Ramazanda dünya genelinde oruç süreleri 13 ila 15 saat olacak

Dünyada ramazanın ilk günü en uzun oruç 15 saat 21 dakika ile Grönland'ın Nuuk kentine, en kısa oruç da 13 saat 23 dakika ile Malezya'nın Kuala Lumpur kentine denk geliyor.

Fotoğraf:AA
Fotoğraf:AA
TT

Ramazanda dünya genelinde oruç süreleri 13 ila 15 saat olacak

Fotoğraf:AA
Fotoğraf:AA

Ramazanda dünya genelinde oruç tutma süreleri 13 ile 15 saat arasında değişecek.
Kutsal ramazanda, dünyanın farklı bölgelerindeki Müslümanlar, kendi coğrafyalarında ibadetlerini yerine getirmeye devam ederken, oruç tutma süreleri de yarımküre ve enlemlere göre farklılık gösteriyor.
Dünya'da Kuzey Yarım Küre'de ilkbahar, Güney Yarım Küre'de sonbahar mevsiminin yaşandığı günlere denk gelen bu ramazanda oruç tutma süreleri, kuzeyden güneye azalan gün ışığı sürelerine bağlı olarak güneydeki yerleşimlerden kuzeydeki yerleşimlere gidildikçe uzuyor.
Türkiye'de ilk imsak yarın saat 04.33'te Iğdır'da, ilk iftar da 18.25'te Iğdır'da yapılacak. Ramazanın ilk günü son imsak saati 05.43'te Çanakkale'de, son iftar ise 19.35'te Çanakkale ve Edirne'de yapılacak.
İlk gün Sinop'ta 13 saat 56 dakikayla en uzun, Adana, Hatay, Kilis, Mersin ve Şanlıurfa'da ise 13 saat 47'şer dakikayla en kısa oruç tutulacak.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığının kameri ay hesaplamalarına göre, şevval ayının hilali, ramazanın 29. günü akşamı görüleceği için bu yıl ramazan 29 gün sürecek.

- Müslüman ülkelerin çoğunluğu ramazana 23 Mart'ta başlayacak
Suudi Arabistan, Katar, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Kuveyt, Bahreyn, Filistin, Suriye, Yemen, Mısır, Lübnan, Sudan, Libya, Tunus ve İran, ramazanın perşembe günü başlayacağını duyururken; Ürdün, Umman, Cezayir, Moritanya ve Fas ise bugün hilali gözlemledikten sonra açıklama yapacak.
Suudi Arabistan'daki Hilal Gözetleme Kurumu, çarşamba akşamı hilalin görülmediğini, dolayısıyla ramazanın ilk gününün perşembe olduğunu bildirdi.
Katar Vakıflar Bakanlığına bağlı Hilal Gözetleme Komitesinden yapılan açıklamada da hilalin görülememesi dolayısıyla hicri takvime göre, şaban ayının 30. gününün tamamladığı ve ramazanın perşembe başlayacağı kaydedildi.
Kudüs ve Filistin Müftüsü Şeyh Muhammed Hüseyin de Filistin Televizyonunda yayımlanan açıklamasında, çarşamba günü Filistin topraklarında ramazanın hilalinin görülemediğini duyurdu. Hüseyin, perşembe gününün ramazanın 1. günü olduğunu belirtti.
Kuveyt'teki El-Kabes gazetesinin haberine göre, ülkedeki Hilal Gözetleme Kurumu, ramazan hilalinin görülememesi dolayısıyla çarşamba gününün şaban ayını tamamlayan son gün olacağını ve ramazanın perşembe başlayacağını açıkladı.
Mısır Müftüsü Şevki Allam, Sudan İslam Fıkhı Kompleksi, Suriye rejimine bağlı Vakıflar Bakanlığı, Lübnan ve Libya Müftülüğü de ramazanın perşembe günü başlayacağını duyurdu.
Irak'taki Sünni Vakfı, BAE, Bahreyn, Yemen ve Tunus da perşembenin ramazanın 1. günü olduğunu ilan etti.
İran Hilali Gözetleme Kurulu da ramazanın perşembe günü başlayacağını bildirdi.
Kuzey Amerika, Afrika, Avustralya ve Avrupa bölgelerinde de ramazana 23 Mart'ta başlanacak.

