Mikati, Lübnan Savunma Bakanı ile Genelkurmay Başkanı’nı bir araya getirdi

Söz konusu adımın hedefinde cumhurbaşkanlığı seimine dair taraflar arasında yaşanan anlaşmazlığın çözülmesi var.

Lübnan Başbakanı Mikati, Savunma Bakanı Selim ve Genelkurmay Başkanı Avn arasında dün ‘uzlaşı’ toplantısı düzenlendi. (Dalati ve Nahra)
Lübnan Başbakanı Mikati, Savunma Bakanı Selim ve Genelkurmay Başkanı Avn arasında dün ‘uzlaşı’ toplantısı düzenlendi. (Dalati ve Nahra)
TT

Mikati, Lübnan Savunma Bakanı ile Genelkurmay Başkanı’nı bir araya getirdi

Lübnan Başbakanı Mikati, Savunma Bakanı Selim ve Genelkurmay Başkanı Avn arasında dün ‘uzlaşı’ toplantısı düzenlendi. (Dalati ve Nahra)
Lübnan Başbakanı Mikati, Savunma Bakanı Selim ve Genelkurmay Başkanı Avn arasında dün ‘uzlaşı’ toplantısı düzenlendi. (Dalati ve Nahra)

Lübnan Başbakanı Necib Mikati, aralarındaki görüş ayrılıklarının ardından dün hükümetteki Savunma Bakanı Maurice Selim ve Genelkurmay Başkanı General Josef Avn’ı bir araya getirdi. Toplantı, ‘anlaşmazlıkları iş birliği ruhu içinde çözmek için uzlaşma’ konulu resmi bir deklarasyonun yayınlanmasıyla sona erdi.
İki taraf arasındaki ihtilaf, yetki anlaşmazlığı zemininde geçtiğimiz ocak ayında başladı. Genel Müfettiş Tümgeneral Milad Ishak emekli olduktan sonra hem Savunma Bakanı hem de Ordu Komutanı ordudaki Genel Müfettişlik çalışmalarını yürütmek üzere bir subay atadı. İki taraf arasındaki anlaşmazlıklar, Savunma Bakanı'nın askeri oluşumları imzalamaması da dahil olmak üzere idari konularda genişledi. Selim, siyasi dönüş yapmadan önce Genelkurmay Başkanı’nın cumhurbaşkanlığı görevine gelmesine karşı çıkan Özgür Yurtsever Hareketi lideri Cibran Basil adına hareket eden General Josef Avn'a karşı savaşı yönetmekle suçlandı.
Selim, Özgür Yurtsever Hareketi'ne yakın kabul edilirken Genelkurmay Başkanı’nın ise cumhurbaşkanlığı adayları arasında yer aldığı ve 31 Ekim'den bu yana boş olan mevki için Lübnan siyasi çevrelerinde uzlaşmalı aday olarak adı zikrediliyor.
Anlaşmazlık, geçtiğimiz hafta Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın, Kara Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Daire Başkanlığı tarafından verilen trafikte öncelik kartının, o tarihten bir sonraki duyuruya kadar bireysel silah taşıma hakkı veren (bir tabanca ve bir tüfek) silah taşıma ruhsatı olarak da değerlendirilmesine karar vermesiyle açıkça alevlendi. Bu, bakanın ruhsatları donduran kararıyla da çelişiyor.
Diğer yandan Savunma Bakanı, “Herhangi bir kategoride silah taşıma ruhsatı verme yetkisi Savunma Bakanı’na aittir” şeklinde bir karar yayınladı ve şu açıklamada bulundu:
“Lübnan'ın herhangi bir bölgesinde herhangi birinin, sahibine herhangi bir biçimde silah taşıma yetkisi veren belge vermesi yasaktır. Bu, 1991 yılında yayınlanan kararın üçüncü maddesine göre söz konusu ruhsatların düzenlenmesi ve verilmesinin Savunma Bakanlığı ile sınırlı olduğunu belirleyen Bakanlar Kurulu kararına dayanmaktadır.”
Görüş ayrılıklarının hükümete ulaşmasının ardından Mikati dün iki tarafı bir araya getirdi. Başbakanlık'tan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Görüşmede askeri teşkilatın durumu ile Savunma Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı arasındaki ilişkiye dair sunum yapıldı. Orduyu, rolünü ve Savunma Bakanı ile Genelkurmay Başkanı arasındaki yakın ilişkiyi korumak için farklılıkların iş birliği ruhu içinde çözülmesi konusunda mutabakata varıldı.”
Başbakan Mikati başkanlığında ordunun ve tüm güvenlik güçlerinin mali ihtiyaçlarının tartışıldığı bir toplantı gerçekleştirildi. Toplantıya Savunma Bakanı Maurice Selim, İçişleri ve Belediyeler Bakanı Bessam Mevlevi, Genelkurmay Başkanı General Josef Avn, İç Güvenlik Kuvvetleri Genel Müdürü Tümgeneral İmad Osman, Devlet Güvenlik Genel Müdürü Tümgeneral Tony Saliba, Asayiş Genel Müdür Vekili Tuğgeneral İlyas el-Beyseri ve Maliye Bakanlığı Genel Müdürü George Maaravi katıldı.
Savunma Bakanı ile Genelkurmay Başkanı arasındaki anlaşmazlıklar, daha önce Savunma Bakanı'nın Sin el-Fil'deki evinin etrafındaki ve evine giden sokaklardaki korumaların azaltılmasına yol açmıştı. Söz konusu anlaşmazlıklar bu ay başından itibaren neredeyse faaliyetlerini durduran askeri mahkemenin işlerine ilişkin diğer işlemleri de etkiledi. Selim, asıl İddianame Dairesi'nin oluşturulmasının imkansızlığına alternatif olarak İhtiyati İddianame'nin üyelerinin uzatılmasını öngören bir karara imza atmadı. Selim ayrıca Albay Halil Cabir'i askeri mahkemenin asıl başkanı olarak atayan bir kararı imzalamayı reddetti.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.