İki katil balina tek seferde 17 köpekbalığını öldürdü

Araştırmacılara göre, orkalar, köpekbalıklarının midesindekileri bile yedi

Kıyıya vuran ölü köpekbalıklarından biri böyle görüntülendi (Okyanus Dinamikleri Koruma Vakfı)
Kıyıya vuran ölü köpekbalıklarından biri böyle görüntülendi (Okyanus Dinamikleri Koruma Vakfı)
TT

İki katil balina tek seferde 17 köpekbalığını öldürdü

Kıyıya vuran ölü köpekbalıklarından biri böyle görüntülendi (Okyanus Dinamikleri Koruma Vakfı)
Kıyıya vuran ölü köpekbalıklarından biri böyle görüntülendi (Okyanus Dinamikleri Koruma Vakfı)

Güney Afrika'da gözlem yapan deniz biyologları, bir çift yetişkin katil balinanın tek seferde 17 köpekbalığını öldürdüğünü tespit etti.
Orka diye de adlandırılan katil balinalar, okyanus yunusları ailesinin en iri üyeleri. Çok yönlü yırtıcılar olan katil balinalar; balık, deniz kaplumbağası, kuş, fok, köpekbalığı ve hatta diğer genç ve küçük yunusları yiyor. Bu şekilde deniz besin zincirinin en üst noktasında yer alıyor.
Okyanus Dinamikleri Koruma Vakfı'ndan araştırmacılar, bazı köpekbalığı türlerini avladığı bilinen Port ve Starboard adlı iki hayvanı uzun süredir takip ediyordu.
Son olayda ikilinin tam 17 köpekbalığını yemesi araştırmacıları da şaşırttı. Av sırasında orkaların yaklaşık iki saat boyunca küçük bir alanda suya tekrar tekrar daldığı görüldü.
Ekip orkaların Latince adı Notorynchus cepedianus olan geniş burunlu köpekbalıklarının 17 üyesini avladığını tespit etti. Bu köpekbalığının boyları 3 metreye kadar çıkabiliyor.
Günler sonra Güney Afrika'nın Pearly Beach sahilinde köpekbalıklarından 11'inin kalıntıları bulundu ve incelendi.
Vakıftan yapılan açıklamada, "Hepsini yırtmış ve içlerini açmışlardı. Karaciğerleri yoktu" ifadelerine yer verildi.
Açıklamaya göre orkalar, köpekbalıklarının midelerindekileri bile yemişti.
Vakıf köpekbalığı kalıntılarının fırtına ve sudaki dalgalanma nedeniyle kıyıya vurduğunu bildirdi.
Rodos Üniversitesi'nde görev alan ve araştırma ekibine liderlik eden Alison Towner, "Bu, orkaların bu bölgede bir oturuşta yediği en büyük köpekbalığı grubu" diye konuştu.
Bu iki orka, 2009'dan beri izleniyor.
Bilim insanları Mayıs 2022'de Starboard'un bir büyük beyaz köpekbalığını öldürdüğüne de şahit olmuştu.

Independent Türkçe, Science Alert, Business Insider



Tohumlarını metrelerce uzağa fırlatan salatalığın gizemi açığa çıktı

Tohumlarını metrelerce uzağa fırlatan salatalığın gizemi açığa çıktı
TT

Tohumlarını metrelerce uzağa fırlatan salatalığın gizemi açığa çıktı

Tohumlarını metrelerce uzağa fırlatan salatalığın gizemi açığa çıktı

Eşek hıyarı bitkisinin tohumlarını nasıl metrelerce uzağa fırlatabildiği ortaya çıktı. 

Salatalığın akrabası olan eşek hıyarı (Ecballium elaterium), tohumlarını geniş bir alana yaymak için rüzgara pek ihtiyaç duymuyor. 

Bu bitkiler olgunlaştığı zaman, tohumlarını inanılmaz bir hızda 10 metreden uzağa fırlatıyor. 

Eşek hıyarı, patlamayı andıran bu beceri sayesinde etrafının kalabalıklaşıp rekabetin artmasının da önüne geçiyor.

Bilim insanları, patlamadan önce meyvelerin içinde basınç biriktiğini bilse de sürecin detaylarına hakim değildi.

Birleşik Krallık'taki Manchester ve Oxford üniversitelerinden bir araştırma ekibi, saniyede 8 bin 600 kare yakalayan bir kamerayla bu süreci gözler önüne serdi.

Eşek hıyarı, tohumları o kadar hızlı fırlatıyordu ki yayımlanan görüntüler 400 kat yavaşlatıldı. 

Araştırmacılar ayrıca tohum fırlatmadan önce ve sonra ölçümler yaptı ve bitkilerin röntgenini çekti.

Bulgularını PNAS adlı hakemli dergide 25 Kasım Pazartesi günü yayımlayan ekip, patlamadan önceki haftalarda meyvenin sıvıyla dolduğunu tespit etti.

Ardından tohum fırlatılmasından birkaç gün önce bu sıvının bir kısmının gövdeye geçtiği kaydedildi. Bu sayede gövde, meyveyi kaldırabilmek için genişleyip uzuyor ve sertleşiyordu. 

Dik duran bitki, 45 derecelik açıyla eğilerek çok iyi bir atış pozisyonuna sahip oluyordu. Makalenin yazarlarından fizikçi Dr. Finn Box "Bu aklımızı başımızdan aldı" diyor.

30 milisaniye süren patlamaysa şöyle gerçekleşiyor: Olgunlaşmış meyve, sapından ayrılarak salatalığın tabanında bir delik açıyor. Araştırmacılar bu sırada tohumların saniyede 20 metreye varan hızlara çıktığını buldu. Meyve ayrılırken, gövde geri tepiyor. Ardından meyve arkasına dönerek tohumların fırlama açısını değiştiriyor. 

Daha sonra içindeki sıvı püskürerek meyvenin basıncını azaltırken, tohumların da hızı düşüyor. 

Bilim insanları eşek hıyarının, ters yöne dönebilen tek bitki olduğunu düşünüyor. 

Araştırmacılar ellerindeki verilere dayanarak farazi bir bitkinin tohumları nasıl fırlatacağını da hesapladı. 

Yapılan testlerde hiçbir türün, gerçekteki kadar başarılı olamadığı görüldü. Örneğin gövdenin daha kalın olmasının, çoğu tohumun bitkinin yakınına düşmesine yol açacağını tespit ettiler.

Makalenin bir diğer yazarı Dr. Derek Moulton, bulgular hakkında şöyle diyor:

Bu bize evrimin, bu özel türün tohum saçmasına ne kadar ince bir ayar çektiğini hissettirdi.

Independent Türkçe, IFL Science, New York Times, PNAS