Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu kimdir?

AA
AA
TT

Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu kimdir?

AA
AA

Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı olarak açıklanan Kemal Kılıçdaroğlu, 3 Kasım 2002'de yapılan 22. Dönem Milletvekili Genel Seçimlerinde CHP İstanbul Milletvekili olarak Meclise girerken, 22 Mayıs 2010'daki 33. CHP Olağan Kurultayı'nda Genel Başkan seçildi.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre Kemal Kılıçdaroğlu, 1948'de Tunceli'nin Nazımiye ilçesinde doğdu.
İlk ve ortaöğrenimini Erciş, Tunceli, Genç ve Elazığ'da tamamlayan Kılıçdaroğlu, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisinden (Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi) 1971'de mezun oldu.
Aynı yıl kazandığı Hesap Uzman Yardımcılığı Sınavının ardından Maliye Bakanlığında göreve başlayan Kılıçdaroğlu 1 yıl Fransa'da kaldı, hesap uzmanlığını 1983'e kadar sürdürdü ve aynı yıl Gelirler Genel Müdürlüğüne atandı. Burada önce Daire Başkanı, ardından Genel Müdür Yardımcılığı yaptı.
Kemal Kılıçdaroğlu 1991'de Bağ-Kur'a atandı. Burada genel müdürlük görevinde bulunan Kılıçdaroğlu, 1992'de Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü görevini üstlendi. Kısa süre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında müsteşar yardımcısı olarak çalışan Kemal Kılıçdaroğlu, 1999'un ocak ayında kendi isteğiyle Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünden emekli oldu.
8.Beş Yıllık Kalkınma Planı çalışmalarında Kayıtdışı Ekonomi Özel İhtisas Komisyonuna başkanlık eden Kılıçdaroğlu, Hacettepe Üniversitesinde de bir süre ders verdi, Türkiye İş Bankasında Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yaptı.
Kemal Kılıçdaroğlu, 3 Kasım 2002'deki 22. Dönem Milletvekili Genel Seçimlerinde, Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili olarak Meclise girdi.
CHP Merkez Yönetim Kurulunda görev alan Kemal Kılıçdaroğlu, 22 Temmuz 2007 Milletvekili Genel Seçimlerinde de İstanbul'dan 23. Dönem Milletvekili seçildi ve genel başkanlığa adaylığını açıklayıncaya kadar CHP Grup Başkanvekilliği görevinde bulundu.
Deniz Baykal'ın, FETÖ'nün kaset kumpası sonucu genel başkanlıktan istifasının ardından 22 Mayıs 2010'daki 33. CHP Olağan Kurultayı'nda genel başkanlığa seçilen Kemal Kılıçdaroğlu, 13 yıldır bu görevi sürdürüyor.
Selvi Kılıçdaroğlu ile 1974'ten bu yana evli olan Kemal Kılıçdaroğlu'nun 3 çocuğu ve 3 torunu bulunuyor.

10 kurultay gördü
CHP'de Kılıçdaroğlu'nun genel başkanlığı döneminde 5 olağan ve 5 olağanüstü kurultay gerçekleştirildi.
CHP'de, Kemal Kılıçdaroğlu'nun genel başkanlığı döneminde 22 Mayıs 2010'daki olağanüstü kurultay dışında, 18-19 Aralık 2010, 26-27 Şubat 2012, 5-6 Eylül 2014 ve 9-10 Mart 2018'te olağanüstü, 17-18 Temmuz 2012, 16-17 Ocak 2016, 3-4 Şubat 2018 ve 25-26 Temmuz'da olağan kurultaylar yapıldı.
Kılıçdaroğlu, Muharrem İnce ile yarıştığı 5-6 Eylül 2014'teki 18. Olağanüstü, 3-4 Şubat 2018'deki 36.Olağan Kurultay ile tek aday olarak girdiği 37. Olağan Kurultay'dan genel başkan olarak çıktı.
CHP'nin Temmuz 2022'de yapılması gereken 38. Olağan Kurultayı ise Parti Meclisinin aldığı kararla 1 yıl ertelendi.

