Üçlü mekanizma: Çerçeve anlaşmaya taraf olmayan güçlerle temaslar sürüyor

"Üçlü mekanizma" temsilcileri, Cuba Barış Anlaşması'nın değerlendirme konferansını memnuniyetle karşıladı (SUNA)
"Üçlü mekanizma" temsilcileri, Cuba Barış Anlaşması'nın değerlendirme konferansını memnuniyetle karşıladı (SUNA)
TT

Üçlü mekanizma: Çerçeve anlaşmaya taraf olmayan güçlerle temaslar sürüyor

"Üçlü mekanizma" temsilcileri, Cuba Barış Anlaşması'nın değerlendirme konferansını memnuniyetle karşıladı (SUNA)
"Üçlü mekanizma" temsilcileri, Cuba Barış Anlaşması'nın değerlendirme konferansını memnuniyetle karşıladı (SUNA)

Sudanlı taraflar arasında diyaloğa öncülük eden "üçlü mekanizma", siyasi çerçeve anlaşmasına taraf olmayan güçlerle temasları sürdürüp onları mevcut siyasi sürece dahil etme ve ülkede geçici bir sivil otoritenin oluşumuna yol açan nihai bir anlaşmaya varma sözü verdi.
 Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Hükümetlerarası Kalkınma Örgütü'nden (İGAD) oluşan üçlü mekanizma dün (Pazartesi) yaptığı açıklamada, imzacı tarafların bir "çerçeve" üzerinde anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını ifade etti. Buna göre nihai anlaşmayı ve anayasayı imzalamak ve önümüzdeki Nisan ayında sivil bir hükümet kurmak için bir yol haritası ve zaman çizelgesi üzerinde mutabakata varıldı. Önceki gün askeri liderler ile Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ve diğer gruplar arasında yapılan toplantıda, üçlü mekanizmanın moderatörlüğünde nihai siyasi anlaşmanın 1 Nisan'da, anayasa taslağının ise 6 Nisan'da imzalanması için takvim belirlendi. Sivil otoritenin oluşumu için tayin edilen imza tarihi ise Nisan ayının 11'i oldu.
 Üçlü mekanizma dün yaptığı açıklamada, tarafların, nihai siyasi anlaşmanın formülasyonunu tamamlamak ve ilgili tüm taraflarla birlikte bir geçiş anayasa taslağı hazırlamak için komiteler oluşturma konusunda anlaştıklarını duyurdu. Açıklamada askeri ve sivil güçlerden katılımcıların, nihai bir siyasi anlaşmaya varılmasına yönelik çabalara katılmaya teşvik için imzacı olmayan taraflarla temasları sürdürme konusunda mutabık kaldıkları ve mekanizmanın bu amaca ulaşmak için çabalarını sürdüreceği belirtildi.
 Üçlü mekanizmadan dün yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: "Siyasi sürecin tarafları, mübarek Ramazan ayının başında, sivil bir hükümetin kurulmasının önünü açacak ve Sudan'ı mevcut kriz durumundan çıkaracak çözümler üzerinde nihai bir anlaşmaya varmayı umuyor."
Çerçeve anlaşmanın tarafları, nihai anlaşmanın taslağının hazırlanmasına başlamak üzere komitelere temsilcilerini aday gösterecekler.
 Üçlü mekanizma, Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi ile Minni Arko Minavi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Ordusu Hareketi’ni ve bu iki hareketin bünyesinde yer aldığı Demokratik Blok’tan bir akımı toplantıya davet etti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bütün taraflar toplantıya katılmayı reddettiler.
 Demokratik Blok Sözcüsü Mutez el-Fahl dün düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi: “Blok, çerçeve anlaşmaya ilişkin çekincelerine rağmen krizi çözme hırsı nedeniyle Merkez Konseyi Grubu ve Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri ile siyasi deklarasyona varmak için birçok taviz verdi. Ordu ve ÖDBG ile yapılacak toplantıya katılmamız için yapılan davet, bloğun birliğini bozmayı ve bazı organlarını çerçeve anlaşmaya dahil etmeyi amaçlıyor.”
 Silahlı hareketler, siyasi sürece blok aracılığıyla katılmakta ısrar ediyor ve diyaloğa tek taraflı olarak katılmayı reddediyor.
Öte yandan Sudan Komünist Partisi dün Birleşmiş Milletler'in Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS) Başkanı Volker Peretz ile bir araya geldi. Parti toplantıda, "askeri darbeyi" devirme ve tam sivil gücü ele geçirme pozisyonunu teyit etti.
Sudan Komünist Partisi yaptığı açıklamada, BM misyonunun demokratik geçişi tamamlama, aranan kişileri Uluslararası Mahkeme'ye teslim etme ve ağır insan hakları ihlallerini durdurma görevlerinde başarısız olduğunu ve sadece kınamakla yetindiğini belirtti. Komünist Parti, devrimi ve cezasızlığı tasfiye etmeyi ve Silahlı Kuvvetler Yüksek Konseyi adı altında askeri yönetim otoritesini kurmayı amaçlayan çerçeve anlaşmayı ve siyasi uzlaşmayı reddettiğini vurguladı.
 Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Hükümetlerarası Kalkınma Örgütü'nden (İGAD) oluşan üçlü mekanizma, Sudanlıların sahip olduğu ve yönettiği siyasi süreci desteklemek için gerekli tüm teknik ve siyasi desteği sağlama ve bölgesel ve uluslararası çabaları koordine etme taahhüdünü yeniledi.
  Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ve yardımcısı, 5 Aralık'ta, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri ile geçişi destekleyen diğer gruplarla bir çerçeve anlaşma imzaladı. Bu anlaşma ordunun iktidardan çekilmesini, kışlasına dönmesini ve yönetimin sivil güçlere teslim edilmesini öngörüyor.



