Galaksimizin merkezindeki dev kara deliğin kenarında bir bebek yıldız keşfedildi

Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)
Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)
TT

Galaksimizin merkezindeki dev kara deliğin kenarında bir bebek yıldız keşfedildi

Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)
Sagittarius A*'nın varlığı 1974'te keşfedilmişti (Temsili görsel / Pixabay)

Bilim insanları, Samanyolu Galaksisi'nin merkezinde yer alan kara deliğin yakın çevresinde bir yıldızın doğum sancılarını tespit etti.
Galaksi merkezlerindeki süper kütleli kara delikler ve bunların çevresi galaksilerin en ekstrem koşullara sahip bölgeleri.
Ayrıca karadelikler, yıldızların yok oluş riskiyle karşı karşıya kaldıkları noktalar. Bir karadeliğe çok yaklaşan yıldızlar, kara deliğin ekstrem çekim kuvveti nedeniyle gaz ve toz akıntılarına dönüşerek yutuluyor.
Samanyolu Galaksisi'nin de merkezinde Sagittarius A* adı verilen süper kütleli bir kara delik mevcut.
Almanya'daki Köln Üniversitesi'nden astrofizikçi Florian Peissker ve meslektaşları, yeni araştırmada Sagittarius A*'nın yakınında bir yıldızın doğduğunu tespit etti.
X3a adı verilen yıldızın yaşı sadece binlerle ölçülüyor. Araştırmacılara göre bu, kozmik zaman ölçeğinde göz açıp kapayıncaya kadar geçen bir süre.
Yine de X3a, Güneş'in yarıçapının 10, kütlesinin 15 ve parlaklığının da 24 bin katına sahip.
Ekibe göre bunun nedeni nispeten basit: X3a'nın aslında kara delikten daha uzakta oluştuğu ve zamanla ona yaklaştığı düşünülüyor.
Peissker, "Kara delikten birkaç ışık yılı uzaklıkta, yıldız oluşum koşullarını karşılayan bir bölge olduğunu ortaya çıkardık" diyor:
"Bir gaz ve toz halkası olan bu bölge, yeterince soğuk. Ayrıca yıkıcı radyasyona karşı korumaya sahip."
Yıldızın halen büyüme aşamasında olduğu ifade ediliyor. Etrafı gaz ve tozla çevrili olan X3a, bu malzemeleri kendi bünyesine katarak genişlemeyi sürdürüyor.
Ancak yıldız kara deliğe o kadar yakın ki araştırmacılar bu gök cisminin varlığının yıldız oluşumuyla ilgili görüşlere meydan okuduğunu söylüyor.
Independent Türkçe, Science Alert, Business Insider
 



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space