İki referandum
CHP Genel Başkanlığına 2010'da seçilen Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin başındaki ilk seçimine de aynı yıl girdi. CHP, 12 Eylül 2010 tarihindeki Anayasa referandumunda "Hayır" kampanyası yürüttü. Seçimlerde yüzde 57,88 "Evet" oyuna karşı yüzde 42,12 "Hayır" oyu çıktı.
Bu seçimlerin en ilginç yanı ise Anayasa referandumunda "Hayır" kampanyası yürüten Kemal Kılıçdaroğlu'nun oyunu kullanamaması oldu.
Kılıçdaroğlu'nun, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı olduğu 2009'daki yerel seçimler nedeniyle kaydını İstanbul'a aldırdığı, buradan sildirdikten sonra da tekrar Ankara'ya kaydettirmediği için oyunu kullanamadığı ortaya çıktı.
Türkiye'yi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine götürecek ve CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun yine "Hayır" kampanyası yürüttüğü 16 Nisan 2017'deki anayasa değişikliği referandumundan yüzde 51,41 oranında "Evet" çıkarken "Hayır" oyları yüzde 48,59'da kaldı.

Yerel ve genel seçimler
Kemal Kılıçdaroğlu siyasi kariyerindeki ilk seçimine 2009'da CHP'nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı olarak katıldı. Kılıçdaroğlu'nun rakibi AK Parti adayı Kadir Topbaş'tı. 29 Mart 2009'daki seçimlerde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Kılıçdaroğlu yüzde 36,98 oy alarak rakibi Topbaş karşısında seçimi kaybetti.
Kılıçdaroğlu, 12 Haziran 2011'deki genel seçimlerinde ise yüzde 25,98 oy aldı. Bu seçimlerde AK Parti yüzde 49,83 oy alarak iktidar oldu.
30 Mart 2014'teki yerel seçimlerde Kılıçdaroğlu liderliğindeki CHP yüzde 26,34, Erdoğan liderliğindeki AK Parti yüzde 42,87 oy aldı.
Kılıçdaroğlu'nun genel başkanlığını yaptığı CHP, 7 Haziran 2015 genel seçimlerinden yüzde 24,95, Recep Tayyip Erdoğan'ın genel başkanlığını yaptığı AK Parti ise yüzde 40,87 oy oranıyla çıktı.
Bu seçimlerin ardından hükümet kurulamadı ve 1 Kasım 2015'te genel seçimlerin yenilenmesine karar verildi. AK Parti'nin oylarını yüzde 49,50'ye yükselttiği seçimlerde CHP'nin oy oranı da yüzde 25,32 oldu.
CHP, Millet İttifakı'yla girdiği 31 Mart 2019'daki yerel seçimler sonucunda 11 büyükşehirde belediye başkanlığını kazandı.
Seçimde CHP oyların yüzde 30,12'sini, AK Parti ise yüzde 44,33'ünü aldı.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri
Türkiye tarihinde ilk kez 10 Ağustos 2014'te cumhurbaşkanı halk tarafından seçildi.
12'nci cumhurbaşkanının belirleneceği seçimde MHP ile Kılıçdaroğlu'nun genel başkanlığındaki CHP, Ekmeleddin İhsanoğlu'nu ortak aday gösterdi.
Seçimin sonunda İhsanoğlu yüzde 38,44, Tayyip Erdoğan ise yüzde 52 oranında oy aldı ve Erdoğan ilk turda Cumhurbaşkanı seçildi.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, hem cumhurbaşkanı hem de milletvekili seçimlerinin yapılacağı 31 Mart 2018'de, partisinin cumhurbaşkanı adayının Muharrem İnce olduğunu açıkladı.
24 Haziran 2018'deki Cumhurbaşkanlığı seçiminin sonucunda Recep Tayyip Erdoğan oyların yüzde 52,6'sını alarak seçimi ilk turda kazandı. Aynı tarihteki 27. Dönem Milletvekilli Seçimi'nden CHP yüzde 22,6 oyla çıktı.