Filistin Yönetimi, Netanyahu ve Trump'ın açıklamalarından sonra Gazze Şeridi'nin devletleşmesi ve yönetilmesi konusunda ısrarcı

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)
TT

Filistin Yönetimi, Netanyahu ve Trump'ın açıklamalarından sonra Gazze Şeridi'nin devletleşmesi ve yönetilmesi konusunda ısrarcı

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa dün yaptığı açıklamada, İsrail'in bir Filistin devletinin kurulmasını ve Filistin Yönetimi’nin Gazze Şeridi’ne geri dönmesini engelleme planının başarılı olamayacağını belirtti.

Bakanlar Kurulu toplantısının başında yaptığı açıklamada Mustafa, “Kesin resmi pozisyonumuz, Gazze Şeridi'ndeki halkımıza yardım sağlayabilmemiz ve uzun zamandır beklenen bağımsız Filistin devletinin somutlaşmasına yol açacak yeniden inşa sürecini kolaylaştırabilmemiz için tek bir siyasi sistem, birleşik ulusal kurumlar ve tek bir güvenlik kurumu altında herkesin iş birliğini gerektiren Filistin topraklarında Filistin devletinin somutlaştırılmasıdır” dedi.

Mustafa sözlerine şöyle devam etti: “İsrail tarafı bu vizyonla savaşıyor. Tüm kurum ve kuruluşları ulusal otoriteyi zayıflatmak, Gazze Şeridi'ndeki halkımıza karşı sorumluluklarını yerine getirmemesi için mali abluka altına almak ve geniş bir uluslararası mutabakatın konusu haline gelen Filistin devletinin kurulmasını engellemek için çalışıyor… İsrail planının desteklenmesi başarılı olamayacak. Zira halkımızın iradesi güçlü. Tüm gücümüz ve kararlılığımızla ulusal görevlerimizi yerine getirmek için sorumluluklarımızı üstlenmeye kararlıyız.”

Mustafa, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesi sırasında ‘bir Filistin devletinin kurulmasına izin vermeyeceğini’ açıklamasının ardından Filistin Yönetimi'nin bir Filistin devleti kurma ve Gazze Şeridi'ndeki sorumluluklarını üstlenme konusundaki ısrarından bahsetti. Mustafa ayrıca, Netanyahu’nun Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri kabul etmek için bir dizi ülkeyle iletişim halinde olduğunu ifade etti.

cdfgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu pazartesi akşamı Beyaz Saray'daki yemekte ABD Başkanı Donald Trump'ı Nobel Barış Ödülü'ne aday gösteren mektubun bir kopyasını elinde tutuyor. (DPA)

Netanyahu'ya Washington ziyaretinde eşlik eden üst düzey bir yetkili, İsrail'in bir süre daha Gazze Şeridi'nde kalabileceğini doğruladı. Yetkili, Netanyahu'ya eşlik eden gazetecilere yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi'nde Filistin Yönetimi'nin olmayacağını söyledi.

