Makarnaya tuzu doğru zamanda atmak hayat kurtarabilir

ABD'li bilim insanları makarna pişirmenin güvenli adımlarını belirledi

Tuzsuz makarna, İtalyancada aynı zamanda "aptalca" anlamına gelen "sciocca" kelimesiyle niteleniyor (Pixabay)
Tuzsuz makarna, İtalyancada aynı zamanda "aptalca" anlamına gelen "sciocca" kelimesiyle niteleniyor (Pixabay)
TT

Makarnaya tuzu doğru zamanda atmak hayat kurtarabilir

Tuzsuz makarna, İtalyancada aynı zamanda "aptalca" anlamına gelen "sciocca" kelimesiyle niteleniyor (Pixabay)
Tuzsuz makarna, İtalyancada aynı zamanda "aptalca" anlamına gelen "sciocca" kelimesiyle niteleniyor (Pixabay)

ABD'li araştırmacılar makarna pişirirken tencereye yanlış zamanda tuz eklemenin tehlikeli hastalıklara yol açabileceğini tespit etti.
Bulgulara göre musluk suyundaki bazı kimyasalların tuzla birleşmesi zararlı yan ürünler oluşturuyor.
Columba'daki Güney Karolina Üniversitesi'nden araştırmacılar, musluk suyunda belirli miktarda dezenfektan belirledi.
Bunların tuzla birleşmesinin "iyotlu dezenfeksiyon yan ürünleri" adı verilen kimyasalları meydana getirdiği tespit edildi.
Araştırmacılara göre bu maddeler kansere, karaciğer hasarına ve sinir sistemi aktivitesinde azalmaya neden olabiliyor.
Öte yandan, makarna üzerinde deneyler yapan araştırmacılar, birkaç denemenin ardından bu toksinleri engellemenin yollarını da belirledi.

Makarna pişirmenin güvenli adımları
Buna göre ilk adım suyu tencerede kaynatmak ve bu esnada kapağı kapatmamak. İkinci adım makarnayı süzerken suyun tamamının gittiğinden emin olmak.
Susan Richardson liderliğindeki araştırma ekibi, tuzun makarna piştikten sonra eklenmesi gerektiğini belirtiyor.
Üniversiteden yapılan açıklamada, "Tencerenin kapağını kapatmazsanız, klorlu ve iyotlu bileşiklerin kaçmasını sağlarsınız. Makarnayı süzmek de kirleticilerin büyük kısmını giderir" ifadeleri yer aldı.
Ancak tuz kullanımına dair üçüncü ve dördüncü seçenekler özellikle önemliydi.
Amerikan Kimya Derneği'nin internet sitesinde yayımlanan basın bildirisinde tüm adımlar şöyle sıralandı:
Makarna kapaksız kaynatılmalı.
Piştikleri su süzülmeli.
İyotlu sofra tuzu makarna piştikten sonra eklenmeli.
Makarnayı tuzlu suda kaynatmak isteyenler, koşer tuzu ve Himalaya tuzu gibi iyotsuz seçenekleri kullanılmalı.
 
Independent Türkçe, Daily Mail, Amerikan Kimya Derneği, Gearrice



Zayıflama iğneleri ve diyabet hastalarında göz hasarı riski arasında ilişki olduğu tespit edildi

Bilim insanları zayıflama ilaçları reçete edilmeden önce dikkatli olunması çağrısı yapıyor (Pexels)
Bilim insanları zayıflama ilaçları reçete edilmeden önce dikkatli olunması çağrısı yapıyor (Pexels)
TT

Zayıflama iğneleri ve diyabet hastalarında göz hasarı riski arasında ilişki olduğu tespit edildi

Bilim insanları zayıflama ilaçları reçete edilmeden önce dikkatli olunması çağrısı yapıyor (Pexels)
Bilim insanları zayıflama ilaçları reçete edilmeden önce dikkatli olunması çağrısı yapıyor (Pexels)

Zayıflama iğnelerinin diyabet hastlarında ciddi bir göz rahatsızlığının ortaya çıkma riskini artırabileceği bulundu. 

