Afganistan’da ‘öğrencisiz okullarda’ yeni eğitim yılı başladı

Taliban’ın kız çocuklarının eğitime geri dönmesine izin vermesini talep eden çağrılar giderek artıyor.

Dün Kabil’de bir okulun kapısındaki Afganlar (AFP)

Afgan okulları dün (Salı) yeni akademik yıl için kapılarını yeniden açtı, ancak Taliban yetkililerinin eğitimin yeniden başladığına yönelik bir duyuru yapmaması nedeniyle öğrenciler sınıflarına kayıt yaptırmadı. Diğer yandan kızların eğitim yasağı hala devam ediyor.
Taliban yetkilileri dün ilkokul ve ortaokullardaki dersleri yeniden başlatmaya karar verdi ancak AFP muhabirleri, Kabil’de 7 okulu ziyaret ettikten sonra öğrencilerin okulların yeniden açılmasıyla ilgili bir duyuru olmaması üzerine okula gitmediklerini gözlemledi.
Erkek ortaokulu öğretmeni Muhammed Osman Atay, AFP’ye “Müdürümüz bize Eğitim Bakanı’ndan bir yazı verdi, ancak bu halka duyurulmadığı için hiçbir öğrenci gelmedi” ifadelerini kullandı.
Yeni öğretim yılının başlamasıyla birlikte Taliban yetkilileri, milyonlarca Afgan kız çocuğunun ilkokuldan sonra eğitimlerine devam etmelerine izin verilmesi için artan çağrılarla karşı karşıya kaldı.
Eski Afgan siyasetçiler, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi, Nevruz için yayınladıkları tebrik mesajlarında eğitimin ülke için önemini vurguladı.
Afganistan eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai yayınladığı mesajda “Nevruz ile birlikte, İslami hükümetin kızlara okulların ve üniversitelerin kapılarını açmasını ve kadınların işlerine dönmesine izin vermesini umuyorum” ifadelerini kullandı.
ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Thomas West, Twitter üzerinden kızların ve kadınların topluma katılımının ülkeye daha parlak bir gelecek sunacağını söyledi.
Pazartesi günü Katar’ın başkenti Doha, Taliban hareketinin atadığı Eğitim Bakanı’nın da katıldığı bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Toplantıda Afganistan’da eğitimin geleceği ele alındı.
Katar Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Afganistan’daki Taliban yöneticilerinin yakın zamanda Afgan kız çocukları ve kadınları için okulları ve üniversiteleri yeniden açma taahhüdünün olup olmadığından bahsedilmedi.
Taliban yetkililerinin yasağın kaldırılacağına yönelik hiçbir açıklamada bulunmaması sebebiyle, art arda ikinci yılda 11 ila 18 yaşları arasındaki yüzbinlerce kız çocuğunun ilkokul sonrası eğitim kurumlarına kayıtlarının alınmaması bekleniyor.
23 Mart 2022’de, kızlara yönelik ortaokulların yeniden açılmasından saatler sonra, Taliban bu okulların yeniden kapatılmasını emretti. Bununla birlikte, Taliban yönetiminin Kabil ve Kandahar’daki güç merkezinden uzak olan bölgelerde, kız öğrencilere yönelik bazı okullar, ailelerin ve aşiret liderlerinin baskısıyla açık kaldı.
Afganistan, İslam’ı katı bir şekilde yorumlayan Taliban’ın Ağustos 2021’de iktidara gelmesinin ardından kızların okula gitmesini yasaklamasından bu yana, dünya genelinde kızların ortaokula gitmesine izin verilmeyen tek ülke oldu.
AFP’ye konuşan 15 yaşındaki Sedef Haidari, “Hayal kırıklığına uğradım ve kalbim kırıldı. Eğitim bizim temel hakkımız. Okula gitmemiz gerekiyor ancak Taliban bizi her şeyden mahrum ediyor” ifadelerini kullandı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, Taliban yetkilileri, ilkokulları kapsamayan yasağın geçici olduğunu ve İslami öğretilere dayalı bir program belirlendiğinde derslerin yeniden başlayacağını belirtmişti. Bazı Taliban yetkilileri, dini lider Hibetullah Ahundzade’ye tavsiyelerde bulunan aşırı muhafazakar din adamlarının, kadınların modern bir eğitim alması konusunda bir adım atmadığına dikkati çekti.
Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonu’nun (UNAMA) dün (Salı) Taliban yetkililerine kızların eğitimine yönelik kararlarını geri alma çağrısında bulundu. Misyon yaptığı çağrıda “UNAMA, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik tüm ayrımcı politikaların kaldırılması için yetkililere yaptığı çağrıyı yineliyor” ifadelerine yer verdi.
Taliban hareketi, 1996-2001 arasındaki ilk döneminde olduğundan daha esnek olma vaatlerine rağmen, özellikle kadınlara yönelik baskıcı adımlarını giderek artırdı.
Kadınların kamuda birçok işte çalışmaları engellendi veya evde kalmaları için ihtiyaçlarını karşılamayan miktarda bir ücret ödemeye başladı. Aynı zamanda Kasım ayında kadınların parklara, spor salonlarına ve hamamlara girişleri de yasaklandı.