- Ramazan Orta Asya ve Kafkasya'da perşembe günü başlayacak
Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Rusya ramazanın yarın başlayacağını duyurdu.
Azerbaycan'ın dini konulardaki yetkili kurumu Kafkas Müslümanları İdaresinin yayımladığı fetva gereği ülkede ramazan 23 Mart Perşembe günü başlayacak. Kafkas Müslümanları İdaresinin fetvası gereği Ramazan Bayramı, 21 Nisan'da kutlanacak.
Kazakistan’da Müslümanlar mübarek ramazanın ilk teravih namazını bugün kılacak. Başmüftü Naurızbay Taganuly, teravih namazı için Astana’daki Orta Asya’nın en büyük camisinde saf tutacak ve tebrik mesajını okuyacak. Ülkede ramazan boyunca çok sayıda hayır etkinlikleri düzenlenecek.
Özbekistan Müslümanlar Dini İdaresinden yapılan açıklamada, Astronomi Enstitüsü uzmanlarıyla dün yaptıkları hilal gözetleme sürecinde, hilalin görülememesi dolayısıyla hicri takvime göre şaban ayının 30. gününü bugün tamamladığı ve perşembenin ramazanın ilk günü olduğu belirtildi.
Kırgızistan’da da dini yetkililer, ramazanın 23 Mart’ta başlayacağını açıkladı. Ülkedeki Müslümanlar, 22 Mart’ta ilk teravih namazını kılacak. Ülke genelindeki camilerdeki teravih namazları hatimle kılınacak.
Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresinden yapılan açıklamada, ramazanın bugün gün batımıyla başlayacağı, 23 Mart’ta Müslümanların oruç tutacağı bildirildi.
Ramazan Bayramı'nın 21 Nisan’da kutlanacağı kaydedilen açıklamada, Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresi Ulema Konseyinin bu kararı, 2016’da İstanbul’da düzenlenen Uluslararası Hicri Takvimde Vahdet Konferansı’nın sonuçlarına, bilimsel ve dini gerçeklerden elde edilen verilere göre aldığı ifade edildi.

- Bazı ülkeler, hilalin bugünkü durumuna göre ramazanı başlatacak
Ürdün, Umman, Cezayir, Moritanya ve Fas'taki ilgili kurumlardan yapılan açıklamalarda, hilalin bugün gözlemleneceği kaydedildi.
Pakistan, Hindistan, Bangladeş, Endonezya ve Malezya'da da hilalin görülmesine bağlı olarak ramazanın ilk oruç gününün 23 Mart olması bekleniyor.

- Ramazanın ilk günü en uzun oruç Grönland'da
Diyanet İşleri Başkanlığının "ramazan.diyanet.gov.tr" internet sitesindeki verilerine göre, ramazanın ilk günü en uzun oruç tutma süresi 15 saat 21 dakika ile Grönland'ın Nuuk ve 15 saat 16 dakika İzlanda'nın Reykjavik kentinde olacak. Finlandiya'nın başkenti Helsinki'deki Müslümanlar, 15 saat 1 dakika oruçlu olacak.
İsveç'in Stockholm kentinde 14 saat 56 dakika ve İskoçya'nın Glasgow kentinde de 14 saat 38 dakika oruç tutulacak.
Kuzey ülkelerinden İsveç'te toplam oruç süresi 13 saat civarında olacak.
Ramazanın en uzun gününde oruç süreleri diğer kentlerde ortalama şu şekilde olacak:
Hollanda'nın Amsterdam, Polonya'nın Varşova, İngiltere'nin Londra, Kazakistan'ın Astana ve Belçika’nın Brüksel, Fransa'nın Paris, İsviçre'nin Zürih, Romanya'nın Bükreş, Kanada'nın Ottowa, Bulgaristan'ın Sofya, İtalya'nın Roma, İspanya'nın Madrid, Bosna-Hersek'in Saraybosna şehirlerinde yaklaşık 14 saat dolayında oruç tutulacak.
ABD'de 13 saat 54 dakika, Yunanistan'da 13 saat 53 dakika, Çin'de 13 saat 52 dakika, Portekiz'de Müslümanlar 13 saat 50 dakika, İran'da 13 saat 46 dakika, Japonya'da 13 saat 45 dakika, Afganistan'da 13 saat 44 dakika, Fas, Lübnan, Suriye ve Pakistan'da 13 saat 43 dakika, Irak'ta 13 saat 42 dakika, İsrail ve Filistin'de 13 saat 41 dakika, Mısır'da 13 saat 40 dakika oruç tutulacak.
Oruç, Kuveyt'te 13 saat 38 dakika, Hindistan'da 13 saat 37 dakika, Umman ve Suudi Arabistan'da 13 saat 33 dakika, Bangladeş'te 13 saat 32 dakika sürecek.

