Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri'nin bu sabah saatlerinde Suriye'nin başkenti Şam'a geldiği bildirildi. Söz konusu ziyaretin, 2011'den bu yana Mısır'dan Şam'a yapılan ilk üst düzey ziyaret olduğu ifade edildi.
Mısır Dışişleri Bakanı Şukri’nin, büyük yıkıma ve çok sayıda can kaybına yol açan depremlerin ardından bugün Türkiye ve Suriye’yi ziyaret edeceği açıklanmıştı.
Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeid dün yaptığı açıklamada, “Ziyaret, ağır kayıplar bırakan deprem felaketi sonrasında Mısır’dan Türkiye ve Suriye’ye dayanışma mesajı iletmeyi amaçlıyor. Mısır Dışişleri Bakanı, iki ülkedeki yetkililerle yaptığı görüşmelerde, Kahire’nin depremden etkilenenlere yardım sağlamaya her zaman hazır olduğunu ve Mısır, hükümet ve halkının kardeşlerine destek olmak için asla geç kalmayacağını vurgulayacak” dedi.
Suriye hükümetinden bir kaynak, Suriye merkezli Al-Vatan'a yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Şukri'nin, 2011'de Suriye'de çatışmanın patlak vermesinden bu yana ilk kez bu sabah Şam'a geldiğini söyledi.
Öte yandan, Arap Parlamentolar Arası Birliği’nden (AIPU) bir heyet dün Suriye’nin başkenti Şam’ı ziyaret etti.
Bu adım, 12 yılın ardından Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşüne dair umutları canlandırdı.
Suriye resmi haber ajansı SANA’ya göre, Mısır Meclis Başkanı Hanefi Cibali, bugün Şam Uluslararası Havaalanı’na vardığında, depremin vurduğu Suriye’nin yanında olduklarını söyledi.
İsrail sağı neden Trump'ın atamalarına seviniyor?https://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5083168-i%CC%87srail-sa%C4%9F%C4%B1-neden-trump%C4%B1n-atamalar%C4%B1na-seviniyor
Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Beyaz Saray’da Ortadoğu barış planının açıklandığı sırada, 28 Ocak 2020 (AFP)
Michael Horowitz
ABD Başkanı Donald Trump'ın dış politika ekibi neredeyse tamamlandı. Kadro, yeni yönetimin İsrailliler ve Filistinlilerle ilgili olarak nasıl bir yol izleyeceğinin adeta bir göstergesi. Trump, genel olarak İsrail yanlısı olarak tanımlanamayacak, ancak daha spesifik olarak İsrail sağ kanadı yanlısı bir ekibi atadı.
Önce sadakat
İsimlere geçmeden önce iki hususun altını çizmek gerekiyor. Bunlardan ilki adayların seçilme hızı. Trump’ın adayları belirlemesi sadece bir hafta ile on gün arasında bir zaman aldı. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Trump'ın ilk döneminde ilk dışişleri bakanı olan Rex Tillerson'ı seçmesi bir aydan fazla sürmüştü.
Trump açıkça planı olan bir adam. Bu plan tek bir kritere indirgenebilir, o da ‘önce sadakat’ kriteri. Trump, kendi atadığı bazı kişilerle yaşadığı çekişmeleri ve anlaşmazlıkları hatırlıyor olmalı. Bu yüzden ikinci başkanlık döneminde böyle bir şeyin olmasını istemiyor. Sonuç olarak, atamalar ideoloji ve siyasetten ziyade başkana sadakatle ilgili gibi görünüyor. Bu da atananların öncelikle Başkan Trump’ın güvenini kazanmaları ve fikirlerini beyan edebilmeleri gerektiği anlamına geliyor. Ancak aynı zamanda - başlangıç çizgisindeki koşucular gibi - Başkan ne isterse yapmaya hazır olmaları da bekleniyor. Bu dengeyi sağlamak kolay olmayabilir, çünkü bu ‘çizgi’ Trump'ın anlık görüşlerine göre değişebilir.
Yeni muhafazakârlar (Neo-Cons) ABD’nin dünya düzeninin garantörü olarak bir rolü olduğuna inanıyorlar. Öte yandan, yeni ve daha genç bir nesil olan Önce Amerika'cılar, ABD'nin çatışmalara girmesi konusunda daha az istekliler.