Artvin ve Çubuk'taki saldırılar
Kılıçdaroğlu'nun, 25 Ağustos 2016'da Şavşat'tan Artvin'e giden konvoyuna Ardanuç mevkisinde PKK terör örgütü tarafından roketli saldırı düzenlendi. Saldırıda Jandarma Er Fatih Çaybaşı şehit oldu, iki asker yaralandı.
Olayın ardından Kılıçdaroğlu bir süre Karayolları binasında bekletilirken, daha sonra zırhlı araçla Şavşat Kaymakamlığı'na götürüldü. Kılıçdaroğlu, burada telefonla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile dönemin Başbakanı Binali Yıldırım ve HDP eş genel başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile görüştü.
Saldırıyı PKK terör örgütü üstlenirken, hedefin Kemal Kılıçdaroğlu olmadığı savunuldu. İçişleri Bakanlığı, 22 Mayıs 2018'de yapılan operasyonda konvoya saldıran "Velat" kod adlı terörist Behçet Avras'ın öldürüldüğünü açıkladı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 21 Nisan 2019'da Ankara'nın Çubuk ilçesinde PKK tarafından şehit edilen sözleşmeli er Yener Kırıkçı'nın cenazesinde ise yumruklu saldırıya uğradı. Yüzüne darbe alan Kılıçdaroğlu, daha sonra zırhlı araçla evden çıkarılarak CHP Genel Merkezine götürüldü.
Kılıçdaroğlu'na yumruk atan sanık Osman Sarıgün, hakaret yaralama ve suç işlemeye tahrik suçlarından 3 yıl 23 ay 30 gün hapis cezası aldı.

15 Temmuz darbe girişimi
15 Temmuz 2016'daki FETÖ'nün darbe girişiminin ilk saatlerinde İstanbul'a gelen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Atatürk Havalimanı'ndan Bakırköy Belediye Başkanı Bülent Kerimoğlu'nun evine geçmişti. Geceyi Kerimoğlu'nun evinde geçiren Kılıçdaroğlu'nun fotoğrafları basına servis edildi.
Fotoğrafta Kılıçdaroğlu'nun, İstanbul İl Başkanı Cemal Canpolat ile bir haber kanalını izlediği, o sırada ekranda köprüdeki darbecilerin teslim olma görüntüsünün yer aldığı görüldü. Kılıçdaroğlu'nun Atatürk Havalimanı'ndan çıkışı, "darbecilerin izni" ile denilerek eleştiri konusu yapıldı.
Kemal Kılıçdaroğlu, darbe girişimi sonrasında 25 Temmuz 2016 Pazartesi günü Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki Liderler Zirvesi'ne, 7 Ağustos 2016'da ise Yenikapı Meydanı'nda düzenlen Şehitler ve Demokrasi Mitingi'ne katıldı.

"Adalet yürüyüşü"
Kılıçdaroğlu, 15 Haziran 2017'de çeşitli isimlerin ve grupların katılımıyla Ankara'dan İstanbul'a kadar "adalet" talebiyle yürüyüş gerçekleştirdi.
Yürüyüş, 15 Haziran 2017'de Ankara'da Güvenpark'ta başladı, 9 Temmuz 2017'de İstanbul Maltepe'de sonlandı. 420 kilometrelik yolu 25 günde yürüyen Kılıçdaroğlu, yürüyüşün sonunda Maltepe'de bir miting düzenledi.

Millet İttifakı ve altılı masa süreci
24 Haziran 2018'deki Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Seçimleri öncesinde, Kılıçdaroğlu genel başkanlığındaki CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti ile işbirliği yaptı ve Millet İttifakı kuruldu.
Cumhurbaşkanlığı seçimi için CHP Muharrem İnce'yi, Saadet Partisi Temel Karamollaoğlu'nu, İYİ Parti Meral Akşener'i aday gösterdi. Aynı partiler, milletvekili seçimi için de işbirliği yaptı.
Millet İttifakı'nda yer alan CHP ve İYİ Parti, 31 Mart 2019'daki yerel seçime ise bazı büyükşehirlerde ittifak yaparak girdi.
Yerel seçimlerin ardından Millet İttifakı, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi'nin katılımıyla 6 partiyi kapsayacak şekilde genişledi. Daha sonra kamuoyunda "altılı masa" olarak anılacak oluşumun ilk toplantısı 12 Şubat 2022'de yapıldı.
2 Mart 2023'teki 12'nci toplantıda Kılıçdaroğlu, 5 partinin cumhurbaşkanı adayı olarak önerildi.
Bu teklife itiraz eden İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'le üç gün boyunca sürdürülen müzakereler sonunda Kılıçdaroğlu, 6 Mart 2023 Pazartesi günü Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı olarak Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu tarafından kamuoyuna ilan edildi.



