Mısır, Nahda Barajı konusunda uluslararası alandan daha fazla baskı talep ediyor

Nahda (Rönesans) Barajı. (Reuters)
Nahda (Rönesans) Barajı. (Reuters)
TT

Mısır, Nahda Barajı konusunda uluslararası alandan daha fazla baskı talep ediyor

Nahda (Rönesans) Barajı. (Reuters)
Nahda (Rönesans) Barajı. (Reuters)

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin Nahda Barajı konusunda yakın zamanda yaptığı güçlü uyarının ardından, ülkesinin Etiyopya’nın baraj rezervuarnı dördüncü doldurma aşaması öncesinde su anlaşmazlığıyla ilgili tüm  seçeneklerin masada olduğunu söyledi. Etiyopya’nın son adımının Mısır ve Sudan tarafında gerilimi daha da artırabileceği belirtiliyor.
Mısır, Etiyopya'nın 2011'den bu yana Nil Nehri’nin ana kolu üzerine inşa ettiği barajın Nil suyundaki payının etkilenmesinden endişeli. Bu nedenle Hartum ile barajın doldurulmasını ve işletilmesini düzenleyen bağlayıcı bir yasal anlaşma çağrısında bulunuyor. Addis Ababa ise kalkınma hakkı gerekçesiyle su kaynaklarının işletilmesi yoluyla ‘hidroelektrik’ barajının inşasına yönelik çalışmalarını sürdürüyor.
Etiyopya, bir sonraki yağmur mevsiminde Nahda Barajı'nın rezervuarını dördüncü kez doldurmaya hazırlanırken Mısır ise Addis Ababa'ya baskı yapmak amacıyla, herhangi bir tarafın bir anlaşmaya varmadan ‘tek taraflı adım atmaması’ çağrısında bulunuyor. Şarku'l Avsat'a konuşan kaynaklar, alınan diğer tedbirlere ek olarak davadaki mevcut krizi kırmak için Kahire'nin konuyu Arap Birliği'ne sunmasının ‘tekrar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) gitmeyi de içerebilecek uluslararası bir gerilimin’ başlangıcı olduğunu belirtti.
Mısır on yılı aşkın bir süredir, Etiyopya ile Sudan'ın dahil olduğu müzakereler yürütüyor. Ancak anlaşmaya varma girişimleri sonuçsuz kaldı. Afrika Birliği'nin çatışmaya bir çözüm bulmakta başarısız olmasının ardından bu durum, anlaşma girişiminin Nisan 2021'den bu yana askıya alınmasına yol açtı. Mısır ise müzakereleri hızlandırma ve tüm tarafları tatmin eden bir anlaşmaya varma çağrısında bulunan bir ‘başkanlık kararı’ yayınlayan BMGK’ya gitme çağrısı yaptı.
Arap Birliği Bakanlar Konseyi geçtiğimiz hafta, Arapların Nil Nehri’nin aşağı havzasındaki ülkelerin haklarını korumaya yönelik taahhüdünü vurgulayan bir kararı kabul etti ve bu dosyada Etiyopya tarafını ‘olumlu etkileşim ve esneklik göstermeye’ çağırdı. Bu durum Addis Ababa'yı kızdırdı. Addis Ababa dosyayı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi veya Arap Birliği yerine ‘Afrika mekanizmaları’ yoluyla çözme çağrısında bulundu.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, Nahda Barajı’nın, Mısır ve Sudan'daki su güvenliği üzerindeki olumsuz etkisini vurgulayarak, sorunun ele alınmasının hızlandırılması çağrısı yaptı.
Mısır resmi açıklamalarında, Etiyopya ile çatışmayı, özellikle Mısır'ın Nil sularına yüzde 97'den fazla bağımlı olması nedeniyle, ‘varoluşsal bir sorun’ olarak tanımlıyor. Mısır Dışişleri Bakanı’na göre Kahire, halkının yeteneklerini ve çıkarlarını savunma hakkına sahip. Şukri dün akşam televizyondan yaptığı açıklamada, ülkesinin tutumlarıyla disiplinle tüm hususları dikkate aldığına işaretle “Tüm seçenekler masada… Mısır'ın kendi imkanları, dış ilişkileri ve kabiliyetleri var” dedi. Ayrıca Mısır'ın çıkarlarına hizmet edecek her türlü alternatifin mevcut olduğunu vurguladı.