- En kısa oruç tutacak ülkeler
Ramazanda diğer ülkelere nazaran daha az oruç tutacak ülke ve şehirler, 13 saat 43 dakika ile Şili’nin Puerto Montt şehri, 13 saat 46 dakika ile Yeni Zelanda'nın Christchurch kenti, 13 saat 25 dakika ile Etiyopya'nın Addis Ababa kenti, 13 saat 24 dakika ile Nijerya'nın Abuwa kenti ve Sri Lanka'nın başkenti Kolombo ve 13 saat 23 dakika ile Malezya'nın Kuala Lumpur kenti olacak.

 



Samanyolu'nun kalbindeki gizemli parıltı, karanlık maddenin ilk kanıtı olabilir

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Samanyolu'nun kalbindeki gizemli parıltı, karanlık maddenin ilk kanıtı olabilir

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Galaksimizin ortasından gizemli bir parıltı geliyor ve bilim insanları, bunun evrenin en derin gizemlerinden birinin çözülmesine katkı sağlayabileceğini söylüyor.

Samanyolu'nun merkezine doğru giden gama ışınlarının dağınık parıltısı onlarca yıldır açıklanamıyor. Ancak araştırmacılar, bunun karanlık madde parçalarının çarpışması veya nötron yıldızlarının kendi etraflarında dönmesi sonucu ortaya çıkmış olabileceğine inanıyor.

Eğer ilk açıklama doğruysa ve parıltı karanlık maddeden kaynaklanıyorsa bu, karanlık maddenin gerçekten var olduğuna dair ilk kanıtı sunabilir.

Johns Hopkins Üniversitesi'nde fizik ve astronomi alanında öğretim üyesi ve çalışmanın ortak yazarı Joseph Silk yaptığı açıklamada, "Evrene egemen olan karanlık madde galaksileri bir arada tutuyor. Son derece önemli ve büyük bir çabayla, onu tespit etmemizi sağlayacak yollar arıyoruz" diyor.

Gama ışınları ve özellikle galaksimizin merkezinde gözlemlediğimiz fazladan ışınım, ilk ipucumuz olabilir.

Bilim insanları yeni bir çalışmada karanlık maddenin Samanyolu'nun hangi bölgelerinde bulunmasını beklediklerini gösteren bir harita hazırladı. Galaksinin ilk yıllarında karanlık madde ve diğer maddelerden oluşan daha küçük sistemler galaksinin merkezine doğru gelip kümelenerek karanlık madde arasındaki çarpışma sayısını artırıyordu.

Bu haritalar, Samanyolu'nun merkezindeki gama ışınları parıltısının karanlık maddeden kaynaklandığını gösteren bir dizi kanıt arasında yer alıyor. Simülasyonların, gerçek dünyada gözlemlenen sinyallerle aynı özellikleri taşıdığını belirtiyorlar.

Ancak yeniden uyanan yaşlı nötron yıldızlarının da aynı kanıtların çoğunu açıklayabilecek ışığı yayabileceğini belirtiyorlar. Fakat bu teorinin işe yaraması için bilim insanlarının, aslında gördüklerinden daha fazla pulsarın var olduğunu öne sürecek şekilde matematik hesaplamalarını biraz değiştirmesi gerekiyor.

Araştırmacılar, nihayetinde başka bir deneyin daha fazla kesinlik sağlayacağını ve karanlık maddenin varlığına dair ilk kanıtı sunabileceğini umuyor. Gama ışınları daha yüksek enerjiye sahipse, muhtemelen bu yıldızlardır ve daha düşük enerjili ışınlarsa muhtemelen karanlık madde arasındaki çarpışmalardan kaynaklanıyordur.

Silk, "Bence net bir sinyal doğrudan bir kanıt olurdu" diyor.