Uzmanlar toplantısı Washington-Tahran müzakerelerini kritik bir aşamaya taşıyor

İran Lideri Ali Hamaney Tahran'da düzenlenen yas toplantısında (İran dini liderlik web sitesi)
İran Lideri Ali Hamaney Tahran'da düzenlenen yas toplantısında (İran dini liderlik web sitesi)
TT

Uzmanlar toplantısı Washington-Tahran müzakerelerini kritik bir aşamaya taşıyor

İran Lideri Ali Hamaney Tahran'da düzenlenen yas toplantısında (İran dini liderlik web sitesi)
İran Lideri Ali Hamaney Tahran'da düzenlenen yas toplantısında (İran dini liderlik web sitesi)

İki ülke arasındaki müzakerelerin üçüncü turunun arifesinde ABD Başkanı Donald Trump, durumu geçici olarak niteleyen ve olayların seyrini değiştirme uyarısında bulunan Dini lider Ali Hamaney'in aksine İran ile anlaşma olasılığı konusunda tehdit ve diplomasi arasında ikili mesajlar verdi.

Washington ve Tahran'dan müzakereciler iki hükümeti temsil eden uzmanlar eşliğinde teknik görüşmelere başlamak üzere Cumartesi günü Umman'a gidiyor, ancak anlaşmanın niteliği henüz net değil ve uranyum zenginleştirmenin azaltılması ya da tüm nükleer programın tasfiyesi konusunda bir anlaşmazlık ortaya çıkabilir.

İki ülke arasında bilinen son doğrudan müzakereler eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde, 2015 nükleer anlaşmasına giden diplomatik çabalar sırasında gerçekleşmişti.

fgtrhyjuı
Trump Virginia'da gazetecilere el sallıyor - 24 Nisan 2025 (AP)

Geçtiğimiz hafta iki tarafın olası bir anlaşmanın çerçevesini belirleme konusunda mutabık kaldığı dolaylı ABD-İran görüşmelerinin ardından bugün (Cuma) Time dergisine verdiği mülakatta Trump şunları söyledi:  “İran ile bir anlaşma yapacağımızı düşünüyorum.” ABD'li bir yetkili görüşmelerde “çok iyi ilerleme” kaydedildiğini söyledi.

İran'ın dini lideri Ali Hamaney ya da Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile görüşmeye açık olup olmadığı sorusuna Trump olumlu yanıt verdi

İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine saldırısını kendisinin engellediği yönündeki iddiaları ise reddeden Trump, "Hayır, bu doğru değil. Onları durdurmadım. Ama onlara rahat hareket edebilecekleri bir ortam da sunmadım. Çünkü bir saldırıya gerek kalmadan anlaşma sağlayabileceğimize inanıyorum. Belki de saldırmak zorunda kalacağız. Çünkü, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına izin verilmeyecek." diye konuştu. Ülkesinin bir anlaşmaya varamazsak İsrail'in İran'a karşı başlatacağı olası bir savaşa gönüllü olarak katılabileceğini belirten Trump “Bir anlaşmaya varamazsak ben ön saflarda yer alacağım" dedi.

Hamaney: Geçici bir durum

İran lideri Ali Hamaney ülkesi ile ABD arasındaki görüşmeleri “geçici bir durum” olarak nitelendirdi. Perşembe akşamı Tahran'da düzenlenen matem töreninde konuşan Hamaney, “Bu durum kalıcı değil ve ikiyüzlülüğün bu egemenliği kalıcı bir kader değil, ilahi bir kader içinde geçici bir kaderdir” dedi.

Hamaney sözlerine şöyle devam etti: “Zaman zaman düşüncesiz sözlerimiz, yersiz itirazlarımız, sabırsızlığımız, duruma ilişkin yanlış analizlerimiz tüm bunlar olayların seyrini değiştirebilecek ölçüde, bazen tarihi bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle son derece dikkatli ve özenli olmalıyız.”

