عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Alimi: Husi kabusundan kurtulma arayışımızdan usanmayacağız

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Münih'teki Uluslararası Güvenlik Konferansı sırasında (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Münih'teki Uluslararası Güvenlik Konferansı sırasında (SABA)
TT
TT

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Alimi: Husi kabusundan kurtulma arayışımızdan usanmayacağız

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Münih'teki Uluslararası Güvenlik Konferansı sırasında (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Münih'teki Uluslararası Güvenlik Konferansı sırasında (SABA)

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, “kabus” olarak nitelendirdiği İran destekli Husi milisleriyle yüzleşmeye devam ettiğini belirterek, barış ve istikrarın tesisinin yanı sıra darbecilerin müzakere masasına oturması için uluslararası topluma daha fazla destek çağrısında bulundu.
Münih'teki Uluslararası Güvenlik Konferansı sırasında bir diyalog oturumunda açıklamalar yapan Alimi, başkanlığını yürüttüğü Başkanlık Konseyi için siyasi desteği harekete geçirerek, ekonomik destek çekmeye çalıştı.
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı, ülkesinin "güvenlik ve istikrarı yeniden sağlamak ve terörist Husi milislerini müzakere masasına getirmek için uluslararası toplumun büyük bir desteğe ihtiyacı olduğunu" vurguladı.
Alimi, Yemen halkının İran rejimi tarafından desteklenen terörist Husi milislerin kabusundan ve yıkıcı projesinden kurtulmak, kapsamlı ve adil bir barış özlemlerini gerçekleştirmek için sergilediği direnişinden usanmayacağını ifade ederek, Güvenlik Konseyi'nin 2216 sayılı kararına atıfta bulundu.
Ayrıca, uluslararası toplumu,  Aden'deki Yemen Merkez Bankası aracılığıyla sürdürülebilir ekonomik ve kalkınma müdahalelerine geçişin desteklenmesi, yardım kuruluşları ve ajanslarına fon pompalanması ve onaylanmış taahhütler dahil olmak üzere Başkanlık Konseyi ve hükümete daha fazla destek sağlamaya çağırdı.
Alimi, İran Devrim Muhafızları’nın desteğiyle Eylül 2014'te ulusal uzlaşmaya karşı çıktığı için Husi milislerinin Yemen'deki deneyimlerinin barış projesi olmadığını açıkladı.
Açıklamasında, Husi milislerinin kontrolü altındaki bölgelerdeki ağır ihlallere ve grubun terör örgütleri hizmetine atıfta bulunan Alimi, terör davalarında onlarca hükümlünün serbest bırakılmasını içeren meşru hükümetin kanıtları ve Ekim 2000’de 17 ABD’li denizciyi öldüren USS Cole saldırısına değindi.
Alimi, “Uluslararası toplum barışçıl, müzakere edilmiş bir çözüm istiyorsa, terör örgütünün aşırılık yanlısı tekfirci ideolojilerini terk etmesi ve en başta kadın ve aktivistlere yönelik baskının durdurulması dahil tüm konuların ele alınmasını içeren kapsamlı bir yoldan gitmeli” ifadelerini kullandı.
Bu bağlamda Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mubarek dün Belçikalı mevkidaşı Hadja Lahbib ile yaptığı görüşmede, Yemen'de barışı sağlama çabaları, barış sürecinin karşı karşıya olduğu fırsatlar ve zorluklar, güvenlik ve istikrarın yeniden tesis edilmesinde Yemen hükümetini desteklemek için gereken Avrupa ve uluslararası destek ve Husi milislerin kadın ve çocuklara yönelik zulmüne karşı Avrupa’nın alacağı tavrın önemini ele aldı.
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı’nın Münih Güvenlik Konferansı oturumundaki hamleleri, Husi milis lideri Abdulmelik el Husi’nin  kardeşi Hüseyin el Husi’nin ölüm  yıldönümü münasebetiyle ateşkesi bozmak ve her an savaşa geri dönmekle tehdit ettiği bir zamanda geldi.
Yemen'deki mevcut aşamanın bir barış veya sükunet aşaması olduğunu yalanlayan Husi, bunun bir savaş aşaması olduğunu vurguladı. Ayrıca, Umman arabuluculuğu altında gerilimi azaltmanın varlığını kabul etti.
Husi milisler genellikle siyasi, ekonomik ve hatta askeri kazanımlar elde etmek için insani yardım dosyalarına başvurmaya çalışırken, Yemen hükümeti milis kontrolündeki bölgelerdeki nüfusun acısını hafifletecek her adımın atılacağını söylüyor.
Alimi, daha önce Brüksel'de Avrupa Birliği'nin üst düzey yetkilileriyle yaptığı görüşmede, krizin kökleri ve bölgedeki yıkıcı İran projesiyle ilgili tarihsel ve ideolojik uzantıları hakkındaki yanıltıcı anlatıları düzeltmeye dayalı Yemen meselesine ilişkin gelişmiş bir anlayışın önemini vurguladı.
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı, Husi milisler ve İranlı destekçileri üzerinde azami baskı uygulanmadığı sürece Yemen’de sürdürülebilir barışa ulaşmanın zorluğunun altını çizdi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail saldırganlığı karşısında Suriye'nin seçenekleri

