Lübnan’da ‘anlaşmalı’ bir cumhurbaşkanı adayı arayışı Franciyye engeline takıldı

Süleyman Franciyye (Twitter)
Süleyman Franciyye (Twitter)
TT

Lübnan’da ‘anlaşmalı’ bir cumhurbaşkanı adayı arayışı Franciyye engeline takıldı

Süleyman Franciyye (Twitter)
Süleyman Franciyye (Twitter)

Yükselen dolar kuru ışığında ulusal para biriminin çöküşünün, parlamenter blokları, Lübnan’ı mali toparlanma aşamasına taşıyacak uluslararası ve Arap himayesinde cumhurbaşkanı aramaya teşvik etmesi bekleniyor. Bu çerçevede siyasi bir kaynak, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada diyaloğun, uzlaşmaya dayalı bir cumhurbaşkanı arayışına odaklandığını söyledi.
İsminin verilmemesini isteyen kaynak, para biriminin sürekli çöküşünün, içeriden ve dışarıdan güvene sahip bir cumhurbaşkanı arayışında parlamenter blokları bir araya gelmeye teşvik eden bir uyarı olduğunu açıkladı. Kaynak, Suudi Arabistan ile İran arasında Çin himayesinde imzalanan anlaşmanın da Lübnan’ı yeni bir aşamaya taşıyacağına dikkati çekti.
Siyasi kaynak, ‘anlaşma başlıklarını dikkatli bir şekilde okuma’ ve ‘iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılması için verilen mühlet sona erene kadar anlaşma hakkında hükümler vermeme’ çağrısı yaptı.
Devletin iç işlerine karışmama hususunda anlaşmada belirtilenlere bağlı olarak ise kaynak, bu ifadeleri Lübnan diline çevirmenin, herhangi bir tarafın ülkeyi kontrol etmesini engelleyen bir başkanlık anlaşmasına girmekle başlayarak, Hizbullah’ın geriye çekilmesi anlamına geldiğini söyledi.
Bölgedeki gelişmelerle ilgilenip nelere yol açacağını ve iç duruma ne ölçüde yansıyacağını beklemek gerektiğine inanan kaynak, “Niyetleri test etme dönemi, Şii İkili’nin boşa geçen bir zamanda kendi bakış açısına göre oynamasına izin verebilir ve belki de Marada Hareketi’nin lideri eski Milletvekili Süleyman Franciyye için parlamento desteğinin kapsamını genişletebilir. Ya da uzlaşıya dayalı bir aday bulmak için cumhurbaşkanlığı meselesini plan B’ye taşıma ihtiyacı olduğu keşfedilebilir” dedi.
Şii İkili içerisindeki bir parlamenter kaynağın Franciyye’ye 65 milletvekilinin oyunu almasında sorun olmadığı yönündeki açıklamasını doğru bulmadığını söyleyen siyasi kaynak, bu açıklamanın adayı Milletvekili Mişel Muavvad’a alternatif bir isim öne sürmeye hazırlanan muhalefetin cesaretini kırmayı amaçlayan siyasi seferberlik bağlamında geldiğini ve her ne kadar Şii İkili bu aday üzerinde anlaşamayacaklarını belirtse de en geniş parlamento desteğini alabileceğini vurguladı.
Kaynak, Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri’nin Franciyye’nin parlamentodan geniş bir destek alması için temaslarını sürdürdüğünü söylerken, Franciyye’yi cumhurbaşkanlığına ulaştırmak üzere hareket etme görevini üstlenen Hizbullah’ın coşkusunu ve desteğini gösterdiğini dile getirdi. Kaynak ayrıca, Berri’nin büyük Hıristiyan bloklarından birinin desteğini çekmeyi başarabilmek için ona bir fırsat verdiğini de kaydetti.
Siyasi kaynak, Franciyye’nin Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil ile temasını kesmeyen müttefiki Hizbullah’a, özellikle de Franciyye’nin rakiplerinin önüne geçmeye başladığını hissetmeleri halinde ‘Basil’i tavrını yumuşatmaya ikna etmek’ üzere bel bağladığını söyledi.
Kaynak ayrıca, “Franciyye, Berri’yi İlerici Sosyalist Parti Başkanı Velid Canbolad ile iletişim kurması için görevlendirdi. Canbolad, bir tarafın diğerine iddialı bir aday dikte edemeyeceği ve ekonomik boyutu olan bir cumhurbaşkanı üzerinde anlaşmanın daha doğru olacağı konusunda, tavrını değiştirmeden Berri ile iletişimini sürdürüyor” ifadelerini kullandı.
“Franciyye, 65 milletvekilinin desteğini nereden alacak” diye soran kaynak, “Özellikle bağımsız Sünni milletvekillerinin uzlaşıya dayalı bir adayı destekleme eğiliminde olduğu düşünülürse, sayısı büyütmekte bir abartı var. Aksi takdirde Marada’nın lideri başkanlık programını açıklamakta neden gecikiyor?” şeklinde konuştu.
Kaynak ayrıca, “Kendisine siyasi gelişmelerin neye yol açacağını izleme fırsatı verildi de bu, koşulların henüz olgunlaşmadığı anlamına mı geliyor?” dedi.
Kaynağa göre Berri, belki de ‘Franciyye’ye milletvekilleri arasındaki destekçilerinin sayısını artırmak için hiçbir çabadan kaçınmadığını ve böylece gerekli desteğin sağlanmaması durumunda sorumluluğundan kurtulacağını’ bildirmek için her yöne hareket ediyor.
 



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.