Hamaney'in ve Trump'ın açıklamaları arasında anlaşmanın mahiyeti belirsizliğini koruyor ancak anlaşmazlıklar İran'ın zenginleştirme kabiliyetinden tamamen mahrum bırakılması mı yoksa sivil ve barışçıl nükleer programlar için belirli miktarda düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum kullanmasına izin verilmesi mi gerektiği üzerinde yoğunlaşıyor.

dfrgthyu
İran Lideri Ali Hamaney Tahran'da bir yas töreni sırasında (Hamaney web sitesi)

Şarku'l Avsat'ın New York Times'tan aktardığı habere göre Umman'daki teknik toplantıların üçüncü turu, “Trump yönetimi İran'la nükleer bir anlaşma için kabul edilebilir asgari eşiği henüz belirlemeden” başlayacak.

Bu hafta Dışişleri Bakanı Marco Rubio, gazeteci Barry Weiss'e verdiği bir podcast röportajında bu anlaşmazlığa yeni bir yorum getirdi: “Eğer İran sivil bir nükleer program istiyorsa, diğer pek çok ülke gibi zenginleştirilmiş materyal ithal ederek bu programa sahip olabilir.”

Trump'ın 2018'de çekildiği 2015 anlaşması kapsamında İran'ın enerji ve tıbbi amaçlarla düşük seviyeli uranyum zenginleştirmesine izin verilmişti.

Hassas bir aşama

İran medyasına göre Washington ve Tahran arasındaki müzakereler “hassas bir aşamaya” giriyor. Devlet televizyonu Cuma günü Maskat'a giden İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin ABD ile dolaylı nükleer müzakerelerde ilerlemenin ABD'nin iyi niyet ve ciddiyet göstermesine bağlı olduğunu söylediğini bildirdi.

Arakçi Çarşamba günü yaptığı açıklamada müzakerelerin doğru yönde ilerlediğini ancak nihai bir yargıya varmak için henüz erken olduğunu söylemişti.

asdfrg
ABD özel temsilcisi Steve Witkoff Paris'teki Elysee Sarayı'nda- 17 Nisan 2025 (AP)

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, Arakçi'nin ABD ile dolaylı müzakereler yürütmek üzere diplomatik ve teknik uzmanlardan oluşan bir heyetin başında Cuma akşamı Maskat'a gittiğini açıkladı.

Bekayi iki taraf arasında, her iki ülkeden üst düzey müzakerecilerin katılımıyla teknik ve uzman düzeyinde bir toplantı yapılması konusunda mutabakata varıldığını kaydetti.

İranlı sözcü müzakerelerde ilerleme kaydedilebilmesi için karşı tarafın iyi niyet, ciddiyet ve gerçekçi olması gerektiğini vurguladı.

Uzmanlar turu

Washington ve Tahran'dan hükümet uzmanları Cumartesi günü Maskat'ta yapılacak görüşmelerin merkezinde yer alacak ve görüşmelerde daha ince teknik ayrıntılara geçilecek. Tasnim haber ajansının bildirdiğine göre İran heyetine Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Mecid Tahterevançi ile Hukuk ve Uluslararası İşlerden Sorumlu Bakan Yardımcısı Kazım Garipabadi başkanlık edecek.

ABD ekibi ise Dışişleri Bakanlığı ve Hazine'nin yanı sıra istihbarat servisleri de dahil olmak üzere çeşitli bakanlıklardan yaklaşık 12 temsilciden oluşuyor. New York Times'ın haberine göre ekip bu hafta ilk kez Dışişleri Bakanlığı'nda bir araya gelerek yönetimin İran'a yönelik taleplerinin Başkan Donald Trump'ın kararını bekleyen henüz tanımlanmamış parametrelerini görüştü.

Politico'ya göre ABD ekibine Dışişleri Bakanlığı'nda politika planlama direktörü olan Michael Antoine liderlik edecek.

ABD basınına göre Trump'ın Make America Great Again ((Amerikayı Yeniden Harika Yap) kampanyasının destekçilerinden olan ve Trump'ın ilk yönetiminde de görev yapan Antoine'ın nükleer konularda bilinen bir uzmanlığı bulunmuyor ancak Antoine iki ülke arasında 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın güçlü bir muhalifi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, Antoine'ın neden bu görev için seçildiği sorusuna “Orada olması gerektiği için orada” yanıtını verdi.