Yemen’in 4,3 milyar dolara ihtiyacı var

BM, Yemen’deki insani yardım planını desteklemek için Cenevre’de bağışçılarını bir araya getiriyor

Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)
Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)
TT

Yemen’in 4,3 milyar dolara ihtiyacı var

Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)
Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)

Birleşmiş Milletler (BM) 4,3 milyar dolarlık bir fona ihtiyacı olacağını tahmin ettiği 2023 Yemen İnsani Müdahale Planı için bağışçılardan fon toplamak amacıyla Cenevre’de bugün (Pazartesi) İsveç ve İsviçre ile iş birliği içinde üst düzey bir konferans düzenliyor.
Yemen resmi ajansı SABA daha önce, Başbakan Muin Abdulmelik’in 2023 Yemen İnsani Müdahale Planını desteklemek için BM himayesinde İsveç ve İsviçre hükümetleri ile iş birliğinde düzenlenecek üst düzey bağışçılar konferansına katılmak üzere İsviçre’nin Cenevre kentine gittiğini bildirmişti.
Konferansa BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve bağışçı ülkelerden üst düzey yetkililer ve Yemen’in kalkınma ortakları katılacak. BM 2023 Yemen İnsani Müdahale Planını desteklemek üzere taahhütler açıklanacak.
Şarkul Avsat’ın SABA haber ajansından aktardığı habere göre Abdulmelik’in bu konferansa katılımının yanı sıra üst düzey BM ve uluslararası yetkililerle bir araya gelerek insani müdahale planını finanse etme olasılıklarını tartışacağını bildirdi.
Söz konusu konferans, Yemen hükümetinin, Husi terör uçağı tarafından Hadramut ve Şebva’daki ihracat limanlarına gerçekleştirilen saldırılar ve milislerin meşruiyete karşı yürüttüğü ekonomik savaş nedeniyle, halihazırda sınırlı miktarda olan ham petrol ihracatının durdurulmasının yarattığı sonuçlarla mücadele ettiği bir zamanda düzenleniyor. Yemen hükümeti bunun yanı sıra, kurtarılmış bölgelerde kötüleşen ekonomi ve kalkınma planları konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmek ve döviz kurundaki istikrarı korumak için mücadele veriyor.
BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) tarafından yapılan açıklamada, Yemen’deki insani krize yönelik bağışları duyurmak için pazartesi günü İsviçre’nin Cenevre kentindeki Milletler Sarayı’nda uluslararası üst düzey bağışçılar konferansının düzenleneceği belirtildi.
BM’den yapılan açıklamaya göre konferans, Yemen’deki akut insani kriz konusunda farkındalığı artırma ve hayat kurtaran yardım çalışmaları yürütme dahil olmak üzere, önceliğe sahip dört alanda uluslararası toplumun desteğini almayı amaçlıyor.
Açıklamada, insani yardım konferansının 2022’de sağlanan sınırlı iyileşmeyi korumanın ve genişletmenin yanı sıra insani ihtiyaçların altında yatan etmenlere yönelik desteği amaçladığı belirtildi. Ayrıca konferansta, çatışmaya son verilmesine yönelik çağrı yapılacağı da ifade edildi.
BM, Yemen’de insani ihtiyaçların ölçeğinin hala korkunç olduğunu zira yıllarca süren çatışmanın, göç ve uzun süreli ekonomik gerilemeye neden olduğunu belirtti. Açıklamada insani yardım ortaklarının, 21,6 milyon insanın yani nüfusun üçte ikisinin 2023’te insani yardıma ve korumaya ihtiyacı olacağını tahmin ettiği de vurgulandı.
BM’nin Yemen’deki insani müdahale için hazırladığı plana göre, bu, en savunmasız ve insani desteğe muhtaç olarak tanımlanan 17 milyondan fazla Yemenlinin insani ihtiyaçlarını karşılamak için 4,3 milyar dolar toplanmasını gerektiriyor.
BM insani yardım planının bu yıl çeşitli hedeflere ulaşmayı hedeflediğini, bunlar arasında gıda güvensizliği, yetersiz beslenme, salgın hastalıklar ve önlenebilir hastalıklar gibi sıkıntıları tespit edildikten sonra hayat kurtarıcı insani yardımları zamanında ulaştırarak, krizden etkilenen kadınlar, çocuklar ve erkekler arasındaki ölümlerin azaltılmasının yer aldığını açıkladı.
İnsani yardım planının hedefleri arasında, krizden etkilenen her yaştan savunmasız durumdaki insanın, çok sektörlü müdahale ve kalıcı çözümlere erişimini artırma, tarım, geçim kaynakları, temel hizmet sağlama ve diğer kalıcı çözüm müdahaleleri yoluyla nüfusun dayanıklılığını destekleme ve BM Mukim Koordinatörünün gözetiminde Kalıcı Çözümler Çalışma Grubu’nun kurulmasını sağlamanın yer aldığını belirtti.
Birleşmiş Milletler ayrıca, insani planı uyarınca, daha koruyucu bir ortam inşa ederek, uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası insan hakları hukukuna uyumu artırarak, ilkeli yardım sağlayarak, koruma ve müdahalede oluşabilecek risklerini önlemeyi, azaltmayı ve hafifletmeyi amaçlıyor.
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Cenevre Konferansı’na katılmak üzere ayrılmadan önce Aden’de bir Bakanlar Kurulu toplantısı yaptı. SABA’da yer alan haberlere göre, bu toplantıda siyasi, askeri, güvenlik, ekonomi ve hizmet alanlarında ortaya çıkan bir dizi konu, ilgili bakanlıkların sunduğu raporlar ışığında tartışıldı, bunlara ilişkin uygun kararlar alındı.
Toplantıda Husi milislerinin meşru hükümete karşı yürüttüğü ekonomik savaşla mücadele kapsamında, ekonomik gelişmeleri incelemenin yanı sıra kara ve deniz limanlarında ticaret hareketini güvence altına almak için gerekli çözümleri belirlemekle görevli Bakanlar Komitesi tarafından önerilen bir dizi adım onaylandı.
Yemen hükümeti, kurtarılan bölgelerdeki limanlarda çeşitli malların taşınması ve teslim edilmesi sürecinin etkinliğini artırmaya katkıda bulunacak şekilde, malların hareketinin kolaylığını sağlamak, nakliye ve sigorta maliyetlerini azaltmak amacıyla limanlardaki ticaret hareketini düzenleme çalışmalarının devam ettiğini vurguladı.
Yemen Kabinesi, ticari sektördeki ithalatçıların faaliyetlerini kolaylaştırmayı ve terörist Husi milislerin uyguladığı herhangi bir gasp veya baskıya karşı onları korumayı amaçlayan tüm önlemleri alma konusunda kararlı olduğuna dair güvence verdi.
Hükümet, Husi terörist milislerin barış yolunu ekonomik bir savaşa çevirme girişimlerinin, Yemenlilerin acılarını artırmayı amaçladığını belirtti. Ayrıca bu girişimlerin başarısız olacağını zira ilgili kurumların, terörist milislerin yasa dışı eylemlerine karşı kararlı bir şekilde mücadele vermek üzere görevlerini yerine getireceğini vurguladı.
SABA’nın aktardığına göre, Bakanlar Kurulu kamu fonlarını koruyan, ithalata ilişkin hükümet kararlarını uygulayan adımların atılması için talimat verdi. Bakanlar Kurulu bunların ayrıca İran petrolünün ithalatını ve satışını yasaklamaya ilişkin BM ve uluslararası kararları da dahil olmak üzere, hükümetin kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele konusundaki yükümlülüklerine uygun olmasını gerektiğini belirtti.



Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
TT

Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)

Gazze Şeridi’nde şu anda tıkanma yaşayan ateşkes anlaşması, Hamas’ın ikinci aşamada öngörülen idari ve güvenlik düzenlemelerine ilişkin çekinceleri ve kamuoyuna yansıyan talepleriyle yeniden gündeme düştü. Bu gelişme, ABD’den ikinci aşamaya geçiş konusunda ‘perde arkasında’ yürütülen çabalara dair açıklamaların yapıldığı bir döneme denk geldi.

Hamas’ın dün açıkladığı ve silahsızlanma, barış konseyi, istikrar güçleri ile Gazze Şeridi’nin yönetimi için bir komite oluşturulmasına ilişkin dört ana başlığı içeren bu çerçeveye dair değerlendirmelerde görüş ayrılığı yaşanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı uzmanlar, söz konusu taleplerin ikinci aşamaya geçişi zorlaştıran krizleri ortaya koyduğunu ve hareketin üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik manevralar olduğunu savunurken, diğerleri ise İsrail kaynaklı engellere rağmen Hamas’ın anlaşmayı uygulama konusunda ciddiyetini yansıttığı görüşünü dile getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen ve geçtiğimiz ekim ayında Gazze’de ateşkes sağlanmasına temel oluşturan barış planı, başkanlığını Trump’ın üstleneceği bir barış konseyi kurulmasını, bu konseyin Filistinli teknokratlardan oluşan bir komiteyi denetlemesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, savaş sonrası Gazze yönetiminde rol almamasını ve istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını öngörüyor.

