Filistin hükümeti aylık 100 milyon dolar açık veriyor

Filistinliler Ramazan ayına hazırlık için Mescid-i Aksa’ya tenteleri yerleştirirken (DPA)
Filistinliler Ramazan ayına hazırlık için Mescid-i Aksa’ya tenteleri yerleştirirken (DPA)
TT

Filistin hükümeti aylık 100 milyon dolar açık veriyor

Filistinliler Ramazan ayına hazırlık için Mescid-i Aksa’ya tenteleri yerleştirirken (DPA)
Filistinliler Ramazan ayına hazırlık için Mescid-i Aksa’ya tenteleri yerleştirirken (DPA)

Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye’nin ekonomik işlerden sorumlu danışmanı Şakir Halil, hükümetin ayda tahminen 300 ila 400 milyon şekel (bir dolar 3,60 şekele denk gelir) bütçe açığı vermesi nedeniyle sıkıntı yaşadığını söyledi.
Halil, ‘karmaşık’ olarak nitelendirdiği mali durumu üç nedene bağladı. Bunların ‘Vergi fonlarından İsrail tarafından yapılan korsanlık, geçen ay İsrail kesintilerinin hacminin 270 milyon şekeli aşması, fiyat enflasyonuna ek olarak dış desteğin gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 30’undan yüzde 1’in altına düşmesi’ olduğunu belirtti.
Halil’in açıklamaları, devlet okullarındaki öğretmenlerin, hükümetin önceden üzerinde anlaşmaya varılan ödeme taahhüdü yerine getirilmeden okullarına dönmeme konusundaki ısrarı karşısında, Batı Şeria’daki eğitim sisteminde giderek artan krizin gölgesinde yaptı.
Öğretmenler, Batı Şeria’daki okullarda 40 günden fazla süredir eğitime katılmıyor ve bu durum eğitim yılı için bir tehdit haline geldi. Geçen hafta Filistin hükümeti, doktor, hemşire ve mühendis sendikaları da dahil olmak üzere tam ve kısmi greve başlayan diğer sendikaları grevi durdurmaya ikna etmeyi başardı.
Başbakan, öğretmenlere, mühendislere ve sağlık çalışanlarına yüzde 5 ve doktorlara yüzde 10 oranında ikramiye ödenmesi için anlaşmalar imzaladı. Sendikalar, ikramiyelerin maaş miktarının üzerine eklenmesi ve fonlar mevcut olduğunda ödenmesi konusunda anlaştılar, ancak öğretmen hareketi bunu reddederek, yüzde 15 oranında ek ücretin derhal ödenmesini talep etti.
Hareket, Batı Şeria’daki devlet okullarında açık grevin devam ettiğini duyurarak, hükümetin yüzde 5 oranında ikramiye ödeneceğine dair açıklamasına karşı çıktı.
Öğretmenler ve diğer sendikalarla yaşanan görülmemiş gerilim, hükümetin ‘kötüleşen mali kriz’ nedeniyle maaşları eksik ödemesinden bir yıldan fazla bir süre sonra geldi.
Filistin hükümeti, İsrail’in Filistin vergi parasını kesmeye devam etmesi, Kovid-19 pandemi krizinin yansımaları ve dış desteğin azalması nedeniyle söz konusu krizin kuruluşundan bu yana en kötüsü olduğunu söylüyor. Mevcut mali krizin gölgesinde, hükümet maaşları ödemek için bankalardan borç alıyordu ancak daha fazla borç alamıyor. Halil, “Bankacılık sistemi sağlam ve onu riske atmak istemiyoruz” açıklamasında bulundu.
Ayrıca “Bankalardan kredi alma konusunda, bu krediler, bankacılık sistemini zora sokuyor. Bankacılık sistemimiz sağlam olduğu için sistemin gücünü ve istikrarını korumaya çalışıyoruz. Bankacılık sisteminin durumunu riske atmak istemiyoruz” ifadelerini kullandı.
Sivil toplum kuruluşları, ulusal güçler, hizipler ve siyasi çevreler, öğretmenlerin okullarına dönmesi için büyük bir çaba sarf ediyor.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.