Pakistan’da yeni bir terör fenomeni: Kadın intihar bombacıları

Pakistan'da kadın intihar bombacılarının peş peşe saldırıları yeni bir akımın habercisi mi?

Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)
Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)
TT

Pakistan’da yeni bir terör fenomeni: Kadın intihar bombacıları

Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)
Başkent İslamabad'da düzenlenen terör saldırısının ardından güvenlik güçleri alarma geçti (Sosyal medya arşivi)

Pakistanlı güvenlik yetkilileri, geçtiğimiz ekim ayında Karaçi'de üç Çin vatandaşının ölümüne neden olan intihar saldırısını gerçekleştiren bombacının kimliğini belirlediler. Yetkililer intihar bombacısının bir Beluç ayrılıkçı hareketiyle bağlantıları olan silahlı bir kadın terörist olduğunu açıkladılar. İntihar bombacısının bir kadın olması Pakistan güvenlik servislerinde büyük bir şok etkisi yarattı. Pakistan'da bir kadın ilk kez intihar saldırısı düzenliyordu. Şarku’l Avsat’a konuşan Pakistanlı yetkililer, olayın şok etkisi yaratmasının iki nedeni olduğunu söylediler. Yetkililer, bu nedenlerden birincisinin Pakistan’da intihar saldırılarının hep erkekler tarafından gerçekleştirilmesi, diğerinin ise ayrılık yanlısı Beluç grupların devlete karşı mücadelelerinde intihar saldırılarını hiçbir zaman bir araç olarak kullanmamış olması olduğunu kaydettiler. Pakistan güvenlik güçleri ve polisi, kültürel nedenlerden ötürü güvenlik amacıyla kadınların üzerlerini rastgele aramıyorlar. Hatta otoyollardaki güvenlik noktalarında konuşlu polis güçleri, içinde bir kadın bulunan araçların geçişine izin veriyorlar. Ancak bu yeni gelişmenin, kadın intihar bombacılarının toplum içinde bombalı eylemler gerçekleştirmelerini engellemek zorunda olan Pakistan güvenlik güçlerinin işini zorlaştırdığına şüphe yok.
Ancak Pakistan güvenlik güçleri, 19 Şubat 2023'te Ketta şehrinden Muhal Beluç adlı kadın intihar bombacısını tutuklayarak kadınları tutuklamalarının önündeki engeli aştı. Mahal Beluç, Belucistan Kurtuluş Ordusu adlı ayrılık yanlısı bir Beluç örgütünün üyesiydi. Güvenlik güçleri, Mahal'in tutuklandığı sırada yanında taşıdığı çantada bir intihar yeleği buldu.  Güvenlik güçleri çantada ayrıca 5 ila 6 kilo patlayıcı buldu.
Pakistanlı eski bir güvenlik yetkilisi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Bu sadece buzdağının görünen kısmı olabilir. Muhal Beluç sadece bir kişi. Aynı eylem için hazırlanan birçok kadın intihar bombacısı olabilir” ifadelerini kullandı.
Beluç ayrılıkçı grupların 2006 yılından beri aktif olarak silahlı eylemlere ve isyana karıştığı bildiriliyor. Ancak ayrılık yanlısı Beluç gruplar devlete karşı eylemlerinde hiçbir zaman intihar saldırılarını bir araç olarak kullanmadı.
Şari Hayat Beluç, Pakistan'daki ilk kadın intihar bombacısı oldu. Bir fen bilgisi öğretmeni olan Şari Hayat, zooloji alanında yüksek lisans yapmıştı. Aynı zamanda iki çocuk annesi olan Şari Hayat, daha önce ayrılıkçı bir Beluç grubun üyesiydi. Pakistan güvenlik güçlerinin yollarda ve sokaklarda kadınlara karşı son derece hoşgörülü davranması nedeniyle, kimliğinin tespit edilmesinden ve tutuklanmaktan kurtulmayı başardı.
Şari Hayat, Karaçi'de düzenlediği saldırıda üç Çinlinin ölümüne yol açarak Çin'in ülkedeki yatırım ve ticaret hızının yavaşlamasıyla Pakistan ekonomisine çok büyük zarar vermeyi başardı. Pakistan Talibanı'nın her zaman intihar saldırılarına karıştığı ve kalesi olan ülkenin kuzeybatısındaki terör eylemlerinde bunu bir araç olarak kullandığı bilinse de eylemlerinde hiçbir zaman kadın intihar bombacısı yer almadı.
Yetkililer, son aylarda Pakistan Talibanı ile ayrılıkçı Beluç gruplar arasında bazı bağlantılar bulduklarını bildirdiler.
Pakistan Talibanı , eylemlerini dini eğilimlerine dayandırırken, Beluç ayrılıkçı gruplar Marksizm gibi seküler ideolojilere dayandırıyor. Ancak en nihayetinde her ikisi de Pakistan hükümetini düşman olarak görüyorlar. Beluç ayrılıkçı grupların laik eğilimleri nedeniyle kadınları intihar görevlerinde kullanmaya daha açık olabileceği düşünülüyor.
Bir güvenlik yetkilisi, yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Soruşturmaların henüz başında olduğumuz ve iki intihar bombacısının ayrı vakalar mı yoksa buzdağının sadece görünen kısmı mı olduğunu bilmediğimiz için kesin bir sonuç veremiyoruz.”
Ancak Pakistanlı yetkililer, Beluçların Pakistan'da belirli bir bölgeyi kontrol etmedikleri bir dönemde, intihar saldırılarının normalleşmesi için belirli bir altyapı gerektiğini belirttiler. Beluç ayrılıkçılar, Taliban'ın Afganistan'daki zaferinden önce faaliyetlerini Afganistan'dan yürütüyorlardı. Fakat Taliban onları Afganistan topraklarından zor kullanarak çıkardı ve şimdi faaliyetlerini Pakistan ve Afganistan arasındaki sınır bölgesinden yürütüyorlar.