‘Ertesi gün’ meselesi

Maariv gazetesi ve Walla internet sitesine göre Netanyahu ve Trump, ‘Gazze Şeridi'nde ertesi gün’ gibi merkezi ve karmaşık bir meseleyi görüştü. Görüşmenin ardından bir siyasi yetkili, “Ertesi gün elbette Filistinliler olacak ama Filistin Yönetimi olmayacak” dedi.

Maariv, toplantının ardından yalnızca Amerikalı gazetecilerin içeri alınmasına izin verilmesinin ardından Netanyahu'nun, İsrailli gazetecilerin üst düzey bir yetkili tarafından brifing verilmek üzere çağrılmasını istediğini bildirdi.

scdfgrthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu pazartesi akşamı Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump'la yediği yemekte konuşuyor. (EPA)

Yetkili, ertesi gün ile ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “Ana ve gerekli koşul Gazze Şeridi'nde Hamas'ın olmamasıdır. Hamas silahsızlandırılmalı ve liderleri sürgün edilmeli. Başka bir güç Gazze Şeridi'ni kontrol etmeli ve silah kullanımını engellemeli.”

Hangi gücü kastettiği sorulduğunda ise “Bunu tartışıyoruz. İsrail ordusu her türlü tehdidi engellemek için her zaman hazır bulunacak. Gazze Şeridi'nde güvenlikten İsrail sorumlu olacak” yanıtını verdi.

Yetkili, Gazze Şeridi’nin sivil kontrolü konusunda şunları söyledi: “Gazze Şeridi'nde gündelik hayatı yöneten bir hükümet sistemi olmalı. Belki belli bir süre için orada olacağız ve bu konuda endişelenmemeliyiz. Eğer ilk aşamada orada olmazsak, iktidarı başka bir tarafa devredebileceğimizden emin olamayız. Gazze Şeridi'ndeki yönetim sistemi Filistinliler tarafından yürütülecek. Kesinlikle Filistinliler olacak ama Filistin Yönetimi olmayacak. Filistin Yönetimi Gazze Şeridi'ni yönetmeyecek.”

Üçüncü görüşme

Trump ile Netanyahu arasında pazartesi akşamı Beyaz Saray'da gerçekleşen görüşme, Trump'ın geçtiğimiz ocak ayında başkanlık koltuğuna oturmasından bu yana gerçekleşen üçüncü görüşmeydi.

Filistinlilerle barış istediğini ifade eden İsrail Başbakanı, Filistinlilerin gelecekte kuracakları bağımsız bir devleti İsrail'in yıkımı için bir platform olarak tanımladı ve bu nedenle egemen güvenlik yetkisinin İsrail'de kalması gerektiğini savundu.

dfrgty
ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi akşamı Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Trump, gazetecilerin iki devletli bir çözümün mümkün olup olmadığı sorusuna “Bilmiyorum” dedi ve soruyu Netanyahu'ya yönlendirdi.

Netanyahu soruyu, “Filistinlilerin kendi kendilerini yönetmek için tüm yetkilere sahip olmaları gerektiğine inanıyorum, ancak bizi tehdit edecek herhangi bir yetkiye değil” diye yanıtladı.

Netanyahu ayrıca, Filistinlilerin Gazze Şeridi'nden çıkarılması konusuna da değinerek, İsrail ve ABD'nin, savaştan zarar gören Gazze Şeridi'nden ayrılmak isteyen Filistinlileri kabul edecek ‘birkaç ülke bulmaya yakın’ olduğunu söyledi.

Netanyahu, “Başkan Trump'ın seçim özgürlüğü diye harika bir vizyonu var. Eğer insanlar kalmak istiyorlarsa kalabilirler ama gitmek istiyorlarsa da gidebilmeliler” şeklinde konuştu.

Üst düzey bir İsrailli yetkili yemekten sonra yaptığı açıklamada, İsrail'in Trump'ın Gazzelileri gönüllü olarak göç etmeye teşvik etme konusunda ciddi olduğuna ikna olduğunu belirtti.

Söz konusu açıklamaların ardından Filistin Yönetimi'nden bir kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: “Onların tutumu biliniyor. Ancak biz siyasi bir süreç başlatmak için uğraşıyoruz. Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs'ü kapsayan bir devlet kurma hakkımızdan taviz vermeyeceğiz.”