Husilerin emlak piyasasına müdahalesi felaketle sonuçlanabilir

Sana’da Husiler tarafından satılan binalar çökme tehlikesiyle karşı karşıya

Yemen’in Eski Şehir’de UNESCO listesinde yer alan binaları gösteren bir kare (EPA)
Yemen’in Eski Şehir’de UNESCO listesinde yer alan binaları gösteren bir kare (EPA)
TT

Husilerin emlak piyasasına müdahalesi felaketle sonuçlanabilir

Yemen’in Eski Şehir’de UNESCO listesinde yer alan binaları gösteren bir kare (EPA)
Yemen’in Eski Şehir’de UNESCO listesinde yer alan binaları gösteren bir kare (EPA)

Emlak sektöründeki Yemenli işçiler ve mühendisler, Husi milislerinin Yemen başkenti Sana’da inşaatına izin verdiği konutların, gerekli şartnamelere uygun olmaması sebebiyle yıkılma ihtimaline karşı uyarıda bulundu. Milislerin, binaları denetlemekle yükümlü olan makamların inceleme yapmasına veya bina ve toprak güvenliğini sağlamasına engel olduğu belirtildi.
Kaynaklar, Husi liderlerinin ve tacirlerinin hızlı kâr elde etme hırsı nedeniyle, gerçek maliyetinin üç katına satılan bu gayrimenkullerin inşaat sırasında hesap verebilirlik ve gözetimden muaf tutulduğunu belirtti.
Sana’daki emlak sektörü çalışanlarının Şarku’l Avsat’a anlattıklarına göre, Husi milis liderleri, ‘Adalet Kurumu, ‘Toprak Askeri Komitesi’ ve ‘Vakıflar Otoritesi’ olarak bilinen üç oluşumu kurmalarının ardından, devlet mülkü, vakıflar veya kuzey Yemen’i yöneten İmamlık rejiminin mülkü olduğu gerekçeleriyle geniş arazilere el koydu. Arazi fiyatlarında çılgın bir artışa neden olduğu için askeri mevkilerinin yanı sıra kamu görevlileri ve askeri birlik mensuplarının konut imar planlarına da el konuldu, bu da arsa fiyatlarında çılgın bir artışla sonuçlandı.
Kaynakların söylediğine göre, Husi milislerinin önde gelen liderleri, halkın barınma ihtiyacından yararlandı. Tacirlerle ortaklıklara girmek için anlaşmalar yaptı ve bu da son yıllarda, özellikle 4 milyon nüfusa sahip şehrin güney ve doğu kesimlerinde benzeri görülmemiş bir şekilde bir sitelerinin inşa edilmesi ile sonuçlandı.
Husi liderlerinin yaptıklarının ciddiyetinin bir teyidi olarak, tanınmayan Husi darbe hükümetinin Çalışma Bakanı Galip Mutlak, bu binaların şartnameleri ihlal etmesi nedeniyle bir felaketin yaşanmasına yönelik uyarıda bulundu. Bir şey olursa yönetimin sorumlu tutulmasını istedi. Mutlak, “Türkiye ve Suriye’deki depremin yarısı burada olsa bu apartmanlar yıkılır” ifadelerini kullandı. Ayrıca Bakanlığının bu apartmanların üzerine inşa edildiği zemini test etmesine, yapı malzemelerinin kalitesinin ve inşaatta kullanılan çimento karışımının kalitesini incelemesine ve binaların uygun olup olmadığını tespit etmesine izin verilmediğini belirtti.
Milislerin tabi olduğu yasa dışı meclisteki yetkilileri ve milletvekilleri bir araya getiren toplantıda konuşan Mutlak, bu apartmanların inşasında çok fazla dolandırıcılık ve suç işlendiğini zira bir dairenin maliyetinin 25 bin dolar olduğunu ancak bunların 80 bin dolara satıldığını ve maliyetinin sadece iki katına satmayı reddettiklerini belirtti. Milis liderliğinin ‘bir felaket meydana gelmeden ve yüz binlerce kişi hayatını kaybetmeden önce’ bu apartmanların incelenmesine yardım etmesini temenni etti.
Husi milis hükümetinin marjinal rolünü vurgulayan bir pozisyonda, Mutlak, bakanlığıkta en iyi üniversitelerden mezun, uluslararası deneyime sahip 15 bin mühendis bulunduğunu, ancak bunların kenara itilmiş olduğunu, sadece üçünün basit pozisyonlara atandığını belirtti.
Bunun yanı sıra, Sana’da kamu işlerinde çalışan kaynaklar Şarku’l Avsat’a, 4 milis liderinin artık emlak piyasasını ve planlarını kontrol ettiğini, ticari inşaat ruhsatlarının verilmesini tekelleştirdiğini belirtti. Bu kişilerin, Adalet Kurumu Başkanı Muhammed Ali el-Husi, başkentin güneyindeki Husi Askeri Bölümü’nün komutanı Abdullah er-Razami, sözde Silahlı Kuvvetler Kara Komitesi Başkanı Abdullah Cehaf ve sözde Yaralılar Kurumu’nun Başkanı Halid el-Medani olduğu aktarıldı.
Söz konusu kaynaklara göre, Husi liderler toprakları ele geçirdikten sonra, apartmanların inşasında tacirlerle ortaklığa girerek, onları korudu ve işlerine başka bir tarafın karışmasını veya kanunla belirlenmiş inşaat teknik kurallarına ne ölçüde uyup uymadıklarını incelenmesine engel oldu.
Kaynaklar, dört Husi liderini bu adımları ile milyonlarca dolar kazanmakla suçladı. İnsanların ev almak için kırsal kesimdeki mülklerini satmak zorunda kaldığını, bazılarının da eşlerinin ve annelerinin mücevherlerini sattıklarını, ancak evin şartnamelere aykırı olarak inşa edildiğini bilmediklerini belirtti.



ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
TT

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)

Hizbullah, Lübnan’da silahların yalnızca resmi güvenlik kurumlarının elinde bulunmasına yönelik yerel ve uluslararası taleplere karşı ‘varoluşsal tehdit’ kartını öne sürdü. Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, ‘ulusal güvenlik stratejisinin’ tartışılmasına başlanmadan önce bu tehdidin ortadan kaldırılması şartını koştu. Bu durum, Lübnan devleti ile Hizbullah arasında bir ‘farklılaşmaya’ işaret ediyor. Zira devlet, ABD’li arabulucu Tom Barrack’ın önerisini ‘olumlu şekilde ele alacakken’ Hizbullah farklı bir tutum sergiliyor.

Kasım’ın son açıklaması, silahlarını teslim etme mekanizmalarının tartışılmasına karşılık daha önce öne sürdüğü şartlara eklenen yeni bir koşul olarak görülüyor. Bu şartların başında ise, İsrail’in ateşkes anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla Hizbullah’ın silah konusunu görüşmeye hazır olacağı yönündeki talep geliyor. Her ne kadar Lübnan’daki resmi çevreler, Hizbullah’ın bu dosyada ‘esnek davrandığını’ ve ‘ağır silahlarını (nokta atışlı füzeler ve insansız hava araçları) teslim etmeye hazır olduğunu’ ifade etse de, konuya yakın kaynaklara göre Hizbullah, İsrail’in önceden bazı adımlar atmasını şart koşuyor.

Hizbullah, ABD'nin İsrail'e son savaştan bu yana Lübnan içinde işgal ettiği beş noktadan çekilmesi, elindeki 16 kişiyi serbest bırakması, Lübnan topraklarına yönelik ihlal ve saldırıları durdurması ve son savaşta yıkılan yerleri yeniden inşa etme görevine başlaması için baskı yapmasını talep ediyor.

ABD elçisi yeniden geliyor

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Lübnanlı yetkililer tarafından geçtiğimiz pazartesi günü Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden teslim alınan ve Lübnan'dan önümüzdeki aralık ayında sona erecek bir süre içerisinde silahların geri çekilmesi için ‘net’ bir takvim taahhüt etmesini talep eden ABD belgesine resmi bir yanıt almak üzere üçüncü bir ziyaret için yakında Beyrut'a gelmesi bekleniyor. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam'ın temsilcilerinden oluşan komite, Lübnan'ın iki hafta önce Beyrut'ta ABD elçisine verdiği bir belgeye ilişkin gözlemleri içeren belgeyi inceliyor. Başbakan Selam'ın bu hafta Meclis Başkanı Berri ile bir araya gelerek Lübnan'ın vereceği yanıtın ayrıntılarını görüşmesi bekleniyor.

Hükümetin esnekliği

Lübnan makamları, Amerikan taleplerini içeren belgeye karşı esnek bir tutum sergiliyor. Bununla beraber Amerikan heyetiyle yürütülen temaslara aşina kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Lübnan makamları, Washington’un talep ettiği şekilde Karz-ı Hasen Vakfı ile ilgili tedbirleri artırmak, mali ve idari reformları uygulamak gibi kendisine düşen görevleri de yerine getiriyor. Hizbullah ise silah meselesinde daha katı bir tutum sergiliyor.