O zamana kadar, Samanyolu çevresindeki diğer galaksilerin de benzer simülasyonlarını yaparak bunları verilerle karşılaştırmayı umuyorlar.

Silk, "Yeni verileri inceleyerek hangi teorinin daha geçerli olduğunu ortaya koymamız mümkün" ifadelerini kullanıyor. 

Ya da belki hiçbir şey bulamayız, bu durumda çözülmesi gereken daha da büyük bir gizemle karşı karşıya kalırız.

Independent Türkçe


"Kıyamet ustası" László Krasznahorkai'nin 5 eseri

Birçok farklı ülkede yaşayan László Krasznahorkai, çığır açıcı eserleriyle kariyerinde Man Booker ve Prix Formentor gibi saygın ödüllere layık görüldü (Reuters)
Birçok farklı ülkede yaşayan László Krasznahorkai, çığır açıcı eserleriyle kariyerinde Man Booker ve Prix Formentor gibi saygın ödüllere layık görüldü (Reuters)
TT

"Kıyamet ustası" László Krasznahorkai'nin 5 eseri

Birçok farklı ülkede yaşayan László Krasznahorkai, çığır açıcı eserleriyle kariyerinde Man Booker ve Prix Formentor gibi saygın ödüllere layık görüldü (Reuters)
Birçok farklı ülkede yaşayan László Krasznahorkai, çığır açıcı eserleriyle kariyerinde Man Booker ve Prix Formentor gibi saygın ödüllere layık görüldü (Reuters)

Minerva'nın Baykuşu bu hafta, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Macar yazar László Krasznahorkai'nin labirentvari eserlerinin peşinden gidiyor. 

İsveç Akademisi, 71 yaşındaki yazarın "kıyametvari dehşetin ortasında sanatın gücünü yeniden teyit eden etkileyici ve vizyoner eserleri nedeniyle" ödüle layık görüldüğünü açıkladı.

Amerikalı denemeci Susan Sontag'in de "kıyamet ustası" diye nitelediği Krasznahorkai, yer yer yüzlerce sayfa süren cümleleriyle bilindik anlatı tekniklerini altüst edip kendine has bir üslup yaratmayı başaran nadir yazarlardan. 

Okuru her şeyin dağılmaya yüz tuttuğu bir dünyaya gönderen romanlarında, zamanın askıya alındığı tuhaf bir yersizlik yurtsuzluk deneyimi kadar bir anda patlayıveren kahkahalar ve keskin bir mizah da işbaşında. 

"Aslında yazar olmayı hiç istememiştim" diyen Krasznahorkai, Macar yönetmen Béla Tarr'ın yakın dostu ve onun 6 filminin senaryosunu kaleme aldı. 

Listedeki kitaplar, Krasznahorkai'nin tepetaklak dünyasına 5 farklı kapıdan giriş sunuyor.

Şeytan Tangosu

Krasznahorkai'nin 31 yaşındayken yayımladığı ilk romanı Şeytan Tangosu'nda (Satanstango) adeta donup kalmış bir zamana kriz ve çöküş duygusu eşlik ediyor. 

Tango adımlarını andıracak şekilde altı adım ileri (I-VI'ya), altı adım geri (VI'dan I'e) giden bölümlerden oluşan roman, terk edilmiş bir köyde dünyadan neredeyse izole şekilde yaşayan insanları konu ediniyor. 

sdfrgt
Edebi üslup ve biçimde radikal yenilikler getiren yaklaşık 330 sayfalık romanın her bölümü tek bir paragraftan oluşuyor (Can Yayınları)​​​​​

Ancak gelecekten umudunu, birbirlerine güvenlerini ve dayanışma ruhunu yitirmiş köylülerin hayatı, öldüklerini sandıkları Irimiás'ın gizemli şekilde geri dönüşüyle değişir.

Kendini bir nevi kurtarıcı ve peygamber olarak tanıtan Irimiás'ın köylülerin üzerindeki hipnotize edici etkisi, dönemin komünist Macaristan'ının eleştirisini içerdiği gibi, genel anlamda bir insanlık komedyasının sahnelenişine de dönüşür. 

Bela Tarr, 1985'te yayımlandığı gibi büyük ilgi uyandıran Şeytan Tangosu'nu aynı adla 1994'te beyazperdeye taşımış, ortaya 7 saati aşan siyah-beyaz bir yapıt çıkmıştı. 

