Ürdün, Suriye'de çözüm için devrede

Ürdün Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri ve Gurbetçi İşleri Bakanı Eymen es-Safedi. (Reuters)
Ürdün Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri ve Gurbetçi İşleri Bakanı Eymen es-Safedi. (Reuters)
TT

Ürdün, Suriye'de çözüm için devrede

Ürdün Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri ve Gurbetçi İşleri Bakanı Eymen es-Safedi. (Reuters)
Ürdün Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri ve Gurbetçi İşleri Bakanı Eymen es-Safedi. (Reuters)

Ürdün Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri ve Gurbetçi İşleri Bakanı Eymen es-Safedi, Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile yaptığı görüşmeden sonra yaptığı açıklamada ülkesinin, doğrudan bir Arap rolüne dayanan Ürdün girişimine, krizi ve onun güvenlik ve siyasi sonuçlarını çözmek için Suriye ile siyasi bir diyaloga girmeye dayanarak ‘Suriye krizine siyasi bir çözüm bulma’ çabalarının sürdüğünü vurguladı.
Safedi açıklamasında şunları söyledi:
“Ürdün girişim ve ayrıntıları hakkında bilgi vermek için Birleşmiş Milletler ile iş birliği yapıyor. Buna Suriye ve Türkiye'yi vuran ve acı sonuçlara yol açan yıkıcı depremin ardından gerekli insani yardımın sağlanmasına yönelik koordinasyon çabaları da dahildir. Toplantıda, girişimin Arap kardeşlerle koordinasyon açısından, ayrıntıları ve Suriye krizini çözmek ve adım adım ilkesine göre hareket etmek için ciddi Arap eylemi amacıyla başlatıldığı tarih ele alındı. Suriye'deki krizin devam edemeyeceğine ve siyasi çözümün krizi sona erdirmenin anahtarı olduğuna dair kesin bir inanç var. Biz Araplar olarak diyalog masasında ön sıralarda yer almalıyız. Çünkü Suriye bir Arap ülkesi ve krizin yansımaları bizi diğerlerinden daha fazla etkiliyor.”
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Safedi görüşmede ayrıca Ürdün'ün BM Temsilcisi Pedersen'in krize 2254 sayılı Güvenlik Konseyi Kararı uyarınca ve adım adım ilkesine göre siyasi çözüm bulma çabalarına verdiği desteği vurguladı. Pedersen, Safedi'ye siyasi çözüme ulaşma çabaları hakkında bilgi vererek, Krallık ile Birleşmiş Milletler arasında bu alanda sürekli iş birliğinin öneminin altına çizdi. Ürdün’ün yakın zamanda meydana gelen depremden sonra Suriye'ye yardım sağlama, Suriyeli mültecilere ev sahipliği yapma ve onlara düzgün bir yaşam sağlama konusunda oynadığı büyük insani rolüne de övgüde bulundu.
Ürdünlü Bakan ve BM İnsani İşler ve Acil Yardımdan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Martin Griffiths arasında dün gerçekleştirilen görüşmede Suriye'deki durum ve son depremler sonucunda Suriyeli kardeşlere yardım etme konusundaki mevcut iş birliği ve Suriyeli mülteciler ve ev sahibi ülkelere yönelik uluslararası desteğin azalmasından kaynaklanan zorluklar ele alındı.
Safedi görüşmede Ürdün’ün Suriye’deki kardeşlere, geçtiğimiz şubat ayında iki ülkeyi vuran son depremin etkileriyle mücadele etmek için yardım eli uzatmaya devam ettiğini söyledi. Ürdün'ün iki ülkeye yardım göndermeye devam ettiğini vurguladı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.