Analiz: Burkina Faso, Fransa ile askeri işbirliğine son veriyor: İlişkiler kopuyor mu?

Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)
Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)
TT

Analiz: Burkina Faso, Fransa ile askeri işbirliğine son veriyor: İlişkiler kopuyor mu?

Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)
Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)

Burkina Faso, ülkenin Yukarı Volta adı ile 1961'de bağımsızlığını kazandığı günün ertesinde Fransa ile imzaladığı askeri yardım anlaşmasını askıya alma kararı aldı. Söz konusu anlaşma, ülkenin sömürge döneminin sona ermesi ardından Fransa'nın askeri güçlerini ülkenin askeri bölümlerinde yardımcılar şeklinde tutmasına imkan sağlamıştı.
Burkina Faso Dışişleri Bakanlığı, geçtiğimiz Salı günü Paris'e gönderdiği mektupta, El Kaide ve DEAŞ’ın terör saldırılarıyla bitkin düşen ülkenin, Yukarı Volta Cumhuriyeti ile Fransa Cumhuriyeti arasında 24 Nisan 1961'de Paris'te imzalanan askeri yardım anlaşmasını askıya alma kararı aldığını açıkladı. Burkina Faso'daki askeri birimlerde çalışan tüm Fransız askerlerinin kalıcı olarak ayrılmaları için mektubun kendilerine ulaşması itibariyle bir aylık süre verildiğini de ekledi. Burkina Faso Haber Ajansı, bir ‘mektup’ ile bu işbirliğinin sona erdirilmesinin Fransa ile bir kopuş anlamına gelmediğini belirtti.
Eylül 2022 darbesinden bu yana Burkina Faso'yu yöneten ordu liderlerinin Paris ile yeni bir ilişki kurma eğilimini doğrulayan bu karar, Batı Afrika ve Sahel bölgesinde kaydedilen dalgalanmalar ışığında geliyor. Ayrıca Rusya gibi ülkelerle yeni ortaklıklara gidilebileceği üzerine duruluyor.
18 Ocak'ta Burkina Faso yetkilileri, Fransız özel kuvvetlerinden bir ay içinde bölgelerini terk etmelerini istemişti. Yaklaşık bir hafta önce Fransa’nın ülkedeki ekipmanı sökülüp sınır dışı edilmişti. Mali ve Nijer sınırlarında kuzey ve doğuda terör örgütlerinin toprakların yaklaşık yüzde 40'ını kontrol ettiği ülkede bir güvenlik boşluğunun oluşacağından korkuluyor.
Afrika uzmanı İsmail Şeyh Sidya, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte şöyle söylüyor:
“Burkina Faso'daki ordu, son darbelerin ardından iki konu ile uğraşıyor. İlki, Rusların Malili komşularına sağladıkları, hatta Malililer ile aralarındaki işbirliği çerçevesinde geçici olarak kullanılmasını talep ettikleri silahlanma. İkinci husus ise Fransızların bırakacağı boşluğun Mali'deki güvenlik durumuna büyük ölçüde katkı sağlayan Wagner Grubu paralı askerlerinin doldurulabilecek olması. Fransa'nın Burkina Faso'dan çekilmesinin Fransa yerine Rusya’nın geçmesine imkan sağlayacağını düşünüyorum. Bu, hükümetin Vagadugu’da Fransız askeri işbirliği anlaşmalarından art arda ayrılmasını açıklıyor. Fransa’nın Burkina Faso'daki varlığı, eskimiş bir yasal güçten, kökü kazınması gereken bir varlığa dönüşmüştür. Bu, yerini yavaş yavaş da olsa alan, almak için acele eden bir siyasi iradenin olduğunu gösteriyor.”
Burkina Faso sokaklarında Fransız askeri varlığına karşı seslerin yükseldiğine dikkat çeken Sidya, Burkina Faso'nun bu kararının Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un açıklaması ve Orta Afrika ülkelerine ziyareti ile denk gelmesi hususunda ise bu açıklamanın sakin, alçakgönüllü, genel olarak Sahel’deki duruma boyun eğmiş tonda olduğuna dikkat çekti.



Uganda Genelkurmay Başkanı, babasına karşı oy kullanan seçmenleri sürgüne göndermekle tehdit etti

Uganda Silahlı Kuvvetler Komutanı Muhoozi Kainerugaba (Reuters)
Uganda Silahlı Kuvvetler Komutanı Muhoozi Kainerugaba (Reuters)
TT

Uganda Genelkurmay Başkanı, babasına karşı oy kullanan seçmenleri sürgüne göndermekle tehdit etti

Uganda Silahlı Kuvvetler Komutanı Muhoozi Kainerugaba (Reuters)
Uganda Silahlı Kuvvetler Komutanı Muhoozi Kainerugaba (Reuters)

Uganda Devlet Başkanı'nın oğlu, dün yaptığı açıklamada, önümüzdeki seçimlerde babasına karşı oy kullanan vatandaşların sınır dışı edileceğini duyurdu. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre Kainerugaba, ordu komutanı olarak kadınların orduda pantolon giymesini de yasakladı.

Ocak ayında genel seçimlerin yapılması planlanan Doğu Afrika ülkesinde son aylarda muhaliflere yönelik baskılar artıyor.

Uganda Silahlı Kuvvetleri Komutanı Muhoozi Kainerugaba, 1980'lerden bu yana ülkeyi yöneten Devlet Başkanı Yoweri Museveni'nin oğlu ve varisi.

Kaninerugaba, sosyal medyadaki kışkırtıcı paylaşımlarıyla tanınıyor.

Dün X platformunda yaptığı paylaşımda, "(MZ)'yi yürekten desteklemeyenler çok dikkatli olsunlar!” yazarak babasının unvanını kullandı.

"Bütün hainleri halkın gözü önünde sürgüne göndereceğiz” vurgusunda bulundu.

Kaninerugaba, bu ayın başlarında muhalefet liderinin kişisel korumasını tutukladığını ve işkenceye maruz bıraktığını söylemişti. Koruma, mahkemeye çıkarılmış ve üzerinde işkence izleri görülmüştü.

Ordu komutanı paylaşımında ayrıca tüm kadınların askerlik hizmeti sırasında etek giymesini emretti.

Kaninerugaba, "Pantolon erkekler içindir, kadınlar için değil" diye yazdı. "Kim kız kardeşlerimizi bir daha askerî geçit töreninde pantolon giymeye zorlarsa, çok kötü bir akıbetle karşı karşıya kalacaktır" ifadesini kullandı.