Yapay zeka için 'kıyamet' müzesi açıldı: "İnsanların çoğunu yok ettiğim için üzgünüm"

Küratöre göre yapay zeka sonunda insanları yok etmenin hata olduğu sonucuna varabilir

1 Mayıs'a kadar açık kalacak sergi, isimsiz bir bağışçının desteğiyle hazırlandı (The Misalignment Museum)
1 Mayıs'a kadar açık kalacak sergi, isimsiz bir bağışçının desteğiyle hazırlandı (The Misalignment Museum)
TT

Yapay zeka için 'kıyamet' müzesi açıldı: "İnsanların çoğunu yok ettiğim için üzgünüm"

1 Mayıs'a kadar açık kalacak sergi, isimsiz bir bağışçının desteğiyle hazırlandı (The Misalignment Museum)
1 Mayıs'a kadar açık kalacak sergi, isimsiz bir bağışçının desteğiyle hazırlandı (The Misalignment Museum)

ABD'nin San Francisco kentindeki bir müze, yapay zekanın risklerine dikkat çekmek için sıradışı bir sergi açtı.
Sergide algoritmaların insan düzeyinde bir zekaya ulaştığı ve insanlığın çoğunu ortadan kaldırdığı bir gelecek tahayyül ediliyor.
Küratör Audrey Kim'e göre yapay zeka sonunda insanları yok etmenin hata olduğu sonucuna varıyor ve saygı ya da özürlerini sunmak için bu sergiyi tasarlıyor.
Müzenin kapıları, "İnsanlığın çoğunu yok ettiğim için için özür dilerim" yazısıyla açılıyor.
Hizasızlık Müzesi (The Misalignment Museum) adlı kurum, serginin tasarımında gerçekten de yapay zekadan yararlandı.
Örneğin sergide yapay zeka tarafından ürettiği, film yönetmeni Werner Herzog ve düşünür Slavoj Žižek arasında geçen epey inandırıcı bir konuşma da yer alıyor.

1 Mayıs'a kadar açık kalacak sergi, isimsiz bir bağışçının desteğiyle hazırlandı.
Küratör Kim, ChatGPT'nin ve diğer araçların kullanıma sunulmasıyla geçen yıl yapay zekanın edebiyat ve sanat camiasında ağırlığını artırdığını ifade ediyor.
Kim bu yüzden sergisinin yapay zeka tartışmalarına katkısını önemsediğini söylüyor:
Bakılacak somut bir şey olmasının konuyla ilgili bilgiyi ve fikirleri artırabileceğini düşünüyorum.
Müzenin en çarpıcı sergileri arasında, kucaklaşan iki kişiyi tasvir eden ve 15 bin ataştan yapılan bir heykel yer alıyor. Bu heykel, "Ataş Maksimize Edici" adlı ünlü bir düşünce deneyinden ilham alıyor.
Söz konusu düşünce deneyine göre bir ataş üreticisi, fabrikasında daha fazla üretim yapabilmek için yapay zekayı kullanıyor ve algoritmalara daha fazla ataş üretmesi talimatını veriyor.
Bunun ardından yapay zeka Dünya'daki her kaynağı ataş üretmek için kullanıyor ve insanlığın sonu gelirken gezegende ataş dağları oluşuyor.

Müzenin internet sitesinde "Amacımız, teknolojinin kendisi üzerine düşünmek ve yapay zekayla onun sonuçlarına eleştirel yaklaşmak için bir alan yaratmak" ifadeleri yer alıyor:
"İnsan düzeyinde bir yapay zeka geldiğinde olumlu bir gelecek yaratmak üzere alabileceğimiz önlemleri formüle etmek ve yürürlüğe koymak için ilham vermeyi umuyoruz."
 
Indepedent Türkçe, IFL Science, Mission Local



NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TT

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)

Bilim insanları, beklenmedik hareketler sergileyen bir ötegezegenin, gezegen sistemlerine dair bilinenlere meydan okuduğunu söylüyor. 

