Trablus’ta milisler arasında gerginlik yaşanıyor

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi,, İngiltere Büyükelçisi Hurndall ile Trablus’ta bir araya geldi. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi,, İngiltere Büyükelçisi Hurndall ile Trablus’ta bir araya geldi. (Başkanlık Konseyi)
TT

Trablus’ta milisler arasında gerginlik yaşanıyor

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi,, İngiltere Büyükelçisi Hurndall ile Trablus’ta bir araya geldi. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi,, İngiltere Büyükelçisi Hurndall ile Trablus’ta bir araya geldi. (Başkanlık Konseyi)

Libya’nın başkenti Trablus’ta cumartesi akşamı silahlı milisler arasında çıkan ani çatışmaların ardından gergin bir atmosfer yaşandı. Süreci yakından takip eden Mısırlı ve Libyalı kaynaklar, Şarku’l Avsat’a Kahire’nin, Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri arasında yeni bir çözüm girişiminde yeni bir müzakere turuna ev sahipliği yapacağını aktardı. Söz konusu adım, ertelenen seçimler için anayasal zeminde aralarındaki öne çıkan anlaşmazlıkları gidermek için yeni bir girişim çerçevesinde atıldı.
Birleşmiş Milletler (BM) misyonu başkanı Abdullah Bathiliy’nin önerdiği girişime göre kaynaklar, Mısır’ın iki konseyin seçimlerle ilgili tartışmalı maddeleri tamamlaması gerektiğine yönelik arzusunu ortaya koydu. İsimlerinin verilmesini istemeyen kaynaklar, bu görüşmelerin başlama tarihini belirtmezken, Kahire’nin geçmişte ev sahipliği yaptığı anayasal süreci yeniden canlandırmayı hedeflediklerini vurguladı. Kaynaklar, yaklaşan toplantıların tarih ve mekanının, Kahire’nin yerel ve uluslararası düzeyde krizle ilgili tüm taraflarla yürüttüğü ilan edilmemiş istişarelere tabi olduğunu dile getirdi.
Diğer yandan Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki geçici hükümet, Beşir Halefallah liderliğindeki 51. Piyade Tugayı ve her ikisi de Savunma Bakanlığı’na bağlı Tacura Aslanları Taburu’nun üyelerinin başkent Trablus’un doğusundaki Tacura banliyösünde, yerel medya tarafından izlenen askeri yığınaklarla ilgili konuşmaları görmezden geldi. Yerel kaynaklar, geçen cumartesi akşamı bölgedeki ani silahlı hareketlere ve güvenlik gerginliği ortasında silahlı araçların toplandığına değindi.
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi’ye göre İngiltere’nin Trablus Büyükelçisi Caroline Hurndall, 12 Mart’ta Trablus’ta yaptıkları görüşme sırasında ülkesinin, Başkanlık Konseyi’nin ülkede istikrarı sağlamaya yönelik çabalarını destekleme taahhüdüne ve demokratik sürece verdiği desteğe dikkat çekti. Menfi’nin ofisi tarafından yapılan açıklamaya göre konseyin BM Temsilcisi Abdullah Bathiliy’nin bu yıl sonlanmadan önce parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerini gerçekleştirerek, ulusal mutabakata ulaşma planını desteklediğini söyledi.
Açıklamada, Caroline’ın Menfi’ye güvenlik ve askeri izleme komitesi başkanlığını İngiltere’ye taşıyan 5+5 Ortak Askeri Komite’nin bir sonraki toplantısının yapılması için devam eden düzenlemeler hakkında brifing verdiği belirtildi. Menfi ayrıca, Başkanlık Konseyi’nin ateşkesi istikrara kavuşturmayı ve askeri teşkilatı birleştirmeyi amaçlayan komitenin çalışmalarına verdiği desteğin devam ettiğini vurguladı. İngiltere Büyükelçisi ise Bathiliy’nin girişimine destek verdiğini söylerken, yaptığı kısa bir açıklamada Libya’daki seçimlerin başarısının, tüm yasaların uygulanmasına ek olarak, ana konularda daha geniş bir siyasi ve toplumsal mutabakat gerektirdiğini dile getirdi. Caroline Hurndall ayrıca, “Libyalı liderleri, BM temsilcisiyle yapıcı bir şekilde ilişki kurmaya çağırıyorum” diyerek, İngiltere’nin Bathiliy’nin çabalarına tam destek verdiğine dikkat çekti.
Menfi, Libya’daki zorlu görevi için adaylığından bu yana Bathiliy’e tam ve sürekli destek verdiğini söylerken, BM Temsilcisi’nin parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerini bu yıl bitmeden gerçekleştirme yönündeki samimi çabalarına övgüde bulundu. Muhammed el-Menfi, Twitter üzerinden şu açıklamayı yaptı:
“Yol haritasını, Berlin çıktılarını ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) tavsiye ve kararlarını Libya’nın egemenliğini, güvenliğini ve petrol istikrarını garanti eden, egemen ve ekonomik kurumlarını birleştiren, özgür ve adil seçimler gerçekleştirmek için ayrılmaz olarak siyasi tarafsızlığını garanti altına alacak şekilde tam olarak uygulamaya kararlıdır.”
Menfi ayrıca uzlaşı, kurumların birleşmesi ve adalet, şeffaflık ve tarafsızlık ilkeleri temelinde ön aşamadaki yetkilerin tamamlanması için uluslararası toplum, komşu ülkeler ve tüm Libya siyasi güçleri ve ilgili kurumlarla koordinasyonun sürdürüldüğüne dikkat çekti.
Diğer yandan Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Bileyhik, Dibeybe hükümetini 2021’in sonunda yapılması planlanan seçimlerin gerçekleştirilememesinden sorumlu olmakla suçladı. Cumartesi akşamı yaptığı açıklamalarda, meclisin Libya krizini çözmek için geniş hatlar çizme çabalarını bir kez daha savunan Bileyhik, uluslararası toplumun cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin aynı anda yapılması konusunda anlaşmaya varması gerektiğine dikkat çekti.
Almanya’nın Trablus Büyükelçisi Michael Unmacht de siyasi partilere yönelik ‘Batili’nin seçim önerisine olumlu yaklaşma’ çağrılarına dahil oldu. Twitter üzerinden açıklamada bulunan Unmacht, Batili’nin Libya halkının özlemlerini yerine getirmeye yönelik açık mesajına tam desteğini ifade etti. Unmacht ayrıca, Libyalıların ve uluslararası aktörlerin, Libyalılara haklarını, meşru kamu kurumlarını, istikrar, barış ve refahlarını geri vermenin bir yolu olarak seçimlere ulaşmak için Libya’ya tam destek sağlamaları gerektiğini kaydetti. Söz konusu çağrı öncesinde de ABD büyükelçisi ve Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Libya siyasi partilerine Bathiliy’i dinleme ve ‘siyasi çıkmazı kıran bir çözümün nasıl parçası olabileceklerine odaklanma’ çağrısı yaptı.



Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
TT

Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Sessiz arabuluculuğuyla ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander'ın Hamas tarafından serbest bırakılmasına katkıda bulunan Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve yönetimindeki üst düzey yetkililer üzerinde perde arkasında önemli bir etkiye sahip.

Bu, ailesi 1948 Arap Nekbe'si sırasında Ürdün'e kaçmak zorunda kalan ve iki yıl sonra 1958'de doğduğu Eski Kudüs'e dönmeye karar veren Kudüslü Bahbah'ın çabalarından kaynaklanıyor.

Bahbah, Utah'taki Brigham Young Üniversitesi'nde eğitim gördü ve ardından burslu olarak Harvard Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve ekonomi alanlarında yüksek lisans eğitimine devam etti. Ortadoğu çalışmaları ve uluslararası ilişkiler alanında 1981 yılında yüksek lisans derecesi alan Bahbah, bölgesel güvenlik konularında 1983 yılında doktorasını tamamladı.

dvfgbhty
Bishara Bahbah Aralık 2024'te Ürdün Kralı 2. Abdullah ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Bahbah daha sonra Harvard Üniversitesi'nde profesör olarak Ortadoğu meseleleri üzerine çalıştı ve üniversitenin Ortadoğu Enstitüsü'nde müdür yardımcısı olarak görev yaptı. 1991-1993 yılları arasında silah kontrolü ve bölgesel güvenlik konulu çok taraflı barış görüşmelerinde Filistin delegasyonunun bir üyesiydi.