 İsrail'in Suriye'ye saldırıları (Arşiv-Suriye İnsan Hakları Gözlemevi)
 İsrail'in Suriye'ye saldırıları (Arşiv-Suriye İnsan Hakları Gözlemevi)
TT
TT

İsrail saldırganlığı karşısında Suriye'nin seçenekleri

 İsrail'in Suriye'ye saldırıları (Arşiv-Suriye İnsan Hakları Gözlemevi)
 İsrail'in Suriye'ye saldırıları (Arşiv-Suriye İnsan Hakları Gözlemevi)

Mecid Kayalı

Mevcut koşullar altında İsrail, Hamas ve Hizbullah'ın gücünü ve konumunu zayıflattıktan, Suriye rejimi çöktükten ve İran'ın Arap Maşrık (Levant) ülkelerindeki nüfuzunu sonlandırdıktan veya sınırlandırdıktan sonra, bölgede politik ve güvenlik açısından yeni bir stratejik gerçeklik dayatmaya çabalıyor. Hatta Aksa Tufanı’nın, ABD'nin sınırsız desteği de dahil ortaya çıkardığı sonuçlardan yararlanarak, bu bölgede bir tür kırılgan rejimler kurmak için müdahalelerde bile bulunuyor.

Siyasi düzeyde İsrail, yalnızca zayıf ve dağılmış Arap sistemine karşı değil, aynı zamanda diğer iki bölge ülkesine, yani Türkiye ve İran'a karşı da bölgede daha güçlü bir bölgesel devlet veya baskın bir devlet olarak kendini dayatmaya çalışıyor. İsrail'in Türkiye ile sorunu, Türkiye'nin yeni Suriye'deki siyasi, ekonomik ve askeri ağırlığının azaltılmasıyla ilgili ise İran ile sorunu, İran'ın nükleer ve füze programlarını çökertme ve kendisini sınırları içine hapsetmekte ısrar etmesinden kaynaklanıyor. Filistinlilere gelince, İsrail onları siyasi denklemden silmeye, bağımsız bir Filistin varlığını engellemeye ve nehirden denize kadar üzerlerindeki hakimiyetini sağlamlaştırmaya çalışıyor.

Güvenlik açısından İsrail, yalnızca ordusunun prestijini yeniden kazanmasını sağlamayı veya yakın çevresinde herhangi bir askeri gücün belirmesini engellemek için önleyici savaşlara girişmeyi amaçlamıyor. Aynı zamanda Suriye ve Lübnan'da, kendine hayati bir alan yaratmaya çalışıyor. Gazze ve Batı Şeria'da oluşturulacak tampon bölgelerle birlikte, bu alan Suriye’de Dera, Kuneytra ve Suveyda illeri, Lübnan'da, Litani Nehri'nin kuzeyindeki Evveli Nehri sınırlarına kadar olan bölge dahil olmak üzere 60 kilometre derinlikte. Adı geçen iki ülkeye zaman zaman düzenlediği askeri saldırıların açıklaması da budur. Bu saldırılarla sanki hem devlet hem de milis güçler düzeyinde kendisi ile çatışmada askeri seçeneğin sonunu hazırlıyor.

Ancak İsrail, radikal hükümetinin savaşı sürdürme, Suriye, Lübnan, Gazze ve Batı Şeria’yı silahsızlandırma veya silahları sınırlandırma talebi konusundaki ısrarından da anlaşılacağı üzere, ayrıca Suriye ve Lübnan'daki mezhepsel ayrışmalara yatırım yaparak, komşu rejimlerin yapılarını değiştirmek için mevcut Arap, bölgesel ve uluslararası koşulları kullanmayı amaçlıyor. Böylece mezhepçi/Yahudi devleti karakterini genelleştirmeye çalışıyor. Zira Arap Maşrık ülkelerinin de kendisine benzemesi, onu Arap coğrafyasında bir Yahudi devleti olarak istisnai durumundan kurtaracaktır. Azınlıkları korumak ile övünmesinin anlamı da belki budur.

İsrail, tarih boyunca jeopolitik önemi nedeniyle, şu aşamada Suriye'ye diğer ülkelerden daha fazla odaklanıyor. Çünkü zorlu bir geçiş sürecinden yaşıyor ve Esed rejiminin bıraktığı ağır mirasın yükünü her düzeyde taşıyor.

Bu bakış açısının İsrail'de aşırı milliyetçi ve dinci sağın ideolojik cephaneliğinin her zaman bir parçası olduğu biliniyor. Bu, bazılarının inandığı gibi Suriye'yi sadece coğrafi olarak değil, aynı zamanda ve en önemlisi toplumsal düzeyde de bölmeyi amaçlıyor.