Macarcadan çeviren: Bülent Şimşek, 328 s., 2013, Can Yayınları

Direnişin Melankolisi

Şeytan Tangosu'ndan 4 yıl sonra yayımlanan Direnişin Melankolisi (Az ellenállás melankóliája) de yine Gogolvari bir jestle taşraya dışarıdan gelenin, kasaba yaşamının hakikatlerini ortaya serdiği bir dönüşümün hikayesini anlatıyor. 

1989'da yayımlanan romanda kasabaya gelen gizemli sirkin etrafında şekillenen olaylar, kasaba sakinleri arasında huzursuzluğa yol açar. 

dfrgt
Britanyalı eleştirmen James Wood, Direnişin Melankolisi'ni "kıyamet güldürüsü" diye nitelemişti (AFP)

Görünmez düşmanlarla, "dış mihraklarla" savaşan Eszter Hanım için bu kaos ortamı, tüm kasabayı kontrol edebileceği bir fırsat sunar. Doğu Bloku'nda birçok protestonun yaşandığı bir dönemde kaleme alınan Direnişin Melankolisi, ironi ve karamsarlık arasında salınırken hem insan ilişkilerinin karanlık yönleri hem de toplumsal dönüşüm girişimlerinin çıkmazları üzerine düşünüyor.

Krasznahorkai'nin sonradan senaryoya dönüştürdüğü anlatı, yine Béla Tarr tarafından 2000'de Karanlık Armoniler (Werckmeister harmoniak) adıyla sinemaya uyarlanmıştı. 

Macarcadan çeviren: Leyla Önal, 376 s., 2023, Can Yayınları

Savaş ve Savaş

Krasznahorkai, Savaş ve Savaş (Háború és háború) üzerinde çalışırken Avrupa'da uzun bir seyahate çıktı, farklı ülkelerde yaşadı. Daha sonra rotasını ABD'ye çeviren yazar, bir süre New York'ta ünlü şair Allen Ginsberg'ün dairesinde kaldı. 

Romanın tamamlanmasında Beat kuşağının ikonik isimlerinden Amerikalı şairin büyük katkısı olduğunu söyleyen Krasznahorkai, Savaş ve Savaş'ta da bir elyazmasına kafayı takan Macar arşivci Korin'in New York şehrine yolculuğunu anlatıyor. 

dfrt
Savaş ve Savaş, 1999'da yayımlandı (AFP)

Bir savaştan kaçmak isterken bir başka savaşa yakalanan dört arkadaşın hikayesini konu edinen bu elyazması Korin'i derinden sarsar. Belgeyi çalar ve herkesin erişimine açmak için bunu internette paylaşmaya karar verir. 

Bir saplantı ve kendine amaç edinme arzusunu ele alan roman, diğer yandan insanın yakasını bırakmayan kaybolmuşluk ve amaçsızlık duygusunun baskısını da kaydediyor. 

Macarcadan çeviren: Gün Benderli, 320 s., 2025, Can Yayınları

Seiobo Orada, Aşağıdaydı

İlk romanının yakaladığı başarıyla dönemin Batı Almanya yönetiminden burs alan Krasznahorkai, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Almanya'ya gitti. Sonrasında Doğu Asya'ya uzun bir yolculuğa çıkan yazar Moğolistan ve Çin'de bir süre yaşadı, farklı dönemlerde Japonya'ya da gitti ve Kyoto'da kaldı. 

Doğu Asya'nın estetik ve felsefi anlayışlarından etkilenen Krasznahorkai, bunları kendi geçmişi ve Avrupa kültürüyle harmanlayarak sıradışı eserler kaleme aldı. Bunlardan biri olan Seiobo Orada, Aşağıdaydı (Seiobo járt odalent), kusursuzluk peşinde ölümlüler diyarına inen Japon tanrıçası Seiobo'nun peşine takılıyor.

gthyrgt
Romanı oluşturan 17 bölüm, Fibonacci dizisine göre 1'den başlayıp 2584'te bitecek şekilde numaralandırılıyor​​​​​ (Reuters)

Farklı dönemlerde yaşayan, kimi kurgusal kimi gerçek sanatçıların yaratım süreçlerini takip eden hikayelerden oluşan 2008 çıkışlı roman, kadim ritüellerin peşinde içkinlik, yücelik, ölümlülük ve hakikat gibi en temel meselelerin etrafında girilmemiş patikalarda dolanıyor. 

