Filistin: İsrail'in aşırı sağcı Bakanı Ben-Gvir, Akabe toplantısı kararlarına darbe yapıyor

AA
AA
TT

Filistin: İsrail'in aşırı sağcı Bakanı Ben-Gvir, Akabe toplantısı kararlarına darbe yapıyor

AA
AA

Filistin Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'i, gerilimi düşürme amaçlı Akabe toplantısının kararlarına "darbe yapmakla" suçladı.
Filistin Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Ben-Gvir'in işgal altındaki Batı Şeria'nın Nablus kentine bağlı Beyta beldesi yakınındaki Cebel Subeyh'e inşa edilen Yahudi yerleşim birimine ziyaretine tepki gösterildi.
Silahlı yerleşimcilerin de Ben-Gvir'e eşlik ettiği aktarılan açıklamada, Ben-Gvir'in, Cebel Subeyh bölgesindeki Avitar yasa dışı Yahudi yerleşim birimini "yasallaştırma" girişimleri çerçevesinde bu ziyareti yaptığı kaydedildi.
Açıklamada, "Ben-Gvir'in Cebel Subeyh'teki yerleşim birimine ziyareti, Akabe toplantısı sonuçlarına darbe olduğu gibi tansiyonun düşürülmesi için ABD ve bölgesel güçlerin sarf ettiği çabaları hafife almaktır." ifadeleri kullanıldı.
İsrailli Bakan ve milletvekillerinin gerilimi artırmaya yönelik açıklamalarına tepki gösterilen açıklamada, bu tür açıklamalarla tansiyonu düşürmeye yönelik bölgesel ve uluslararası çabalara karşı meydan okunduğu vurgulandı.
Tel Aviv yönetiminin şu ana kadar Akabe toplantısındaki kararlara bağlı kalma konusunda "ya başarılı olamadığı veya kabinesindeki radikalleri engellemede ciddi olmadığı" görüşüne yer verilen açıklamada, uluslararası topluma ve ABD yönetimine, radikal İsrailli yetkililerin sorumsuzca kışkırtıcı eylemleri ve açıklamalarına karşı bir tutum sergilemeleri çağrısında bulunuldu.

Akabe'deki güvenlik toplantısı
Ürdün'ün Akabe kentinde, yaklaşan ramazan ayı öncesi İsrail ile Filistin arasında özellikle son 2 ayda tırmanan gerilimi düşürme amacıyla bir güvenlik toplantısı düzenlenmişti.
Filistin, İsrail, Ürdün, ABD ve Mısır'ın katılımıyla gerçekleştirilen toplantı sonrası yayımlanan kapanış bildirisinde, "Filistin yönetimi ile İsrail hükümetinin, tek taraflı eylemleri 3 ila 6 ay durdurmaya hazır olduklarını teyit ettiği" belirtilmişti.
Tek taraflı eylemlerin durdurulmasının, İsrail hükümetinin, 4 ay boyunca yeni yerleşim birimi inşasını tartışmaya açmaması ve 6 ay kaçak yerleşim birimlerine onay vermemesini içerdiği kaydedilmişti.
Akabe toplantısının, İsrail ile Filistin arasında, barış görüşmelerinin sekteye uğradığı 2014 yılından bu yana gerçekleşen ilk aleni görüşme olduğu ifade ediliyor.

İsrailli yetkililerden "Yahudi yerleşim birimleri inşasının durmayacağı" açıklaması
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise toplantı sonrası yaptığı açıklamada, işgal altındaki Batı Şeria'da yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerinin inşasına devam edileceğini belirtmişti.
Netanyahu, Twitter hesabında, "Yahudiye ve Samiriye'deki (Yahudilerce Batı Şeria için kullanılan isim) inşaat ve düzenleme, herhangi bir değişiklik olmaksızın orijinal planlama ve programa göre devam edecek. Herhangi bir dondurma yoktur ve olmayacaktır." paylaşımında bulunmuştu.
İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de toplantıya ilişkin, "Ürdün'de olan Ürdün'de kalacak." ifadesini kullanmıştı.
İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich de Twitter hesabından yaptığı açıklamada "Yahudi yerleşim birimleri inşasının bir gün dahi durmayacağını" belirtmişti.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.