Mısır’ın Etiyopya ile uzlaşmazlığa yönelik kararlı tavırlar aldığına dikkat çeken Şukri, Etiyopya tarafında benzer bir esneklik olmamasına rağmen ülkesinin halen yardım etmeye çalışan tüm taraflarla etkileşime devam ettiğini vurguladı.
Şukri’nin bu açıklamaları, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin önceki gün Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ile gerçekleştirdiği görüşmedeki uyarıların ardından geldi.
Sisi yaptığı uyarıda şu ifadelere yer verdi:
“Arıtım, geri dönüşüm, Akdeniz ve Kızıldeniz’den elde edilen suların tuzunun arındırılması hususunda çalışmalar yapan Mısır, suyun her damlasından faydalanmak için büyük bir çaba harcıyor. 10 yıldır müzakere yoluyla uygun bir çözüm bulmak için titiz bir şekilde çaba sarf ediyoruz. Her fırsatta söylediğimiz gibi; Etiyopya'nın gelişme arzusuna saygı duyuyoruz. Mısır vatandaşını hiçbir şekilde etkilemeyen konularda kendileriyle iş birliğine hazırız. Binlerce yıldır Nil üzerinde az veya çok olsun suyu etkileyen herhangi bir baraj olmamıştır. Zorluklar olsa dahi Mısır'ın su üzerindeki payı sabittir.”
Dışişleri, Arap ve Afrika İşleri Komitesi Müsteşarı Dr. Sema Süleyman, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Mısır’ın bu sürekli devam eden uzlaşmazlık karşısında halkının çıkarlarını korumak için birçok araca ve siyasi seçeneğe sahip olduğunu söyledi.
Süleyman, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi liderliğindeki tüm uluslararası kuruluşlara başvurmak, Mısır haklarını kanıtlamak için kalıcı bir seçenek olmaya devam ettiğine değinerek, Kahire'nin ABD yönetiminden birden fazla kez Arap koordinasyonuna ek olarak çatışmaya doğrudan müdahale etme talebinde bulunmasına atıfta bulundu.
Etiyopya'nın mevcut hazırlıklarını ‘uluslararası anlaşmaların ve normların ihlali’ olarak değerlendiren Mısırlı su uzmanı Dr. Abbas Şeraki de Etiyopya’nın ağustos ayında dördüncü dolum aşamasına hazırlandığını ve yıllık dört depolamanın toplamının 30 milyar metreküp olduğunu bildirdi.
Şeraki resmi Facebook sayfasından yaptığı açıklamada önümüzdeki dönemde yaşanacak çatışmalara ilişkin iki senaryo sundu. Birincisi, Komorlar liderliğindeki Afrika Birliği'ni, barajın dördüncü doldurma işlemi başlamadan önce bir anlaşmaya varmak için müzakereleri mümkün olan en kısa sürede yeniden başlatma sorumluluklarını yerine getirmek. Şeraki’nin ikinci senaryosunda ise Mısır ve Sudan üçüncü kez Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne gitmesi var. Ancak bu sefer su sorunu nedeniyle değil, güvenlik ve barışa yönelik bir tehdit sorunu.
20 milyon Sudanlının, Nahda Barajı’nın çökmesi halinde sular altında kalabileceği belirtiliyor.
Etiyopya, Nahda Barajı meselesinin uluslararası arenaya taşınmasına karşı. Uluslararası kamu hukuku Profesörü Dr. Muhammed Mehran, Addis Ababa’nın üzerinde uluslararası baskı istemediğini, özellikle de uluslararası hukuk kurallarını çiğneyerek  iki ülkeye karşı keyfi davranışlar sergilediği görüşünde.
Şarku’l Avsat’a konuşan Mehran, ‘Mısır'ın dosyayı uluslararası hale getirmeye yönelik çabalarının, Etiyopya tarafında büyük bir baskıya yol açabileceğini ve dosyayı gerçek haliyle göstererek uluslararası hukuk kurallarının ihlal edildiğini doğrulayabileceğini’ vurguladı.