Hamas’ın Gazze’deki lideri Halil el-Hayye, hareketin kuruluşunun 38. yıl dönümünde yaptığı açıklamada, silahın işgal altındaki halklar için uluslararası hukukla güvence altına alınmış bir hak olduğunu belirterek, bu hakkın korunmasını ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan her türlü önerinin incelenmesine açık olduklarını ifade etti.

El-Hayye, Trump planında yer alan ve ABD Başkanı’nın liderliğinde kurulması öngörülen barış konseyinin görevinin, ateşkes anlaşmasının uygulanmasını gözetmek, finansmanı sağlamak ve Gazze Şeridi’nin yeniden imarını denetlemek olduğunu vurguladı. Filistinliler üzerinde ‘her türlü vesayet ve manda uygulamasını’ ise reddettiklerini söyledi.

Gazze Şeridi’nin yönetimi için Filistinli bağımsız isimlerden oluşan bir teknokratlar komitesinin derhal kurulması çağrısında bulunan el-Hayye, Hamas’ın tüm alanlardaki yetkileri bu komiteye devretmeye ve görevlerini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Kurulması planlanan uluslararası gücün görevinin ise Gazze sınırlarında ateşkesi korumak olması gerektiğini vurguladı.

El-Hayye ayrıca, arabuluculara ve özellikle ‘temel garantör’ olarak nitelendirdiği ABD yönetimi ile Başkan Trump’a, İsrail’i anlaşmaya saygı göstermeye ve uygulamaya zorlamak için çalışmaları, anlaşmanın çöküşe sürüklenmesine izin vermemeleri çağrısında bulundu.

asdfr
Başlarında yük taşıyan kadınlar, Gazze Şeridi'nin güneyinde yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlamak için temizlenmiş araziye kurulan çadırların önünden geçiyor. (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk geçen hafta yaptığı açıklamada, ateşkesin ilan edilmesinden bu yana Gazze’de sarı hattın gerisinde kalan bölgede 350’den fazla İsrail saldırısının belgelendiğini ve en az 121 Filistinlinin hayatını kaybettiğini söyledi. Öte yandan Hamas liderlerinden Raid Saad, cumartesi günü İsrail’in Gazze’de aracını hedef alan saldırısında öldürüldü.

İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü ve çok uluslu uluslararası gücün gelecek aydan itibaren bölgede göreve başlamasının planlandığını belirtti. İsrail Yayın Kurumu’na göre, ABD’li yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

İsrail Kanal 14 televizyonu, kasım ayının sonlarında yaptığı bir haberde, ABD’nin uluslararası istikrar gücünün Gazze’de konuşlandırılması için tarih olarak ocak ayının ortasını belirlediğini, nisan ayı sonunu ise bölgedeki silahsızlanma sürecinin tamamlanması için nihai takvim olarak öngördüğünü aktarmıştı. Kanal, bu hedeflerin gerçeklikten kopuk bir beklenti olduğunu ve sürecin yeniden ertelenebileceğini kaydetmişti.

El-Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde İsrail meseleleri uzmanı olan Mısırlı analist Dr. Said Ukkaşe, Hamas’ın ortaya koyduğu çerçevenin ikinci aşamada ilerleme ihtimalinin zayıf olduğunu gösterdiğini ve bunun daha fazla İsrail saldırısını tetikleyebileceğini savundu. Ukkaşe, bu tutumun, tehlikeli koşullar altında ilerleyen ikinci aşama yükümlülükleri öncesinde Hamas üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik ‘manevralar’ olduğunu ifade etti.

Hamas dosyasına odaklanan Filistinli siyaset analisti İbrahim el-Medhun ise İsrail’in anlaşmayı sabote etmeye yönelik tekrarlanan engellerine rağmen ikinci aşamaya geçilmesi ve uygulanmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Silah meselesine ilişkin olarak Hamas’ın, Filistin iç kamuoyunda derinlemesine bir diyalog yürüttüğünü, Kahire’deki arabulucularla da şeffaf ve açık görüşmeler yaptığını belirten el-Medhun, tüm taraflarca kabul edilebilecek bir vizyonun şekillenebileceğini ve hareketin barış güçlerinin varlığına açık olduğunu söyledi.

