Tedavisi sonrası uyuşturucuya dönmeyi engelleyen ilaç geliştiriliyor

Fareler için "histon deasetilaz 5" enzimi (Araştırma Ekibi)
Fareler için "histon deasetilaz 5" enzimi (Araştırma Ekibi)
TT

Tedavisi sonrası uyuşturucuya dönmeyi engelleyen ilaç geliştiriliyor

Fareler için "histon deasetilaz 5" enzimi (Araştırma Ekibi)
Fareler için "histon deasetilaz 5" enzimi (Araştırma Ekibi)

ABD’li bir araştırma ekibi, bırakıldıktan sonra uyuşturucu tüketimine dönüşü önlemek için kullanılabilecek bir terapötik ilaç düzey izlemine ulaştı.
Çalışma, "Ulusal Sains Akademisi Prosidees" dergisinde yayınlandı. Araştırmacılar, "Histon Designia 5 veya HDAC5" olarak bilinen ve narkotik maddelerin tüketimi ile ilişkili olumlu anıların azaltılmasında önemli rol oynayan bir enzim buldular.
Güney Carolina Üniversitesi Nöroloji Bölümü'nden Prof. Dr. Christopher Kwan şunları söylüyor: “Enzimin eroin ile ilişkili sinyalleri sınırladığını ve uyuşturucu aramaya iten güçlü uyarıcılara karşı olduğunu bulduk ve bu, enzimin işlevinin uyuşturucu kullanımına geri dönmemeyi arttırdığını gösteriyor.” dedi. Kwan, bu sonuca ulaşmak için ise uzun süre uyuşturucu verilip sonra bundan mahrum bırakılan farelerde, narkotik maddelere dönüş davranışlarını inceledi. Farelere bir kola basarak eroin alma imkânı verildi ve aynı zamanda kullanımı ile ilişkili görsel ve ses sinyalleri sağlandı.
Eroinin günlük kullanıldığı 2 ila 3 haftalık bir dönemden sonra fareler, eroin kullandıkları alana götürülmeden önce bir hafta yemek yemekten kaçındı. Uyuşturucu ile ilişkili bu alan, farenin eroin kullanımını tetikleyen davranışını arttırdı ancak fareye herhangi bir eroin verilmedi.
Buna ek olarak, farelerde uyuşturucu arama davranışı, daha önce eroin kullanımıyla bağlantılı görsel ve ses sinyalleri açığa çıkarılarak uyarılarak açığa çıkarılmıştı. Son olarak ise farelere uyuşturucu hissi hatırlatmak için küçük bir doz eroin verildi.



Zayıflama iğneleri, migren hastalarına umut oldu

Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
TT

Zayıflama iğneleri, migren hastalarına umut oldu

Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)

Rebecca Whittaker 

Yeni bir araştırmaya göre zayıflama iğneleri, migren hastalarının ağrısını yarı yarıya azaltabilir.

GLP-1 reseptör agonistleri diye de bilinen Ozempic ve Wegovy gibi ilaçlar, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal hormonu taklit ederek çalışıyor.

Araştırmacılar diyabet tedavisinde sık kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını kayda değer derecede azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti.

Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi'ne göre, migren Birleşik Krallık'ta yaklaşık 6 milyon kişiyi etkiliyor. Üç gün sürebilen ataklar; ağrı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve ışığa, sese ve kokulara duyarlılığa neden olabiliyor.

Napoli Üniversitesi Baş Ağrısı Merkezi'nden araştırmacılar, obezite ve kronik migreni olan 26 yetişkine liraglutid ilacı verdi.

Sonuçları 2025 Avrupa Nöroloji Akademisi (European Academy of Neurology / EAN) Kongresi'nde sunulan çalışmada, ilacı alanların başının ayda ortalama 11 gün daha az ağrıdığı tespit edildi.

Katılımcılar ayrıca ilacı aldıktan sonraki sadece iki hafta içinde yaşam kalitesi, iş, eğitim ve sosyal işlevlerde anlamlı iyileşmeler yaşadı.

Baş araştırmacı Dr. Simone Braca, "Çoğu hasta ilk iki hafta içinde kendini daha iyi hissetti ve yaşam kalitesinde kayda değer bir iyileşme olduğunu bildirdi" diyor.

Kilo kaybı orta düzeyde ve istatistiksel açıdan anlamlı olmasa da bu fayda üç aylık gözlem süresi boyunca devam etti.

Kafa içi basıncındaki hafif artışların migren ataklarıyla bağlantılı olduğuna dair kanıtlar giderek artıyor.

Bu durum, beyin ve omuriliği çevreleyen beyin-omurilik sıvısının basıncının artmasından kaynaklanıyor. Basınç artışı, ciddi kafa travması, felç, beyin tümörü veya yüksek tansiyon nedeniyle meydana gelebiliyor.

Ancak beyin-omurilik sıvısı salgısını azaltan liraglutid gibi GLP-1 reseptör agonistlerinin, idiyopatik intrakraniyal hipertansiyon (İİH) tedavisinde etkili olduğu kanıtlandı.

Çalışmaya katılan hastalar, İİH'yi elemek için papilödem (kafa içi basıncındaki artış sonucu optik disk şişmesi) ve altıncı sinir felci taramasından geçti.

Dr. Braca ve meslektaşları, GLP-1 ilaçlarının, migrenin ardındaki kilit molekül olan CGRP (kalsitonin geni ile ilişkili peptid) salımını azaltabileceğine inanıyor.

Dr. Braca, "Bu ilaçların beyin-omurilik sıvısı basıncını düzenleyerek ve kafa içi venöz sinüslerin sıkışmasını azaltarak migreni tetikleyen kritik bir peptid olan, kalsitonin geniyle ilişkili peptidin (CGRP) salımını azalttığını düşünüyoruz" diyor.

Bu da kafa içi basınç kontrolünü yepyeni, farmakolojik olarak hedeflenebilir bir yol haline getirecektir.

Araştırma makalesinin yazarları, liraglutidin tip 2 diyabet ve obezitede kullanımının yerleştiği göz önüne alındığında, nörolojide ilaçın farklı amaçla kullanıldığı umut verici bir durumun yaşanabileceğini söylüyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news