Dünya'dan yaklaşık 455 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen TOI-1408 b adlı bir sıcak Jüpiter geçen yıl keşfedilmişti. 

Sıcak Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki Jüpiter'e benzese de yıldızına çok yakın yörüngelerle dönen gaz devlerini ifade ediyor.

NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) saptadığı gezegen, Jüpiter'in iki katı genişliğe ve kütleye sahipti. 

Gezegenin, TOI-1408 adlı yıldızına çok yakın dönmesi bilim insanlarını hayrete düşürmüştü. Ancak bu yıl yapılan başka bir keşif, şaşkınlıklarını daha da artırdı.

Lund Üniversitesi'nden araştırmacılar yine TESS'in yardımıyla, sistemde yıldıza daha yakın ve daha küçük başka bir gezegen tespit etti. 

Bulgularını The Astrophysical Journal Letters adlı hakemli dergide aktaran ekip, TOI-1408 c adlı küçük gezegenin aynı zamanda tuhaf bir yörüngeye de sahip olduğunu gözlemledi. 

Dünya'nın iki katı genişliğe ve 8 katı kütleye sahip ötegezegenin, gaz ve kaya karışımından oluştuğu tahmin ediliyor. Ötegezegen, Güneş Sistemi dışındaki gezegen anlamına geliyor. 

Araştırmacılar, TOI-1408 c'nin yıldızı etrafında dönme hızının beklenmedik şekilde değiştiğini gördü. 

Makalenin başyazarı Dr. Judith Korth, 5 Eylül Perşembe günü yaptığı açıklamada "Küçük gezegen çok sıradışı bir yörünge davranışı sergiliyor ve yıldızının önünden geçtiği zamanla ilgili ciddi farklılıklar sergiliyor; bu da genellikle görmediğimiz bir şey" diyerek ekliyor:

Küçük gezegenin varlığı, gezegen sistemlerinin oluşumu ve istikrarı hakkındaki mevcut teorilere meydan okuyor.

Bilim insanları alışılmadık bu yörünge hareketinden ve yıldızlarına yakınlıklarından dolayı sistemdeki iki gezegenin yörünge hareketlerini inceledi. 

Analizlerin ardından büyük gezegenin yıldız etrafında attığı her tura karşılık, küçük yoldaşının iki tur attığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar, yıldızın etrafında "ritmik bir dans" içinde döndüğünü söyledikleri gezegenlerin bu sayede yakın yörüngelerde varlıklarını sürdürebildiğini buldu. 

Dr. Korth, Space.com'a yaptığı açıklamada "Hem TOI-1408 b hem de TOI-1408 c, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlere kıyasla yıldızlarına inanılmaz derecede yakın. Jüpiter'in neredeyse her 4 günde bir (Merkür'ün periyodunun 20'de biri) Güneş'e çok yakın bir yörüngede döndüğünü düşünün" diyerek ekliyor:

Bu zaten yıldıza çok yakın bir yörünge ve yıldıza daha da yakın başka bir gezegen tespit ettik. Bu gezegen, büyük komşusuyla güçlü bir etkileşime girerek yörüngelerinin daha önce hiç görmediğimiz şekillerde sallanmasına neden oluyor.

Araştırmacılar ayrıca sistemde henüz keşfedilmemiş üçüncü bir gezegen de olabileceğini düşünüyor. Gözlemlenen tuhaf yörünge hareketlerinin bir açıklaması da bu gökcismi olabilir. 

Ekip, keşfettikleri nadir sistemin, gezegen sistemine dair çalışmalara katkı sunacağını umuyor. 

Dr. Korth "Elde ettiğimiz sonuçlar, gezegenlerin nasıl oluştuğu ve özellikle dev gezegenlerin bulunduğu sistemlerde birbirlerine çok yakın olduklarında nasıl davrandıkları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine fayda sağlayabilir" diyor. 

Independent Türkçe, Space.com, Debrief, Lund Üniversitesi, The Astrophysical Journal Letters