Tarih boyunca sahip olduğu jeopolitik önem nedeniyle, İsrail'in şu aşamada Suriye'ye diğer ülkelerden daha fazla odaklandığı aşikâr. Çünkü zorlu bir geçiş sürecinden geçiyor ve Esed rejiminin geride bıraktığı ağır mirasın yükünü her düzeyde taşıyor. Yani bu dönem, İsrail'in Suriye'yi devlet ve halk olarak zayıflatması, gelecekte de siyasi, ekonomik ve sosyal güç elde etme kabiliyetini sınırlaması için en uygun dönemdir.

İsrail'in Suriye'ye yönelik müdahale ve saldırılarını, öncelikle terörist ve cihatçı etkinin artması korkusuyla örtbas ettiğini belirtmekte fayda var. İkinci gerekçesi, İsrail'e karşı düşmanlık beslediğini varsaydığı, sanki bu konuda İran'ın yerini alabilecekmiş gibi algıladığı Türkiye'nin nüfuzunun artmasını engellemek. Üçüncüsü, yeni Suriye rejiminin, İsrail'e karşı savaşmayacağına dair İsrail'i rahatlatacak ölçüde kesin işaretler vermemesi. Dördüncüsü, bölgedeki yeni denklemler ve gelişmeler doğrultusunda Suriye'yi İsrail ile normalleşme dalgasına çekmek.

Suriye'nin İsrail'in bu pusuları ve müdahaleleri karşısındaki sorunu, bitkin ve güçsüz olması ve onu parçalanmaya sürükleyen etkenlerin varlığıdır. İsrail ile hegemonya mücadelesi veren bölgesel güçlerin ortadan kalkması veya zayıflamasıdır. İran, tüm milis güçlerinin başına gelenlerden sonra artık kendi bekasıyla ilgileniyor. Siyasi ve ekonomik baskı altında olduğu gibi, nükleer ve füze programlarının belini kıracak olası bir saldırı tehdidiyle de karşı karşıya.

Suriye için mümkün olan ve en güvenli seçenek, onu iki yönden güçlendirmektir: Birincisi, devleti bir kurumlar ve hukuk devleti olarak inşa etmek, Suriyeliler her anlamda bir halk olsun diye vatandaşlığa dayalı bir toplum tesis etmektir

Türkiye’ye gelince, Suriye liderliğini kucaklamasına veya desteklemesine rağmen, ABD'nin desteklediği İsrail politikalarına karşı fazla bir şey yapması mümkün değil. Türkiye, NATO'nun önemli bir üyesi ve Suriye'ye olan ilgisi büyük ölçüde, hemen yanı başında bağımsız bir Kürt oluşumunun kurulmasını engellemekle sınırlı. Söylemi ne olursa olsun Suriye'deki rolünü sadece yumuşak güç, ekonomik imkânlar, altyapı ve hatta güvenlik güçlerinin eğitimi ile sınırlıyor.

Bu durum karşısında Suriye'nin seçenekleri sınırlı ve kısıtlı görünüyor; yorgun, bitkin ve parçalanmış, siyasi, ekonomik ve sosyal olarak acilen toparlanmaya ihtiyaç duyan bir Suriye gerçeğinde askeri seçeneği önermek pervasızlıktır. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre buna ilave olarak, Suriye ordusunun kapasitesinin ve altyapısının tahrip edilmesinden ve İsrail’in uzun elinin İran'a kadar bütün Ortadoğu'ya uzanabildiği ortaya çıktıktan sonra, savaşacak gücü ve kapasitesi de yok.

Dolayısıyla Suriye için mümkün olan ve en güvenli seçenek, onu iki yönden güçlendirmektir: Birincisi, devleti kurumlar ve hukuk devleti olarak inşa etmek, ikincisi de Suriyeliler her anlamda bir halk olsun diye vatandaşlığa dayalı bir toplum tesis etmektir. Kastettiğimiz, Suriye'de coğrafi bölünmüşlüğü reddedip, merkezi bir devlete yönelmekten bahsetmekle yetinmenin mümkün veya yeterli olmadığıdır. Çünkü böyle bir devlet ne bir güç göstergesidir ne de birlik göstergesidir, önemli olan halkın birliğidir. Bu da ancak etnik, mezhepsel ve siyasal ayrımlardan uzak, özgür ve eşit yurttaşlardan oluşan bir devletin kurulmasıyla gerçekleşebilir. İsrail devletinin kuruluşundan bu yana ihmal edilen veya bastırılan, İsrail'e karşı en etkili silah da budur.

İkinci boyut, Suriye'nin uluslararası, bölgesel ve Arap dünyasıyla ilişkilerinin güçlendirilmesini, dünyaya ve gerçekliğe karşılık vermesini ve uyum sağlamasını gerektiriyor. Çünkü böyle bir uyum, İsrail'in öne sürdüğü argümanları elinden alacaktır.

Burada Suriye'nin şu anda bir geçiş sürecinde olduğunu, Suriye'nin ve halkının geleceğinin, bu süreci sağlam ve doğru temeller üzerinde geçirmesinin belirleyeceğini kastediyoruz.

*Bu analiz Şarku'l Avsat tarafınadan Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.