Bahbah, İsrail ile ‘çelik gibi bir ilişkisi’ olan ABD'de siyasetle ve Filistin davasıyla ilişkisinde kendine özgü bir yol çizdi.

Parti değişimleri

ABD'deki siyasi kariyerinin başında Demokrat Parti'yi desteklemesine rağmen, bu ilişkinin en son bölümünde Başkan Donald Trump'ı başkanlık seçim kampanyalarında desteklemeyi seçti. Diğer Arap Amerikalılarla birlikte ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurdu ve Cumhuriyetçi başkanın Demokrat rakibi eski Başkan Yardımcısı Kamala Harris'e karşı zafer kazanmasına katkıda bulundu. Sonuç Başkan Trump için oldukça olumlu oldu.

Bahbah geçtiğimiz günlerde Demokrat Parti'den ve eski Başkan Barack Obama'nın Ortadoğu politikalarından duyduğu memnuniyetsizlik nedeniyle 2016 seçimlerinde Trump'a oy verdiğini açıkladı.

#NewProfilePic pic.twitter.com/BEZen0w0ug

— Dr. Bishara A. Bahbah (@BahbahBishara) November 9, 2024

 

Ancak Trump'ın ABD Büyükelçiliği’ni Kudüs'e taşıması ve İsrail'in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tanımasının ardından Bahbah, 2020 seçimlerinde Joe Biden'a oy vermeye karar verdi.

Ancak 2024'te Cumhuriyetçi kampanyayı desteklemek ve Biden'ın 7 Ekim 2023 saldırılarından bu yana İsrail yanlısı olarak nitelendirdiği politika ve yönetimine tepki olarak ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurmaya karar verdi.

Arabuluculuk ekseni

Bununla birlikte Bahbah'ın, ABD'nin Filistinliler ve İsraillilerle ilişkisine dair vizyonu ve anlayışı belirsizliğini korurken, Bahbah'ın Trump yönetimi ile Hamas liderleri arasında arabuluculuk yaptığı süreçte, Hamas'ın pazartesi günü herhangi bir İsrail iadesi olmaksızın Edan Alexander'ı serbest bırakması da dahil olmak üzere yeni bir katkısı ortaya çıktı. Bahbah'ın Trump'a verdiği destek, Trump'ın Filistinlileri Gazze Şeridi'nden çıkarmaktan ve orada Ortadoğu’nun Rivierası’nı inşa etmekten bahsettiği Şubat 2024'ten sonra bir yük haline geldi.

“İsrail'i memnun etmek için insanlar topraklarından sürülemez. Bu kabul edilemez ve biz bunu asla kabul etmeyeceğiz” diyen Bahbah, bunun üzerine kurduğu grubun adını ‘Barış için Arap Amerikalılar’ olarak değiştirmeye karar verdiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Axios'tan aktardığına göre Hamas, Alexander'ın serbest bırakılmasına yol açan ‘gizli görüşmeler’ için ‘beklenmedik bir arabulucu’ olan Bahbah ile temasa geçti.

İsrailli bir yetkili, iki taraf arasında ‘son iki hafta içinde Bahbah'a gönderilen mesajlar aracılığıyla yaklaşık 20 mesaj alışverişi yapıldığını ve Bahbah'ın Hamas'ın baş müzakerecisi Halil el-Hayye ile de konuştuğunu’ söyledi. Yetkili, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un ‘Katarlı yetkililer ve Bahbah'ın yardımıyla Hamas'ı Alexander'ın serbest bırakılmasının Trump nezdinde büyük önem taşıyacağı konusunda ikna etmeyi başardığını’ belirtti.

dfvgbhty
ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander (Beyaz Saray'ın resmi X hesabı)

Filistinli bir yetkiliye göre Trump yönetimi Hamas'a, Edan Alexander'ın serbest bırakılması halinde ABD'nin on esirin serbest bırakılması karşılığında önceki tekliflerden daha uzun bir süre olan 70-90 günlük bir ateşkes için bastıracağını, ateşkes döneminde nihai bir anlaşma için müzakerelere başlanacağını ve ABD, Katar ve Mısır'ın görüşmeler devam ettiği sürece savaşa geri dönülmeyeceğini garanti edeceğini bildirdi.