Pakistan’daki Afgan göçmenler diken üstünde: “Dönecek hiçbir yerimiz yok”

Pakistan'daki Afgan ailelerin sınır dışı işlemleri 2023'te başlatılmıştı (AP)
Pakistan'daki Afgan ailelerin sınır dışı işlemleri 2023'te başlatılmıştı (AP)
TT

Pakistan’daki Afgan göçmenler diken üstünde: “Dönecek hiçbir yerimiz yok”

Pakistan'daki Afgan ailelerin sınır dışı işlemleri 2023'te başlatılmıştı (AP)
Pakistan'daki Afgan ailelerin sınır dışı işlemleri 2023'te başlatılmıştı (AP)

Pakistan'daki Afgan göçmenler ülkeden sınır dışı edilmekten korkuyor. 

Pakistan’ın 2023’ten beri kayıtdışı Afganlara yönelik yürüttüğü sınır dışı uygulamasında en az 800 bin göçmen ülkeden atıldı. 

İslamabad yönetimi, mart başında yaptığı açıklamada 800 bin kaçak Afgan göçmenin daha sınır dışı edileceğini duyurdu. Afgan Yurttaş Kartı programı kapsamında göçmenlere sağlanan geçici oturum izinleri, bu ay itibarıyla iptal edilecek. 

Fransız haber ajansı AFP’nin görüştüğü Afgan göçmenler, özellikle Taliban yönetiminden korktuklarını ve Afganistan’da yeni bir hayat kurmanın çok zor olacağını söylüyor. 

45 yaşındaki Raufi, “Sınır dışı edilirsem mahvolurum. Ya ecelimle ölürüm ya da kendi canımı alırım” diyor. 13 yaşındayken ailesiyle birlikte Afganistan’daki iç savaştan kaçan kadın, Taliban yönetimi altında tüm haklarından mahrum kalacağını ifade ediyor: 

Dönecek hiçbir yerim yok. Taliban da bizi kabul etmez.

Amerikan ordusunun 2021’de Afganistan’dan çekilmesiyle Taliban kontrolü ele geçirmişti. Bunun ardından ülkeden kaçtığını söyleyen Dua Safay, Afganistan’da özgürlüğünü kaybedeceğini belirtiyor:

Pakistan'da özgürüm. Parka gidebiliyorum, kızım da okula gidebiliyor. Afganistan'da ne benim ne de kızım için bir gelecek var.

Pakistanlı insan hakları avukatı Moniza Kakar, İslamabad yönetiminin tutumunu eleştirerek şu değerlendirmeleri yapıyor: 

Göçmenler, özellikle kadın ve çocuklar için çok ağır koşulların olduğu bir ülkeye geri gönderilecek. Bu insanlar zulümden kaçmışlardı, onları ateşin içine geri göndermek uluslararası hukukun ihlalidir.

Avukat, son 4 günde yaklaşık bin Afgan göçmenin gözaltı merkezlerine gönderildiğini söylüyor. Binlerce kişinin de gönüllü olarak Pakistan’ı terk ettiğini belirtiyor. 

İslamabad yönetimine göre Afganistan'da Pakistan Talibanı (Tehrik-i-Taliban Pakistan/TTP) ve başka örgütlere sığınaklar var. Pakistan, bunlara karşı herhangi bir önlem almadığını savunurken, Taliban ise iddiaları reddediyor.

İslamabad merkezli düşünce kuruluşu Araştırma ve Güvenlik Çalışmaları Merkezi'nin verilerine göre geçen yıl Pakistan'da gerçekleştirilen saldırılarda en az 1600 kişi hayatını kaybetti. Bunların neredeyse yarısının güvenlik güçlerinden olduğu belirtiliyor. Pakistan, saldırılardan TTP’yi sorumlu tutuyor. 

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin (BMMYK) verilerine göre Pakistan'da 1,7 milyonu kayıtdışı olmak üzere yaklaşık 3,7 milyon Afgan göçmen yaşıyor. Pakistan hükümetiyse bu sayının 4,4 milyonu bulduğunu savunuyor. 

Independent Türkçe, AFP, New York Times