Macarcadan çeviren: Gün Benderli, 432 s., 2019, Can Yayınları

Herscht 07769

Saplantılı ve safdil Florian Herscht'in hikayesini anlatan Herscht 07769, okuru Almanya'da neo-Nazilerin, kuantum fiziğinin ve tuhaf karşılaşmaların ortasına gönderiyor. 

Thüringen eyaletindeki hayali Kana kasabasında yaşayan yetim Herscht, "Patron" lakaplı bir neo-Nazi tarafından duvarlardaki çeşitli grafitileri temizlemesi için işe alınır. 

dfgthy
Herscht 07769, tek bir cümleden oluşan yaklaşık 400 sayfalık sıradışı bir yapıt (AP)

​​​​​Fizik öğrencisi başkarakter, antimaddenin evrende fazla biriktiğini ve bunun kozmik bir kaosa yol açacağı fikrine kapılır. Panikler ve bu büyük felaketi önlemesi için dönemin Almanya Başbakanı ve kuantum kimyasında doktora derecesine sahip Angela Merkel'e bir sürü mektup yazar.

Avrupa'da radikal sağın yükselişinin gölgesinde geçen anlatı, Forrest Gump'ı andıran Florian'ın Merkel'e mektupları ve Bach saplantısı etrafında gittikçe sıradışı bir yere doğru sürüklenir. 

Macarcadan İngilizceye çeviren: Ottilie Mulzet, 406 s., 2024, New Directions Publishing
 

Yahudi babası Nazi işgalinden sağ kurtulan Krasznahorkai'nin neredeyse her eserini birer politik alegori olarak okumak mümkün. Gelgelelim onun yazı ufkunun genişliği, eserlerin kaleme alındığı dönemle sınırlandırılmasını veya herhangi bir "edebi akımın" çerçevesine sıkıştırılmasını imkansız kılıyor. Yapıtlarındaki insan komedyasında tarih kadar dil, düşünce ve hayatın kendisi de her seferinde baştan düşünülmesi gereken bir soru olarak kalıyor.

Siyasetçilerin her gün savaş tamtamlarını çaldığı, piyasanın emrine amade kılınmış, körlemesine ilerleyen teknolojinin eline terk edilmiş bir dünyada, bu trajikomediyi dillendiren eserleri yeniden okumak gerekiyor. 

Krasznahorkai, yıllar önce verdiği bir söyleşide "Bu boktan hayatta tek amacımız daha fazla para kazanmak mı?" diye sorduktan sonra merceği genişletip şöyle devam etmişti:

10 bin yılın sonunda vardığımız yer bu mu? Gerçekten mi? Mikrofonumuz, dizüstü bilgisayarımız, teknolojik bir toplumumuz var, hepsi bu mu? Çok üzücü, büyük bir hayal kırıklığı. Leonardo'dan Einstein'a, Buda'dan Endre Szemerédi'ye kadar insanlık tarihinde pek çok dahi vardı, bunlar inanılmaz şahsiyetlerdi ve çalışmaları muazzam derecede önemliydi, ama biz bunlarla hiçbir şey yapamıyoruz, neden?

Independent Türkçe


Hibrit otomobiller benzinli araçlar kadar kirliliğe yol açıyor

Yeni bir araştırmaya göre, şarj edilebilir hibrit elektrikli araçlar, benzinli otomobiller kadar kirliliğe neden oluyor (Reuters)
Yeni bir araştırmaya göre, şarj edilebilir hibrit elektrikli araçlar, benzinli otomobiller kadar kirliliğe neden oluyor (Reuters)
TT

Hibrit otomobiller benzinli araçlar kadar kirliliğe yol açıyor

Yeni bir araştırmaya göre, şarj edilebilir hibrit elektrikli araçlar, benzinli otomobiller kadar kirliliğe neden oluyor (Reuters)
Yeni bir araştırmaya göre, şarj edilebilir hibrit elektrikli araçlar, benzinli otomobiller kadar kirliliğe neden oluyor (Reuters)

Yeni bir rapor, şarj edilebilir hibrit elektrikli araçların (plug-in hybrid electric vehicles / PHEV'ler) neredeyse benzinli otomobiller kadar kirliliğe neden olduğunu ortaya koydu.

