Grundberg, Yemen’de çözüm için Suudi Arabistan ve İran anlaşmasından umutlu

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Suudi Arabistan ve İran arasındaki anlaşmanın ardından Tahran’ı ziyaret ederek, Yemen krizinde yeniden barışı canlandırmayı umuyor. Yemenli taraflar ise, ulusal mutabakatı yeniden tesis etmek için İran destekli Husi milisleri dağıtmadan ve silahsızlandırmadan bunun başarılamayacağını vurguluyor.
Yemen çevreleri, Suudi Arabistan ve İran mutabakatının kalıcı bir barışa ulaşmayı hızlandırmak için bir kaldıraç görevi göreceğini düşünüyor. Grundberg, İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan, Dışişleri Bakanı Siyasi İşler Danışmanı Ali Asgar Hacı ve bazı İranlı yetkililerle başkent Tahran'da bir araya geldiğini duyurdu.
Grundberg konuyla ilgili Twitter hesabından yaptığı açıklamada, görüşmede Yemen'deki gelişmelerin yanı sıra çatışmayı kalıcı bir şekilde sona erdirmek amacıyla BM himayesinde Yemen öncülüğünde kapsayıcı bir siyasi sürecin başlatılması için bölgesel desteğin öneminin ele alındığını kaydetti. Ayrıca, Yemen'deki çatışmaların sona erdirilmesinin bölgedeki güvenliğin artırılması için önemli olduğunu vurguladı.
BM Güvenlik Konseyi üyelerinin bugün, Grundberg'den yeni bir brifing dinleyecekleri Yemen'deki durumla ilgili gelişmeler hakkında bir oturum düzenlemesi planlanıyor.
Husiler, Güvenlik Konseyi ve uluslararası toplum tarafından “aşırılık yanlısı” olarak tanımlanan koşulları öne sürerek geçtiğimiz Ekim ayından bu yana altı ay süren ateşkesi yenilemeyi e BM’nin tekliflerini reddetti. Ayrıca, milislerin maaşlarının Hadramut, Şebve ve Marib gibi Yemen hükümetin kontrol bölgelerinden çıkarılan petrol gelirlerinden karşılanması ve gelirlerin paylaşılmasını şart koşuyor.
Bu bağlamda, Yemen'deki hükümet yanlısı ve Husi karşıtı partiler, bölgede güvenlik ve istikrarı sağlamak adına iyi niyet taşıyan her türlü ciddi ve samimi yaklaşıma desteğine atıfta bulunarak, Suudi Arabistan ve İran anlaşmasına atıfta bulundular. Ayrıca, hükümetin diyaloga bağlı kalma ve farklılıkları diplomatik ve barışçıl yollarla çözme konusundaki tutumuna desteklerini yinelediler.
Yemenli partilerden oluşan koalisyon, kapsamlı ve adil bir barışın kurulmasının “Çin'in Suudi Arabistan ile İran arasında başlattığı anlayışın, Husi milislerinin dağıtılmasına ve silahsızlandırılmasına katkıda bulunmadıkça tamamlanamayacağını” bildirdi. Partiler açıklamasında, bölgedeki siyasi gelişmeler ışığında, Çin'in rolüne ve bundan kaynaklanan Suudi Arabistan ile İran arasında açıklanan anlaşmalara ve bu rolün bölge çatışmasını önlemedeki önemine büyük bir umutla baktıklarını vurguladı.
Yemenli taraflar, İran'ın Husi milisleri destekleme tavrını durdurarak, darbeyi sona erdirerek barışı tesis etme aşamasına geçme ve referanslara göre devleti yeniden kurma anlayışının Yemen dosyasına yansımasını umduklarını dile getirdi.
Taraflar ayrıca, silah yayılmacılığının sona ermesi, devlet kurumlarının desteklenmesi, uluslararası seyrüsefer ve enerji güvenliğinin yeniden tesis edilmesi, güvenliğin korunması için gerekli garantilerin oluşturulması, İran’ın Yemen ve diğer ülkelerin iç işlerine karışmaması gerektiğini ve Arap bölgesinde nüfuz ve yayılma araçlarına son vermesi gerektiğini duyurdu.
Yemen hükümeti, tutumlarının “sözlere ve iddialara değil, eylemlere ve uygulamalara dayandığını” doğrulayarak, “Yemen ve bölgedeki davranışında ve yıkıcı politikalarında gerçek bir değişiklik görene kadar İran rejimine karşı temkinli davranmaya devam edecek” açıklaması yaptı.
Diğer yandan Yemen resmi medyası, Başbakan Muin Abdulmelik’in dün geçici başkent Aden’de BM Yemen İnsani Yardım Koordinatörü David Gresley’i kabul ettiğini bildirdi.
Şarku’l Avsat’ın SABA haber ajansından aktardığı habere göre, Yemen Başbakan’ı, Gresley’den Birleşmiş Milletler’in önümüzdeki Mayıs ayında Safer petrol tankını boşaltmak için alternatif bir petrol tankeri satın alınmasını sağlamak için bir anlaşma imzaladığını öğrendi.
Abdulmelik, Yemen'in çeşitli bölgelerinde insani eylem ortaklarının performansını kolaylaştırmak için sağlanan devlet tesislerine ek olarak özellikle Şebve, Taiz ve Mukalla’da yardım ve kalkınma çalışmalarını etkinleştirmek ve artırmak için Gresley ile insani durum, Birleşmiş Milletler ile işbirliği ve koordinasyon ile ilgili konuları görüştü.
Hükümet medyası, Abdulmelik’in, “herhangi bir sızıntı durumunda tankın neden olacağı çevresel ve insani felaketi önlemek için petrol tankını boşaltma planını gecikmeden uygulamaya başlama gereğini vurguladığını aktardı.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi başkanlığındaki Kürt heyeti arasında, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın da katıldığı görüşme Şam'da başladı.

