Kim'lerin taht oyunları

İltica eden yetkili, Kim Jong-un'un kendisini "baba" olarak resmetmek istediğini söyledi

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, eşi Ri Sol-ju ve kızları Kim Ju-ae, 8 Şubat 2023'te Pyongyang'da Kuze Kore ordusunun kuruluşunun 75. yıldönümü için düzenlenen askeri geçit törenine katılmıştı (Reuters)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, eşi Ri Sol-ju ve kızları Kim Ju-ae, 8 Şubat 2023'te Pyongyang'da Kuze Kore ordusunun kuruluşunun 75. yıldönümü için düzenlenen askeri geçit törenine katılmıştı (Reuters)
TT

Kim'lerin taht oyunları

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, eşi Ri Sol-ju ve kızları Kim Ju-ae, 8 Şubat 2023'te Pyongyang'da Kuze Kore ordusunun kuruluşunun 75. yıldönümü için düzenlenen askeri geçit törenine katılmıştı (Reuters)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, eşi Ri Sol-ju ve kızları Kim Ju-ae, 8 Şubat 2023'te Pyongyang'da Kuze Kore ordusunun kuruluşunun 75. yıldönümü için düzenlenen askeri geçit törenine katılmıştı (Reuters)

Eski bir diplomata göre, Kuzey Kore'yi yöneten ailenin üyeleri arasında yüce liderin tahtına geçmeye ilişkin muhtemel bir "iktidar mücadelesi" oluşuyor.
Kim Jong-un'un kızı ilk kez halkın karşısına çıkmadan önce, yüce liderin delifişek kız kardeşi Kim Yo-jong'un sıradaki lider olduğu yönünde söylentiler vardı.
Yüce liderin sadece 10 yaşında olduğuna inanılan ikinci ve "en sevdiği" çocuğu Kim Ju-ae, ilk olarak geçen yıl Kim'le birlikte bir füze fırlatmasında kamuoyu karşısında çıkmıştı.
Bu fırlatmadan önce, Ju-ae'nin varlığının tek teyidi, 2013'te Kuzey Kore'yi ziyareti sırasında yüce liderin ailesiyle zaman geçiren ABD'li eski basketbol oyuncusu Dennis Rodman'dan gelmişti.
Fırlatmadan bu yana Ju-ae, bir dizi etkinlikte babasına eşlik ederken görülüyor. Bunların sonuncusuysa iki gün süren ve "ülkenin savaş caydırıcılığını ve nükleer karşı saldırı kabiliyetini önemli ölçüde desteklemeyi amaçlayan kombine bir taktiksel tatbikat"tı.
Şubattaki büyük bir devlet etkinliğinde, kızı yüce liderle yan yana yürürken, Kim'in eşi Ri Sol-ju onları takip etti.
Pyongyang'ın üst düzey diplomatlarından, 1991'de iltica eden Ko Young Hwan, Newsweek'e yaptığı açıklamada, "Kuzey Kore'ye ilişkin birçok görevi yerine getiren Kim Yo-jong rejimin merkezinde ve Kim Jong-un'un yakın bir yardımcısı; Ri Sol-ju ise çocukları çok küçükken, Kim Yo-jong'un aşırı faal olmasından endişe duyuyor" dedi.
Yani Kim Yo-jong ve Ri Sol-ju arasında bir tür iktidar mücadelesi olduğunu düşünüyorum.
Yüce liderin en küçük kız kardeşi, basamakları tırmanarak iktidardaki Kore İşçi Partisi'nin Propaganda ve Ajitasyon Departmanı'nın başkan yardımcısı oldu. Ancak Kim'in odağı, ailesinin 4. nesil varisi olması için kızını yetiştirdiği yönündeki spekülasyonlar arasında 10 yaşındaki çocuğuna kaydı.
Haberlere göre Kim Cong-il, en küçük oğlu Kim Jong-un'u, onun lider ilan edilmesinden yalnızca yaklaşık bir yıl önce, 2010'da göstermişti.
Diplomat, Kim'in kızını tanıtma kararını "4. nesil iktidar transferini üst düzey yetkililere ve askeri seçkinlere ima etmenin yanı sıra, dışarıdan da Kim Jong-un'un imajını kendi kızını seven ve ulusunun geleceğini önemseyen 'baba' olarak resmetmek istediği için" aldığını söyledi.
Ju-ae'yi Kim'in yanında füze sahalarında, gerçek mühimmatla yapılan fırlatmalarda ve askeri olaylarda göstermek Kim'in "nükleer silahları geleceğe aktarmanın kendi ulusunu korumak için bir araç olduğunu düşündüğünü ve bu görüntüyü tasvir etmek istediğine" işaret ediyor. 
Ko, Ju-ae'nin halka tanıtılmasından bu yana Kim Yo-jong'un "kenara atıldığını" ve bunun ailede bir anlaşmazlığa yol açtığını söyledi.
Ko, Ju-ae'nin ilk kez halkın karşısına çıkmasına yol açan iç sürtüşmelerin, Kim Yo-jong'la nüfuzlu eski Propaganda ve Ajitasyon Departmanı Direktörü Kim Ki Nam arasında geçtiği iddia edilen tartışmanın ardındaki neden olduğuna dikkat çekti.
Newsweek'in haberine göre Kim Yo-jong'un anlaşmazlık sırasında bağırıp belgeleri fırlattığı ve "çok kızgın" olduğu söylentileri dolaşıyor.
Diplomat, Kim Yo-jong'a önemli olaylar sırasında devlet medyasında yer verilmemesinin aşikar olduğunu ve "tüm Koreliler" tarafından izlendiğini, bunun da "Kim Yo-jong'un Kim Ju-ae'ye karşı avantajını kaybettiğini" kanıtladığını belirtti.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.