yer olacak. Venedik de 2100 yılında su altında kalabilir.



Polikistik over sendromundan bazı ilaçlara... Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin nedenleri nelerdir?

Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)
Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)
TT

Polikistik over sendromundan bazı ilaçlara... Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin nedenleri nelerdir?

Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)
Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin belirtileri arasında aşırı kıllanma, akne ve ruh hali değişimleri sayılabilir. (Reuters)

Kadınlarda, doğumda erkeklerde bulunan birincil hormon olan testosteronun yüksek seviyelerde olması, tıpta hiperandrojenizm olarak bilinir. Altta yatan sağlık sorunları, ilaç yan etkileri veya yaşam tarzı değişiklikleri yüksek testosteron seviyelerine yol açabilir.

Kadınlarda testosteron hormonunun yükselmesinin belirtileri arasında yüz veya vücutta aşırı kıllanma, akne, ruh hali değişimleri, kilo alımı, kısırlık ve ruh sağlığında değişiklikler sayılabilir.

Kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesinin nedenleri

Şarku’l Avsat’ın Health internet sitesinden aktardığına göre, kadınlarda testosteron hormonunun yükselmesine neden olabilecek birçok neden vardır, bunlara bazı tıbbi durumlar ve ilaçlar da dahildir.

Polikistik over sendromu (PCOS)

Polikistik over sendromu (PCOS), yumurtalıkları etkileyen bir hormonal bozukluktur. Yumurtalıklar, rahmin iki yanında bulunan, yumurta üreten ve hormon salgılayan küçük bezlerdir. PCOS, yumurtalıklarda çok sayıda kist (sıvı dolu kesecikler) oluşmasına neden olur ve bu da yumurtalıkların işlevini etkiler. PCOS, kadınlarda testosteron hormonunun yükselmesinin en yaygın nedenidir ve dünya çapında kadınların yaklaşık yüzde 10'unu etkiler.

PCOS belirtileri arasında adet düzensizliği, kilo değişiklikleri, akne, aşırı kıllanma ve kısırlık (hamile kalmada zorluk) sayılabilir.

İnsülin direnci

İnsülin direnci, vücut insüline yanıt vermediğinde ortaya çıkar. İnsülin, vücudun enerji elde etmek için kullandığı bir tür şeker olan glikoz seviyesini düşüren bir hormondur. Vücut daha fazla insülin salgılayarak yanıt verir; bu da yumurtalıkları daha fazla testosteron üretmeye teşvik edebilir.

İnsülin direnci genellikle PCOS ile ilişkilidir ve tip 2 diyabet, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve kalp hastalıkları riskini artırır.

İlaçlar

Bazı ilaçlar ve besin takviyeleri kadınlarda testosteron seviyesinin yükselmesine neden olabilir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

* Anabolik steroidler: Erkeklerde hormon dengesizliklerinin tedavisinde yardımcı olan bu steroid; bazen kadınlar da dahil olmak üzere bazı kişiler tarafından kas geliştirmeye yardımcı olmak için kötüye kullanılmaktadır.

* Depakote (valproik asit): Epilepsi ilacı

* Danokrin (danazol): Kadınlık hormonlarının aşırı üretimini tedavi eden sentetik bir steroid

* Dehidroepiandrosteron (DHEA): Hormon takviyesi

* Femara (letrozol): Kısırlık ve belirli kanser türlerini tedavi eden ilaç

Böbreküstü bezi bozuklukları

Böbreküstü bezleri, her böbreğin üzerinde bulunan küçük organlardır. Bu bezler, kan basıncını, enerjiyi ve strese tepkiyi düzenleyen hormonlar üretir.

Böbreküstü bezi tümörleri, bu bezlerin büyük miktarda androjen (erkeklik hormonu) üretmesine neden olabilir; bu da testosteron hormonunun seviyesinin yükselmesine yol açar.

Cushing sendromu

Cushing sendromu, vücutta kortizol (stres hormonu) miktarının aşırı artmasıyla ortaya çıkar ve hormon dengesini bozar. Böbreküstü bezi tümörleri, uzun süreli steroid kullanımı veya hipofiz bezini (beyinde hormon üretimini düzenleyen bez) etkileyen rahatsızlıklardan kaynaklanabilir.

Hormon dengesizliğinin yanı sıra, Cushing sendromu olan kişilerde kolay morarma, yorgunluk, kilo alımı, depresyon ve cinsel isteksizlik görülebilir.

Tümörler

Nadiren de olsa, bazı tümörler kadınlarda testosteron düzeylerinin yükselmesine neden olabilir. Bunun örnekleri arasında böbreküstü bezi, yumurtalık ve hipofiz bezi tümörleri sayılabilir.

Kadınlarda yüksek testosteronun belirtileri nelerdir?

- Akne, özellikle çene ve çene hattı boyunca

- Saç dökülmesi veya saç derisinde zayıflama

- Yüz, göğüs ve sırtta aşırı, yoğun veya koyu renkli tüyler

- Adet döngüsünün düzensizliği veya kesilmesi

- Genellikle karın bölgesinde kilo alımı

Altta yatan nedene bağlı olarak, semptomlar şunları da içerebilir:

- Anksiyete veya depresyon

- Ses kısıklığı

- Kısırlık

- Ruh hali değişimleri