عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Muin Abdulmelik: Gerçek nedenleri ele almadıkça Yemen sorunu çözülemez

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Çarşamba günü Cenevre'de ABD Özel Temsilcisi ile bir araya geldi (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Çarşamba günü Cenevre'de ABD Özel Temsilcisi ile bir araya geldi (SABA)
TT
TT

Muin Abdulmelik: Gerçek nedenleri ele almadıkça Yemen sorunu çözülemez

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Çarşamba günü Cenevre'de ABD Özel Temsilcisi ile bir araya geldi (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Çarşamba günü Cenevre'de ABD Özel Temsilcisi ile bir araya geldi (SABA)

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Çarşamba günü Cenevre’den yaptığı açıklamada, Yemen krizinde çözüme ancak üzerinde uzlaşılan referanslar mucibince krizin kökleri ve gerçek nedenlerinin ele alınması yoluyla ulaşılabileceğini vurguladı. Ayrıca Yemen hükümetinin kalıcı bir barışa ulaşmaya yönelik uluslararası çabalara verdiği desteği yineledi.
Başbakan Muin Abdulmelik, Yemen hükümetine siyasi ve ekonomik destek sağlanması amacıyla uluslararası ve Birleşmiş Milletler (BM) düzeyinde yetkililerin bir araya geldiği bağışçılar konferansına katılmıştı.
Hükümet medyasının aktardığına göre, Cenevre’de ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking ile bir araya gelen Başbakan Abdulmelik, ABD’nin Yemen halkına cömert desteğine övgüde bulundu. Washington, 2023 Yemen İnsani Müdahale Planı’na 444 milyon dolar değerinde destek verdiğini açıklamıştı.
SABA’nın haberine göre, Başbakan Abdulmelik ve Lenderking, İnsani Müdahale Planı Finansman Konferansı'nın neticelerini, Yemen’de kaydedilen çeşitli gelişmeleri, Yemen'deki barış sürecini ilerletme yönünde devam eden çabaları, Husi milislere baskı uygulamak için gerekli bölgesel ve uluslararası pozisyonları ele aldı.
Hükümetinin ve Başkanlık Konseyi'nin, BM’nin barışın temellerini atma ve Husi milislerin ateşlediği savaşı sona erdirme yönündeki çabalarını desteklediğini belirten Başbakan Abdulmelik, “Yemen'de kapsamlı bir çözüm, sorunun kaynağını ve gerçek nedenlerini ele almadıkça başarılı olmayacaktır” vurgusunda bulundu. Tüm çabaları yerel düzeyde anlaşmaya varılan, uluslararası düzeyde desteklenen görev tanımına dayalı adil ve sürdürülebilir bir barış yönünde birleştirmenin önemini vurguladı.
ABD’nin Yemen'de güvenlik, istikrar ve barışı tesis etme yönündeki rolüne övgüde bulunan Abdulmelik, Washington'un mevcut zorluklarla mücadelede Yemen hükümetine bilhassa ekonomik düzeyde verdiği sürekli desteğin altını çizdi.
Ülkesinin Yemen'de barışçıl ve kapsamlı bir siyasi çözüme verdiği desteği yineleyen ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Lenderking ise ABD’nin Yemen ekonomisini destekleme, insanların acılarını hafifletme çabalarında hükümete yardım etmeye istekli olduğunu vurguladı.
Cenevre’de bir araya gelen Başbakan Abdulmelik ve BM Yemen İnsani İşler Koordinatörü William David Gressly, BM himayesinde İsviçre ve İsveç hükümetleri tarafından düzenlenen 2023 Yemen İnsani Müdahale Planı Finansman Konferansı'nın neticelerini, hükümet ve BM arasındaki gerekli koordinasyonu, acil önceliklere uygun olarak taahhütlerin verimli bir şekilde kullanılması hususlarını ele aldı.
Kaynakların bildirdiğine göre Gressly, küresel bir çevre felaketinden kaçınmak için BM'nin Safir petrol tankını boşaltma ve bakımını yapma planındaki son gelişmeler hakkında Abdulmelik’i bilgilendirdi. İkili ayrıca BM kurum ve kuruluşlarının yardım ve insani çabalarını, Yemen hükümeti ile mevcut ortaklığını ele aldı.
SABA’nın haberine göre Başbakan Abdulmelik, hükümetin ve kurumlarının ekonomik istikrarı sürdürme çabalarının desteklenmesi, yardım ve kalkınma çalışmaları arasında denge kurulması üzerinden Yemen’deki insani acıların hafifletilmesi yönünde uygulanabilir politikaların izlenebileceğini vurguladı.
Açıklanan taahhütlerin mevcut ihtiyacın çok gerisinde kaldığına dikkat çeken BM Koordinatörü Gressly, Yemen İnsani Müdahale Planı 2023 için ek desteği seferber etmek üzere iletişimi sürdürme arzusunu teyit etti.
2023 Yemen İnsani Müdahale Planı için 4,3 milyar dolar değerinde bir fona ihtiyaç duyulduğu tahmin edilirken BM ise 1,2 milyar dolar tutarında taahhüt toplamayı başarmıştı.
Bu yıl kaydedilen zayıf uluslararası taahhüt, Yemen'deki yardım faaliyetlerinin kısıtlanacağı tehdidini taşıyor. Zirâ nüfusun en az üçte ikisi (yaklaşık 20 milyon kişi) gıda, sağlık, eğitim, geçim kaynakları ve sürdürülebilir kalkınma alanlarında çeşitli düzeylerde insani ihtiyaçlardan yoksun durumda.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.