Dikkate alınması gereken ikinci kilit faktör ise yeni yönetimin genel yönelimi. Genel anlamda ‘Amerika’yı Yeniden Harika Yap!’ (Make America Great Again!/MAGA) dünyası iki kanada ayrılabilir. Bir tarafta, onlarca yıldır Cumhuriyetçilerin liderliğindeki dış politikayı genel olarak şekillendiren ve ABD’nin küresel düzenin garantörü olduğuna inanan daha geleneksel kamptaki yeni muhafazakârlar, diğer tarafta ABD'nin çatışmalara girmesi konusunda daha az istekli olan ve genellikle asıl tehdidin Çin olduğunu ve Washington'ın tüm dikkatini Çin’e vermesi gerektiğini iddia eden yeni ve daha genç bir nesil olan Önce Amerika'cılar da var.
İsrail'de MAGA'nın karar alma sürecini tahmin etmeye çalışanlar, Önce Amerika'cıların önemli puanlar kazanabileceğinden biraz endişeliydi. Dışişleri Bakanı olmak isteyen Mike Pompeo'nun ve ABD'nin eski Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Nikki Haley'in marjinalleştirilmesi, yeni muhafazakârların gözden düşüşünün işaretleri olarak görüldü.
Trump'ın başkan yardımcısı olarak dünyada daha temkinli bir ABD politikası izlenmesi ve çatışmalara daha az müdahale etmesi gerektiği çağrısında bulunan J.D. Vance'i seçmesi, geleneksel Cumhuriyetçi dış politikadan belirgin bir sapma olarak görüldü. Vance, kısa bir süre önce verdiği bir röportajda Washington’ın İsrail'e verdiği desteğe rağmen iki ülkenin çıkarlarının her zaman örtüşmediğine dikkati çekti. Herhangi iki ülkenin çıkarlarının nadiren mükemmel bir şekilde örtüştüğü göz önüne alındığında, bu oldukça açık bir ifade olsa da bunu bu kadar açık bir şekilde ifade etmek daha benmerkezci bir dış politikaya işaret ediyor.
Trump Washington’da Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçilerle bir toplantıda konuşurken, 13 Kasım 2024 (AFP)
Ancak bu, Önce Amerika destekçilerinin İsrail yanlısı olmadığı anlamına gelmiyor. Örneğin Trump’a yakınlığıyla bilinen Elbridge Colby, İsrail'in güçlü bir destekçisi ve Önce Amerika kampının en büyük destekçilerinden biri olan Tucker Carlson'ın potansiyel bir seçim olarak öne çıkardığı isimlerden biri. Colby, İsrail'i Washington'dan çok fazla şey istemeden kendini savunabilmesi nedeniyle ‘örnek bir müttefik’ olarak tanımlıyor. Yeni Ulusal İstihbarat Direktörü olarak seçilen Tulsi Gabbard, Rusya ve Suriye rejimi yanlısı tutumları nedeniyle ABD içinde ve dışında çoğu kişiyi şaşırttı. ABD'nin birçok müttefikini endişelendirebilecek tutumlar sergiledi. Ancak İsrail söz konusu olduğunda, Yahudi devletini destekleyen geleneksel Cumhuriyetçi çizgiye büyük ölçüde bağlı kaldı.
Öte yandan ‘azami baskı’ politikasının kesinlikle geri geleceğine dair açık işaretler var. Bunlar arasında Trump'ın eski İran üst düzey temsilcisi Brian Hook’un Dışişleri Bakanlığı'ndaki geçiş ekibine liderlik etmesi de yer alıyor
İsrail hükümetinin yeni ABD yönetimiyle karşılaşabileceği en temel sorun, bu yeni ekibin daha az öngörülebilir ve ABD'nin İsrail'e verdiği desteğin yeni muhafazakarlara kıyasla daha az olması. Dolayısıyla Trump'ın geleneksel Cumhuriyetçi tercihlerden çok fazla uzaklaşmıyor gibi görünmesi İsrail hükümetini memnun edecektir.
