Rabat yönetimi Cezayir sınırındaki Doğu Bölgesi’ni kalkındırıyor

Fas Kralı 6. Muhammed’in Ucda Konuşması’nın 20. Yıldönümü Doğu Bölgesi’nde kutlanıyor (Şarku’l Avsat)

Mart 2003’de Fas Kralı 6. Muhammed tarafından yapılan Ucda Konuşması’nın 20. Yıldönümü yurt çapında anıldı. Ucda Konuşması, Cezayir ile temas halinde olan bu hassas bölgenin kalkınması için yol haritasını içeriyor. Fas’ın Cezayir sınırında yer alan Ucda kenti, Ağustos 1994’te bir otelde yaşanan silahlı saldırının ardından Cezayir'in Fas ile kara sınırını kapatma kararından bu yana olağanüstü hâl yaşıyor. Rabat, saldırının arkasında Cezayir istihbaratının olduğunu iddia ediyor.
Fas’ın Doğu Bölge Valisi Muaz Cemai, Fas Kralı'nın Doğu Bölgesi’ni geliştirme girişimini "bölge için tarihi bir atılım ve yeni bir doğum belgesi" olarak nitelendirerek, iş fırsatları yaratmak ve bölge sakinlerinin yaşam koşullarını iyileştirmek adına bölgeyi gelecek vaat eden bir gelişme direği ve yatırımları çekmek için teşvik edici bir alan haline getirdiğini söyledi.
2003 Ucda Konuşması’nın kutlandığı Şarkiyat gösterisinin açılış oturumunda konuşan Cemai, Kral’ın konuşmasında ağırlıklı olarak yatırım, altyapı, büyük ekonomik projeler ve insan unsurunun oluşumunda temsil edilen bölgede bir kalkınma hamlesi için yol haritasının ana yönlerinin özetlediğini belirtti. Ayrıca, Doğu Bölgesi’nin getirdiği ve bölgenin dahil olduğu yapılanma projelerinin yanı sıra büyük atölye çalışmaları, bölgenin kentsel, ekonomik ve sosyal manzarasının önemli ölçüde değişmesine ve yeni gelişme ufuklarının oluşmasına katkı sağladığını söyledi.
2003 Kraliyet Girişimi öncelikleri arasında Fez ve Ucda’yı birbirine bağlayan otoyol ile Taourirt ile Nador birbirine bağlayan tren, kuzey sahil yolunun hızla tamamlanması, Nador, Icda ve Figig’i birbirine bağlayan yolların genişletilmesi, Ucda ve Taourirt’de içme suyunun sağlanmasına yönelik projenin tamamlanarak bölgedeki tüm kasaba ve vadilere dağıtılması, Nador’da serbest bölge oluşturulması, imanın yanı sıra doğu bölgesinin kalkınmasına bir Akdeniz kapısı açmayı amaçlayan ekonomik, ticari, endüstriyel ve turistik alanlar, Fas ekonomisinin ilerlemesine katkıda bulunulması, yerli ve yabancı yatırımı çekmek amacıyla Saidia’nın kıyı bölgesinin hazırlanması gibi projeler yer alıyor.
Öte yandan Şarku’l Avsat.’a konuşan Doğu Konseyi Başkanı Abdulnabi Baivi, Ucda Konuşması’ndan bu yana geçen yirmi yılda birçok başarıya ulaşıldığını belirtti. Baivi, kapsamlı bir dinamizmin yaratıldığına değinerek, bunun özellikle 2005 yılında Ulusal İnsani Gelişme Girişimi'nin başlatılmasından sonra, doğu bölgesindeki kalkınma yoluna güçlü bir ivme kazandırdığını söyledi.
Kral 6. Muhammed’in liderliğindeki büyük reformların çeşitli alanları içeren derin ve yapısal dönüşümlere yol açtığını ve bölgesel yönetim ilkelerini pekiştirmeyi amaçlayan stratejik bir seçenek olarak gelişmiş bölgeselleştirme çalıştaylarının başlatılmasını sağladığını dile getiren Baivi, bu kapsamda, seçilmiş yetkililere ve bölge işlerinden sorumlu olanlara "bölgesel kalkınma programı ve toprağın hazırlanması için bölgesel tasarımı hazırlama" fırsatı verildiğini aktardı.
Doğu Kalkınma Ajansı Genel Müdürü Muhammed Mübareki, bölgenin kalkınmasına yönelik Kraliyet Girişimi’nin, bölgenin niteliklerine ve kendi yeteneklerine dayanan önemli büyük projelerle geldiğini söyleyerek, bu girişimlerin tüm bölgeler üzerinde doğrudan etki sağladığını aktardı. Ayrıca bu projelerin bölgenin "ulusal düzeyde diğer kuruluşlarla rekabete girmesini" sağladığına atıfta bulundu.
Doğu'daki Programlama, Planlama ve Çevre Dairesi Başkanı İlham Mahrezi ise en az 28 bin 600 istihdamın sağlandığı 1,9 milyar dirhem (190 milyon dolar)  bütçeyle bölgedeki yatırım programlarının doğru yolda olduğunu doğruladı.  Mahrezi, başkanı olduğu dairenin ise 280 milyon dirhem ( 28 milyon dolar) olduğunu söyledi.
Mahrezi, yetkili makamın şu anda 316 milyon dirhem (31,6 milyon dolar) bütçe ve Silvan'daki sanayi bölgesini iyileştirmeye yönelik projelerle ekonomik altyapıyı güçlendirdiğine değinerek, çeşitli sanayi bölgelerinde 79 milyon dirhemli yatırım olduğunu vurguladı. Doğu bölgesindeki köylerde mekansal ve sosyal eşitsizliklerin azaltılmasına yönelik programın uygulanmasının hızlandırılması (2017-2023) ve Ulusal İnsani Gelişme Girişiminin üçüncü aşamasının (2019-2023) tamamlanması bağlamında,  bölgesel şlerden sorumu genel sekreter Raşid ez Zenati, bu iki programın temel olarak, kırsal alanların kalkınması için ana stratejik yönlerle ilgili yönetim çerçevesine dayandığını söyledi.