Hamas’ın ortaya koyduğu bu çerçeveye arabulucuların henüz yorum yapmadığı bir ortamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin, İngiliz mevkidaşı Yvette Cooper ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Gazze’de geçici bir uluslararası istikrar gücünün konuşlandırılmasının önemini vurguladığını bildirdi. Abdulati, ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve Trump planının ikinci aşamasına ilişkin yükümlülüklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenen Sir Bani Yas Forumu’na katılımı sırasında konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesinin gerekliliğini ve uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasının önemini yineledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, cuma günü gazetecilere Gazze anlaşmasındaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Barış anlaşmasının ikinci aşamasına yönelik olarak şu anda perde arkasında çok sayıda sessiz planlama yürütülüyor… Kalıcı ve sürdürülebilir bir barış sağlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, cumartesi günü yetkililere dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlamak amacıyla bir ABD’li generalin komutasında 10 bin askerden oluşan çok uluslu bir güç oluşturmayı hedeflediğini aktardı. Haberde, bazı ülkelerin, gücün görev kapsamının Hamas’ın silahsızlandırılmasını da içerebileceğine yönelik çekinceleri nedeniyle henüz asker göndermediği belirtildi.

Gazete ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Gazze’de konuşlandırılması planlanan bu güç için yaklaşık 70 ülkeden askerî veya mali katkı talebinde bulunduğunu, ancak yalnızca 19 ülkenin asker göndermeye ya da ekipman ve lojistik destek gibi farklı şekillerde katkı sunmaya istekli olduğunu yazdı.

Ukkaşe, Trump’ın 29 Aralık’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapacağı görüşmede ikinci aşamanın başlatılması için baskı kuracağını öngörerek, İsrail’in bu aşamaya girmeyi kabul edeceğini ancak çekilmelerin uygulanmasına ilişkin müzakerelerin süresiz biçimde uzayabileceğini söyledi.

El-Medhun ise Kahire’nin İsrail kaynaklı engellerin farkında olduğunu ve anlaşmanın başarısızlığa uğramasına yol açabilecek muhtemel İsrail gerekçelerini ortadan kaldırmak için ikinci aşamaya geçişin hızlandırılmasını talep edeceğini ifade etti.


Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
TT

Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)

Tunus'un merkezindeki Kayravan şehrinde, cumartesi akşamı, polis ve gençler arasında art arda ikinci gece çatışmalar yaşandı.

Ailesinin ifadesine göre, çatışmalar bir kişinin polisin kovalamacası ve ardından kendisine yönelik şiddet sonucu ölmesinin ardından patlak verdi. Ölen kişinin akrabaları, ehliyetsiz motosiklet kullandığını ve bir polis aracı tarafından takip edildiğini söylüyor. Ardından dövülerek hastaneye kaldırılan adam, hastaneden kaçmayı başardı. Cumartesi günü geçirdiği kafa travması sonucu hayatını kaybetti.

Tunus'ta da yüzlerce kişi, muhalefet dernekleri ve partilerinin çağrısına yanıt olarak, dördüncü hafta üst üste başkentte "özgürlükleri savunmak ve Cumhurbaşkanı Kays Said'in politikalarını protesto etmek" amacıyla gösteri düzenledi.


Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan-İran ilişkileri çok hassas bir aşamaya geldi ve şu anda, İran liderliği kararını verip Lübnan işlerine müdahalesini durdurmadığı sürece, kontrolden çıkma ve önlenemez olumsuz sonuçlar doğurma riskiyle karşı karşıya. Önde gelen bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a durumu böyle aktardı. İran'ın Beyrut'taki elçileri müdahaleyi reddederken, Lübnan'daki resmi makamlar müdahaleyi kanıtlayan delillere sahip olduklarını vurguluyor.

Kaynak, İran'ın müdahalesine örnekler verdi; bunlardan ilki, resmi davet olmadan elçilerin gelmesiydi ve resmi görüşmelerinin çoğunun, Hizbullah, Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin önderliğindeki görüşmelerini haklı çıkarmak için siyasi bir kılıf sağlama bağlamında kaldığını vurguladı.