Diyala’da güvenlik operasyonları hız kazandı

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani. (Reuters)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani. (Reuters)
TT

Diyala’da güvenlik operasyonları hız kazandı

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani. (Reuters)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani. (Reuters)

Irak’ta başkent Bağdat'tan Diyala kentine (Bağdat'ın 60 km kuzeydoğusunda) geçen Irak Özel Kuvvetleri, Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin verdiği emirleri uygulamaya başladı. Söz konusu güçler, son zamanlarda vatandaşlara, bilim insanlarına ve sağlı alanında çalışanlara yönelik bir dizi suikast gerçekleştiren şahısları aramak için kentin çeşitli bölgelerine yayıldılar. Beni Temim aşiretlerinin şeyhi Mustafa et-Temimi, ikisi kendi ailesinden olmak üzere aşiret mensubu toplam sekiz kişinin öldürülmesinin ardından Fatiha meclisini toplamayı reddettiğini belirterek hükümete katil zanlılarını tutuklaması için on gün süre verdi.
Sudani'nin talimatına göre eyaletin en büyük yerleşim birimi olan Bakuba'ya konuşlanan Özel Kuvvetler, şehrin mahallerinde yoğunlaştırdıkları denetim ve teftiş ile tutuklama kararlarını uygulamaya başladı. Eyaletteki bir güvenlik kaynağı yaptığı açıklamada “Sudani'nin Diyala kentine yaptığı önceki ziyarette onaylanan planlara göre Özel Kuvvetler diğer idari birimlerde güvenlik görevlerini yürütecek” dedi.
Geçtiğimiz çarşamba günü Diyala'yı ziyaret eden Sudani, emniyet müdürlerine eyalette güvenlik ve istikrarı yeniden sağlamaları için iki hafta süre vermişti. Kaynak konuya dair şunları söyledi:
“Başbakan'ın emriyle Diyala'ya giren Özel Kuvvetler, Bakuba ve Bakuba'nın kuzeydoğusundaki Mukdadiye ilçesinde yıllardır takip edilen tehlikeli şahısların peşine düşerek baskınlar düzenlediler. Bunlar arasında şu ana kadar kimlikleri açıklanmayan liderler ve etkili partilerle bağlantılı grupların yöneticileri var.”
‘Çok sayıda suça karışanlara yönelik yıllar önce çıkarılan tüm tutuklama emirlerinin uygulanması için operasyonların devam ettiğini’ belirten kaynak ‘operasyonların hedefinde birden çok çatışmanın yaşandığı bazı bölgelerde güvenlik ve istikrarı tesis etmek ve güvenlik kaosunu sona erdirmek olduğunu’ vurguladı. ‘Bağdat'tan gelen güçlerin, başta halka güven vermek, arananların izini sürmek, çeteleri, terör ve suç şebekelerini eylemlerinden caydırmak olmak üzere belirlenen önemli hedeflere ulaşmak amacıyla Diyala'da yaklaşık p bölgeye konuşlandırıldığına” dikkat çekti.
Başkent Bağdat’ın 60 km kuzeydoğusunda ve İran sınırında olan Diyala, son zamanlarda siviller de dahil olmak üzere onlarca ölüme yol açan bir dizi güvenlik ihlaline tanık oldu. Diyala dosyasını elinde tutan askeri güçlerin muharebe kabiliyetini artırmayı hedefleyen Özel Kuvvetler bölgede konuşlandırılsa da gerginlik devam ediyor. Ayrıca Beni Temim aşiretinin şeyhi Mustafa et-Temimi'nin hükümet operasyona karışanları tutuklamadan aile üyeleri için Fatiha meclisinin toplanmayacağını açıklaması dikkat çekti. Zira olaya karışanların yakalanmaması için hükümet güçlerine tanınan sürenin dolması halinde, özellikle de Diyala'nın etnik ve mezhepsel bileşenleri arasındaki suçlamaların artması nedeniyle güvenlik dosyasının daha ciddi bir boyut kazanması bekleniyor.
Bunun yanı sıra güvenlik kaynağına göre emniyet birimleri, Diyala kentinin Mukdadiye ilçesine DEAŞ militanlarının düzenlemeyi planladığı saldırıyı önledi. İçişleri Bakanlığı da İçişleri Bakanı Abdulemir eş-Şammari’nin Diyala'daki tüm liderlere güvenlik ve istihbarat çabalarını yoğunlaştırma ve güvenlik ihlallerini sona erdirme talimatı veren bir direktif yayınladığını duyurdu. İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Tümgeneral Halid el-Muhanna yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Güvenlik güçleri, Diyala kentinin emniyetini bozmaya çalışan herkesi tutuklamak için çalışıyor. Güvenlik güçleri Diyala’da son yaşanan olayların faillerini yakalamak için büyük çaba sarf ediyor.”



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.