Kaynaklar, ABD'nin yanıtını incelemekle görevlendirilen komitenin görevinde önemli ilerleme kaydettiğini belirterek, Lübnan devletinin Amerikan anlaşmasına olumlu yaklaşacağını ve hükümetin silahlanmada tekelleşmeyi aşamalı olarak uygulama sözü vereceğini ifade etti. Kaynaklara göre Lübnan'ın resmi yanıtı Hizbullah'ın taleplerindeki sert tutumundan farklı olacak. Kaynaklar, Hizbullah'ın garantiler talep ettiğini ve Kasım'ın açıklamalarının da gösterdiği gibi son zamanlarda tutumunu sertleştirdiğini belirtti.

Varoluşsal tehdit

Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, “Hizbullah, Emel Hareketi, direniş ve Lübnan'ın bağımsızlığını isteyen ve Lübnan'ın Lübnanlılar için nihai bir vatan olduğuna inanan egemen bir hat olarak bizler, direnişe, çevresine ve bir bütün olarak Lübnan'a yönelik varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu hissediyoruz” ifadesini kullandı.

Görsel kaldırıldı.Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)

Kasım, “Lübnan'ın karşı karşıya olduğu üç gerçek tehlike var: güney sınırında İsrail, doğu sınırında DEAŞ ve Lübnan'ı kontrol etmeye, üzerinde vesayet kurmaya çalışan ve Lübnan'ın hareket ve yaşama kabiliyetini yok etmek isteyen Amerikan zorbalığı” dedi.

Kasım, Lübnanlılara hitaben şunları söyledi: “Sözümüz bir olsun ve öncelik için çalışalım. Tehlikeyi ortadan kaldırdıktan sonra savunma stratejisini ve ulusal güvenlik stratejisini tartışmaya hazırız. Sizi İsrail'e iyilik yapmamaya çağırıyorum. Çatışma halinde ABD hedeflerine ulaşamaz.”

Hizbullah silahlarına sarılıyor

Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynaklarının Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Kasım'ın son tutumu ‘silahlarına sarılma meydanından henüz ayrılmadığı, yani halen aynı noktada olduğu’ şeklinde değerlendiriliyor. “Bu tutum görünüşte çevresine yönelik ve üstü kapalı tavizler mi içeriyor?” diye soran kaynak, başkanlar (Avn, Berri ve Selam) tarafından dile getirilen bazı hususların işlerin kolay olduğuna işaret ettiğini hatırlattı.

Görsel kaldırıldı.Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)

Kaynaklar, “Şu ana kadar görünen o ki, Hizbullah silah bırakmamakta ısrar ediyor. Hizbullah'ın maksimum yapabileceği şey Litani Nehri’nin güneyinden çekilmek. Savunma stratejisi diye bir şey yok. Ondan istenen, silahlarını teslim etmesi” ifadelerini kullandı. Kaynaklar, ‘Hizbullah'ın şimdiye kadar, varoluşsal tehditler konusunda aynı söylemleri sürdürdüğünü, hâlbuki bu silahlar ve destek savaşı aracılığıyla Lübnan’a varoluşsal bir tehdit teşkil edenin bizzat kendisi olduğunu ve silahları yüzünden savaşları ülkeye çektiğini’ ifade etti.

Kaynaklar, Hizbullah’ın yetkilileri aracılığıyla yaptığı açıklamalarda ‘ABD’ye İsrail sınırını korumaya hazır olduklarını, bunu da Litani’nin güneyinden tamamen çekilerek ve silah meselesini Litani’nin kuzeyinde hükümetle müzakere ederek yapabileceklerini anlatmak istediklerine’ dikkat çekti. Kaynaklar, ‘bu durumun ABD tarafından reddedildiğini, Washington’ın hamle karşılığında hamle ilkesine bağlı kaldığını, yani İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi, esirlerin serbest bırakılması ve hedef almayı durdurması karşılığında devletin de Hizbullah’ın askerî yapısını dağıtarak egemenliğini tesis etmesini istediğini’ vurguladı.

Lübnan Kuvvetleri Partisi’ne yakın kaynaklar, ‘Hizbullah’ın artık bu yönde bir adım atmazsa hem kendisini hem de tüm Lübnan halkını yeni bir savaşa sürükleyeceğinin farkında olduğunu, eylül ayında önceki ABD temsilcisi Amos Hochstein’ın sunduğu fırsatı değerlendirmediğinde savaşla karşılaştığını ve şimdi Tom Barrack’ın sunduğu fırsatı değerlendirmemesi halinde Lübnan’ı tehlikeye atacağını bildiğini’ ifade etti. Kaynaklar, Lübnan’ın yeni şiddet sahnelerine sürüklenmemesi konusunda uyardı.