İlk başta diyabet için geliştirilen GLP-1 agonisti sınıfındaki ilaçlar, obezite tedavisi ve zayıflamada çığır açıcı bir adım olarak görülüyor. 

Semaglutid etkin maddesini içeren Ozempic ve Wegovy gibi ilaçların kalp-damar hastalıklarına bağlı ölüm riskini düşürmek ve böbrek hastalıklarına iyi gelmek gibi diğer faydaları da olduğuna dair bulgular ortaya çıkıyor.

Diğer yandan bazı araştırmalarda bu zayıflama iğnelerinin gözde kalıcı hasarlar bırakabileceği öne sürülüyor.

Bulguları hakemli dergi JAMA Ophthalmology'de 5 Haziran Perşembe günü yayımlanan kapsamlı bir çalışmada bu ilaçlarla, diyabet hastalarında yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) riski arasında bağlantı tespit edildi. 

Retinanın makula bölgesindeki hasar sonucu ortaya çıkan AMD, merkezi görmeyi bulanıklaştırabilen bir göz hastalığı. Buna kıyasla daha nadir görülen neovasküler AMD ise yeni anormal kan damarlarının ortaya çıkmasıyla tanımlanıyor ve merkezi görmenin hızla kaybolmasına yol açabiliyor.

Toronto Üniversitesi'nden araştırmacılar, Ontario'da yaşayan yaklaşık 140 bin diyabet hastasının sağlık verilerini inceledi. Ortalama yaşı 66 olan katılımcıların yaklaşık 46 bini GLP-1 agonisti ilacı kullanırken bunların yüzde 97,5'ine semaglutid, geri kalanlarına da lixisenatide reçete edilmişti. 

Bilim insanları bu kişileri, yaş, cinsiyet ve sağlık durumu gibi etkenleri göz önünde bulundurarak GLP-1 agonisti ilacı almayan diyabet hastalarıyla eşleştirdi. Ardından kaç hastada neovasküler AMD görüldüğünü üç yıl boyunca takip ettiler.

Çalışmaya göre en az 6 ay bounca semaglutid veya lixisenatide kullanan hastalarda kullanmayanlara göre neovasküler AMD görülme ihtimali iki kat daha fazla. En az 30 ay bu ilaçları alan kişilerdeyse risk üç katına çıkıyor.

Ekip yaşlı veya felç geçirmiş diyabet hastalarının daha yüksek risk altında olduğunu da tespit etti.

Araştırma halihazırda zayıflama iğneleriyle AMD riski arasında bir neden sonuç ilişkisi kurmuyor. Ancak uzmanlar bu ilaçları hastalara vermeden önce risklere dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor.

Makalenin ortak yazarı Marko Popovic "GLP-1 agonistleri göz üzerinde çok sayıda etkiye sahip gibi görünüyor ve neovasküler AMD sözkonusu olduğunda genel etki zararlı olabilir" diyerek ekliyor:

Verilerimize dayanarak yaşlı diyabetik hastalara veya felç öyküsü olanlara GLP-1 agonistlerini reçete ederken özellikle dikkatli davranılmasını tavsiye ederim çünkü her iki grupta da bu hastalığın gelişme riskinin daha yüksek olduğu bulundu.

Ozempic ve Wegovy'nin üreticisi Novo Nordisk yaptığı açıklamada ilaçlar üzerinde kapsamlı testler yürütüldüğünü ifade ederek ekliyor:

Novo Nordisk halihazırda GLP-1 agonisti kullanımı, semaglutid ve AMD arasında nedensel bir ilişki olduğu sonucuna ulaşmadı.

Diğer yandan uzmanlar daha fazla araştırmaya ihityaç duyulduğunu ve yeni çalışmadaki ilişkinin diyabet hastası olmayan kişilerde de bulunup bulunmadığını incelemek gerektiğini söylüyor.

Independent Türkçe, Guardian, MedicalXpress, JAMA Ophthalmology