Afganistan'da Taliban'ın Ağustos 2021'de ele geçirmesinin ardından kız çocukları için uygulanan orta dereceli okullardan men kararı medreselerin sayısını artırdı.
İslami eğitim verilen medreselere ağırlıklı olarak orta okul ve lise çağındaki kız çocukları gidiyor. Erkek çocuklar ise medreselerde farklı saatlerde ve ayrı bölümlerde eğitim görüyor.
Matematik ve edebiyat gibi derslerin yerine, Arapça Kur'an eğitiminin verildiği medreselerde, ayetlerin anlamını öğrenmek isteyen çocuklara ise ayrı dersler veriliyor.
Kabil ve Kandahar'da üç medreseyi ziyaret eden AFP'ye göre, geçen yıldan bu yana medreselere giden kız öğrenci sayısı iki katına çıktı.
Medresede eğitim gören 16 yaşındaki Farah, AFP'ye yaptığı açıklamada "Eğitimden men edildiğimiz için bunalımdaydık. Daha sonra ailem en azından buraya gelmeme karar verdi. Bizim için artık tek açık yer medrese" ifadelerini kullandı.
Avukat olma hayalinin yok edildiğini belirten Farah, yine de ailesi derslere katılmasına izin verdiği için kendini şanslı hissettiğini söyledi.
Daha önce tıp fakültesinde okuyan ancak şu anda Kandahar'daki bir medresede öğretmenlik yapan Hosna ise, "Üniversitede eğitim almak bir gelecek inşa etmemize yardım ediyor, haklarımızın farkında olmamızı sağlıyordu. Ama medreselerde birg gelecek yok. Buraya başka çareleri olmadığı için geliyorlar" dedi.
Afganistan'da eğitim çıkmazı
Afgan hükümetine yakın bazı yetkililere göre, kararlar dini lider Hibatullah Akhundzada ve çevresinde bulunan bazı dini danışmanlar tarafından alınıyor.
Kendi İslami emirliğini inşa eden Akhundzada, aynı zamanda yüzlerce yeni medresenin inşa edilmesi talimatını da veren isim.
Kabil'deki yetkililer kız çocuklarına getirilen okul yasağına gerekçe olarak, ayrı sınıflar ve İslami üniformaların eksikliğini gösteriyor. Ancak hükümet okulların er ya da geç açılacağı konusunda halen ısrarcı.
Eğitime getirilen engeller Taliban yönetimiyle uluslararası toplum arasında uzlaşma sağlanamayan temel konulardan biri. Dünya üzerinde hiçbir ülke Taliban hükümetini tanımıyor. Taliban ise nüfusun yarısından fazlasının açlıkla mücadele ettiği ülkede ekonomiyi su üzerinde tutmaya çalışıyor.
Medreselerde verilen eğitim
Sadece İslami eğitimin verildiği medreselerde verilen eğitimin kalitesi de tartışma konusu. Uzmanlar, medreselerin çocukları iş yaşamına hazırlayacak eğitimi vermekten uzak olduğunu söylüyor.
Dini konular üzerine konuşmak için yerel televizyonlara sık sık çıkan akademisyen Abdul Bari Madani konuyla ilgili, "Koşullara bakarsak, modern eğitim ihtiyacı bir öncelik. İslami dünyanın geri kalmaması için çaba harcanması ve modern eğitimin ülkeye ihanet olduğu düşüncesinden kurtulunması gerekiyor" dedi.
Kandahar bölgesi eğitim müdürlüğünde İslami Çalışmalar departmanının başında bulunan Nimetullah Ulfat ise, "Hükümet gece gündüz medreselerin sayısını nasıl artıracağını düşünüyor. Buradaki fikir bu ülkenin yeni nesline iyi eğitim, iyi ilkeler ve iyi ahlak kazandırabilmek" şeklinde konuştu.
Dünya genelinde medreseler militanlıkla da ilişkilendiriliyor. Taliban'ın birçok liderinin eğitim gördüğü Pakistan'daki Darul Uloom Haqqania medresesi bu nedenle "Cihat Üniversitesi" olarak anılmaya başlanmıştı.
Independent Türkçe, AFP, Reuters
Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif (Reuters)
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, (EPA)