‘Azami baskı’ geri dönüşünün işaretleri
Her şey Trump'ın Florida Senatörü Marco Rubio'yu seçmesiyle başladı. Trump'ın zaferinden önce 2016 Cumhuriyetçi Parti ön seçimlerinde İran meselesi de dahil olmak üzere oldukça şahin bir platformda yarışan Rubio, o zamandan beri bazı görüşlerini yumuşatsa da İsrail'e verdiği desteği aynı kaldı. İsrail'e Hamas'ı yenmesi için ihtiyaç duyduğu her şeyin verilmesi çağrısında bulunan Rubio, (Biden yönetiminin bunu yapmakta isteksiz olduğu bir zamanda) İsrail'in Refah'a saldırısını destekledi. Trump'ın İran'a yönelik azami baskı politikasını destekleyen Rubio, bu politikanın yeniden uygulanması çağrısında bulundu.
Bununla birlikte azami baskı politikasının kesinlikle geri geleceğini gösteren başka işaretler de var. Bunlar arasında Trump'ın eski İran üst düzey temsilcisi Brian Hook’un Dışişleri Bakanlığı'ndaki geçiş ekibine liderlik etmesi de yer alıyor. Bunun yanında ABD'nin yeni Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi olarak atanan Elise Stefanik de İran’a karşı azami baskının derhal geri getirilmesi çağrısında bulundu.
Bu tercihler doğrultusunda, seçilmiş başkan bir sonraki ulusal güvenlik danışmanı olarak Mike Waltz'ı seçti. Eski bir eski asker ve güvenlik danışmanı olan Waltz, Biden'ın İran'a yönelik ‘yatıştırma’ politikasını sık sık eleştirirken İsrail'in Gazze'ye yönelik askeri saldırısının önemli bir destekçisi oldu. Hatta İsrail'in 26 Ekim'de İran'a saldırmasından önce İran'ın ekonomik ve nükleer tesislerinin vurulması çağrısında bulunan Waltz, İbrahim (Abraham) Anlaşmalarının genişletilmesinin de önemli bir destekçisi oldu.
Bütüne bakıldığında bu seçimler İsrail için nispeten açık bir hikaye anlatıyor ve yeni ABD yönetim daha önce hiç olmadığı kadar dostane ve yakın görünüyor.
Başkan Trump'ın en şaşırtıcı seçimi ise Pete Hegseth'i Savunma Bakanı olarak ataması oldu. Hegseth her ne kadar dışarıdan biri olarak görülse de Kudüs haçı ve 'Deus Vult' (Latince 'Tanrı'nın İradesi') dövmesiyle tartışmasız İsrail destekçilerinden biri.
Dövmelerinizle tanımlanmak zorunda değilsiniz, ancak görüşlerinizi sonsuza dek vücudunuza dövme olarak yaptırmak için kesinlikle kendinize güveniyor ve görüşlerinize inanıyor olmanız gerekir. Hegseth her zaman İsrail'in sadık bir destekçisi olmuş, ABD'yi İsrail'in Gazze Şeridi’nde yürüttüğü savaşı ‘bitirmesine’ izin vermeye çağırmış ve İran'a karşı askeri harekatı desteklemiştir.
Trump, Wisconsin eyaletinin La Crosse şehrinde Ulusal İstihbarat Direktörü adayı eski Temsiller Meclisi üyesi Tulsi Gabbard ile birlikte yaptığı konuşmanın ardından salondan ayrılırken katılımcıları alkışlıyor, 29 Ağustos 2024 (AFP)
Bütüne bakıldığında bu seçimler İsrail için nispeten açık bir hikaye anlatıyor ve yeni ABD yönetim daha önce hiç olmadığı kadar dostane ve yakın görünüyor. Hem yeni muhafazakarlar hem de Önce Amerika’cılar İsrail'in İran'a karşı ne kadar ileri gitmesi gerektiği ya da Gazze Şeridi’ndeki veya Lübnan'daki savaşın nasıl sona erdirileceği konusunda tartışabilirler. Ancak Netanyahu'nun çevresi ve İsrail'in aşırı sağı genel olarak durumdan oldukça memnun. Trump'ın atadığı isimlerin neredeyse tamamı İsrail'deki aşırı sağcı koalisyon hükümetinin başka türlü seçmeyeceği isimlerden oluşuyor.
*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.