Şam: Eski rejim unsurlarının statüsünü belirleyecek merkezler çalışmalarına başladı

Beşşar Esed rejiminin güvenlik güçlerinin eski bir üyesi Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) mensuplarına silahını teslim ediyor. (Reuters)  Şam: Şarku’l Avsat
Beşşar Esed rejiminin güvenlik güçlerinin eski bir üyesi Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) mensuplarına silahını teslim ediyor. (Reuters) Şam: Şarku’l Avsat
TT

Şam: Eski rejim unsurlarının statüsünü belirleyecek merkezler çalışmalarına başladı

Beşşar Esed rejiminin güvenlik güçlerinin eski bir üyesi Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) mensuplarına silahını teslim ediyor. (Reuters)  Şam: Şarku’l Avsat
Beşşar Esed rejiminin güvenlik güçlerinin eski bir üyesi Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) mensuplarına silahını teslim ediyor. (Reuters) Şam: Şarku’l Avsat

Askeri Operasyonlar Dairesi tarafından başkent Şam'da ordu, polis ve güvenlik birimlerinden eski Suriye rejimi personelinin statüsünü belirlemek üzere açılan merkezler, bugün çalışmalarına başladıktan saatler sonra yoğun bir katılıma sahne oldu.

Askeri Operasyonlar Dairesi'nin biri başkentin doğusundaki el-Mezraa'da, diğeri de el-Mizze'de olmak üzere açtığı iki merkeze, bazıları silah taşıyan yüzlerce ordu ve güvenlik personeli teslim olmak için akın etti.

Merkezdeki bir yetkili, “Merkezin işi, eski rejim subayları ve askeri personelin statüsünü belirlemek, tüm verilerini almak ve saldırıya uğramalarını önlemek için onlara bir yerleşim kartı vermekle sınırlı” dedi.

Şarku’l Avsat’ın Alman haber ajansı DPA’dan aktardığına göre yetkili, “Tüm polis ve askeri kurumlardan rejim üyelerinin statülerini düzenlemek için çalışıyoruz. Onlara verilen kart, müdahaleye maruz kalmadan hareket etmelerine izin veriyor. Burada tüm isimler üzerinde çalışılıyor” ifadelerini kullandı.

Diğer yandan İbrahim Halit isimli bir vatandaş şunları söyledi: “Bugün buraya yerleşim kartı almak için geldim. Göçmenlik ve Pasaport Dairesi'nde şoför olarak çalışıyordum. İşimize geri dönmek istiyoruz. Bakmakla yükümlü olduğum bir ailem var. İşe geri çağrılma sürecinin uzamasından korkuyoruz... İşimize geri dönemezsek ülkedeki zor ekonomik koşullarda nasıl yaşayabilir ve ailelerimize nasıl destek olabiliriz?”

Eski Suriye rejim ordusu mensupları Şam'da statülerini belirlemek üzere bir merkezde kayıt yaptırmak için sıra bekliyor. (AP)Eski Suriye rejim ordusu mensupları Şam'da statülerini belirlemek üzere bir merkezde kayıt yaptırmak için sıra bekliyor. (AP)

İyad Muhammed, “Zorunlu askerlik görevini ifa ediyordum. Bu tüm Suriyeliler için geçerli. Bu yüzden bugün bir uzlaşma sağlamak ve eskiden geçimimi sağladığım işime geri dönmek için merkeze geldim” dedi.

Trafik polisi Abdullah Hasan ise “İşimize geri dönmek istiyoruz. Dönmezsek nasıl yaşayacağız? Biz trafik polisiyiz ve 20 yılı aşkın hizmetim boyunca silah taşımadım” şeklinde konuştu.

Askeri Operasyonlar Dairesi kaynakları, ‘polis memurlarının inceleneceğini ve Suriye halkına karşı suç işlediği kanıtlanmayanların işlerine geri döneceğini’ açıkladı.

Askeri Operasyonlar Dairesi dün başkent Şam’da rejim personeli için statü merkezlerinin açıldığını duyurdu.

Resmi Telegram kanalından yapılan açıklamada, ‘tüm eski rejim unsurlarının bugünden itibaren yerleşim işlemlerini tamamlamak ve geçici kartlarını almak üzere Şam'daki el-Mizze Askere Alma Birimi ve el-Mezraa'daki Baas Partisi binasında bulunan merkezleri ziyaret etmeleri’ çağrısında bulunuldu.

Askeri Operasyonlar Dairesi, Halep, Hama, Humus, Tartus ve Deyrizor vilayetlerinde de eski rejimin askeri ve güvenlik personelinin statülerinin belirlenmesi için merkezler açtı.