Görüşme, eş-Şera ve Abdi'nin 10 Mart'ta ABD himayesinde imzaladıkları ve ‘sınır kapıları, havaalanı, petrol ve doğalgaz sahaları dahil olmak üzere Suriye'nin kuzeydoğusundaki tüm sivil ve askeri kurumların Suriye devletinin idaresine dahil edilmesini’ öngören bir dizi maddeden oluşan anlaşmadan dört ay sonra gerçekleşti.

Ancak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi daha sonra anayasal deklarasyon ve çeşitliliği yansıtmadığını söylediği bir hükümetin kurulması nedeniyle Suriye yönetimini eleştirdi. Geçtiğimiz ay Kürt güçleri ‘demokratik ve adem-i merkeziyetçi’ bir devlet talep etmiş, Şam da buna yanıt olarak ülkede ‘bölücü bir gerçeklik dayatma girişimlerini’ reddettiğini açıklamıştı.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre adının açıklanmasını istemeyen bir Kürt kaynak, “SDG liderinin başkanlığındaki bir Kürt heyeti bugün DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) temsilcilerinin eşliğinde Şam'a gitti ve şu anda Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile görüşüyor. Görüşmede ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack da yer alıyor” ifadelerini kullandı.

Toplantının gündemi hakkında bilgi sahibi olan kaynak, ‘görüşmelerde dört ana dosyanın ele alındığını, bunların Suriye devletinin yapısı, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile Şam hükümeti arasındaki ilişki, ekonomi ve askeri güç olduğunu’ söyledi.

Çatışmaların patlak vermesinden önce onlarca yıl ötekileştirme ve dışlanmaya maruz kalan Kürtler, yeni yönetimin karar alma mekanizmasını merkezileştirme ve kilit unsurları geçiş sürecinin yönetiminden dışlama girişimini eleştiriyor.

Abdi, mayıs sonunda bir televizyon kanalına verdiği röportajda, “Şam ile vardığımız mutabakata bağlıyız ve şu anda uygulama komiteleri aracılığıyla bu anlaşmayı hayata geçirmek için çalışıyoruz” dedi. Abdi ayrıca, tüm bileşenlerin tam haklarla yaşadığı ve hiç kimsenin dışlanmadığı adem-i merkeziyetçi bir Suriye’ye olan bağlılığını vurguladı.

Eş-Şera'nın Şam'a gelişinden kısa bir süre sonra tüm silahlı askeri grupları dağıtacağını açıklamasına rağmen, ABD destekli Kürtler, 2019'da son kalesinden çıkarılana kadar DEAŞ'la mücadelede etkili olduğunu kanıtlayan organize askeri güçlerini korumakta ısrar ediyor.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Şam'ın ihtiyaç duyduğu büyük petrol ve doğalgaz sahaları da dahil olmak üzere kuzey ve doğu Suriye'nin büyük bölümünü kontrol ediyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani daha önce Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile imzalanan anlaşmanın şartlarının uygulanmasının ‘ertelenmesinin’ ülkedeki ‘kaosu uzatacağı’ uyarısında bulunmuştu.

Grundberg, Yemen’de çözüm için Suudi Arabistan ve İran anlaşmasından umutlu