Tamamen elektrikli otomobillerin aksine hibrit araçlar hem elektrikli bataryalardan hem de içten yanmalı motorlardan güç alıyor ve otomobil üreticileri tarafından daha uzun mesafeler kat ederken emisyonları azaltmanın yolu olarak satılıyor.

Ancak 2021 ve 2023 arasında 800 bin Avrupa otomobili üzerinde yapılan analiz, şarj edilebilir hibritlerin "gerçek dünya"da, laboratuvar testlerinin gösterdiğinden neredeyse 5 kat daha fazla kirliliğe neden olduğunu ortaya koydu.

Kâr amacı gütmeyen savunuculuk örgütü Transport and Environment, PHEV'lerin benzinli ve dizel otomobillere göre sadece yüzde 19 daha az CO2 yaydığını tespit etti; ancak daha önceki laboratuvar testleri, yüzde 75 daha az kirliliğe yol açtıklarını öne sürüyordu.

Araç içi yakıt tüketim sayaçlarından toplanan veriler, gerçek dünya karbondioksit salımının, standart laboratuvar testlerinden elde edilenlerden 4,9 kat daha fazla olduğunu gösterdi; 2021'deyse 3,5 kat daha yüksekti.

Transport and Environment araştırmacısı ve raporun ortak yazarı Sofía Navas Gohlke, The Guardian'a şunları söyledi: 

Gerçek dünyadaki emisyonlar artarken, resmi emisyonlar azalıyor. Giderek kötüleşen bu fark, gerçek bir sorun. Sonuç olarak PHEV'ler neredeyse benzinli otomobiller kadar kirlilik yaratıyor.

Araştırmacılar, araçlar sadece elektrikli modda kullanıldığında bile elektrikli motorların tek başına çalışacak kadar güçlü olmadığını buldu. Bu, motorların elektrikli modda kat edilen mesafenin neredeyse üçte birinde fosil yakıt kullanması gerektiği anlamına geliyor.

Hibrit araçların elektrik menzilini uzatma eğilimi de emisyonların artmasına yol açıyor. Daha büyük bataryalar araçları ağırlaştırarak motor modunda daha fazla yakıt yakmasına yol açıyor.

Ayrıca bu ağır araçlar bataryayla çalıştırıldığında daha küçük arabalara göre daha fazla enerji tüketiyor. Veriler, 75 km'nin üzerinde elektrikli menzile sahip şarj edilebilir hibritlerin, 45 ila 75 km menzile sahip olanlardan ortalama daha fazla CO2 saldığını gösteriyor.

Avrupa otomotiv endüstrisi, AB'nin sıfır emisyonlu otomobiller için son tarih olarak belirlediği 2035'ten sonra hibrit otomobil satışına izin verilmesini istiyor.

Transport and Environment'ın otomobil direktörü Lucien Mathieu şöyle diyor:

Şarj edilebilir hibritler için kuralları gevşetmek, Avrupa'nın otomobil CO2 yasasının gövdesine delik açmak gibi olur. Otomobil üreticileri, piyasayı uygun fiyatlı sıfır emisyonlu otomobillere yönlendirmek yerine, pahalı ve çevreyi kirleten PHEV'lerle dolduracak. Bu durum, piyasanın acilen ihtiyaç duyduğu elektrikli araç yatırımı güvencesini baltalama riski taşıyor.

Raporda ayrıca PHEV'lerin hem elektrikli hem de motor modlarındaki gizli yakıt tüketimi nedeniyle, sürücülere iddia edilen yakıt ve şarj maliyetinden yılda 500 euro daha fazla maliyet çıkardığı da tespit edildi.

Şarj edilebilir hibritlerin sürüşü daha pahalı ancak satın alma maliyeti de temiz alternatiflere göre daha yüksek fiyatlı. Bloomberg Intelligence'a göre 2025'te Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık'ta PHEV'lerin ortalama satış fiyatı 55 bin 700 euro. Bu, bataryalı bir elektrikli otomobilin ortalama fiyatından 15 bin 200 euro daha yüksek.

Independent Türkçe