عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Filistinli mahkumlar amaçlarına ulaştı: Açlık grevi başlamadan bitti

Aşırı sağcı Bakan Ben-Gvir: Mahkumlarla herhangi bir anlaşma yapmadık

Filistinli tutukluları içeren Negev Çöl Hapishanesi (Arşiv)
Filistinli tutukluları içeren Negev Çöl Hapishanesi (Arşiv)
TT
TT

Filistinli mahkumlar amaçlarına ulaştı: Açlık grevi başlamadan bitti

Filistinli tutukluları içeren Negev Çöl Hapishanesi (Arşiv)
Filistinli tutukluları içeren Negev Çöl Hapishanesi (Arşiv)

İsrail’in Filistinli mahkumların/esirlerin taleplerine yanıt vererek cezai tedbirleri durdurması sonucu, ramazan ayı başında başlanması planlanan toplu açlık grevi başlamadan sonlandırıldı.
Filistin Esir Hareketi yaptığı açıklamada, İsrail işgal makamlarından talep ettikleri haklarını geri aldıktan sonra grev kararını askıya aldıklarını açıkladı. Filistin Esirler Kulübü ve Filistin Esir İşleri Kurulu tarafından yapılan ortak açıklamada, “Esirlere yönelik cezai ve keyfi adımların durdurulmasının ardından grev adımının durdurulması kararı alındı” ifadelerine yer verildi.
Daha sonrasında, Filistin Esir Hareketi’nin Yüksek Acil Durum Komitesi, açlık grevinin askıya alındığını onaylayarak, işgal yönetimini esirlere yönelik empoze etmeye çalıştığı kararları durdurmaya zorladıklarını söyledi. Komite ayrıca Filistinli esirler hakkında “Topraklarımızdan geçen herkes için kolay bir av değiller” ifadelerini kullandı.
Aşırı sağcı İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir'in mahkumların yaşam koşullarını etkileyen politika ve prosedürlerine karşı, 14 Şubat’tan bu yana tutsakların başlattığı gerilimin zirvesinde, 2 bin mahkumun ramazan ayı ile birlikte toplu açlık grevine başlaması bekleniyordu. Söz konusu prosedürler arasında, cezaevleri içi transferler, bazı bölümlerin ve fırınların kapatılması, duş kullanımının azaltılması, Knesset üyelerinin ziyaretleri hususunda tarafgir değişikliklerin getirilmesi yer alıyordu. Bu ayın başlarında Knesset Genel Kurulu yaptığı ön okumada, Filistinli mahkumlara ölüm cezası verilmesini ve onları tedavi hakkından yoksun bırakmayı onaylanmıştı.
Bunların yanı sıra Filistinli mahkumlar, baskın ve teftişlerin artırılması, kendilerine karşı ses bombaları ve polis köpeklerinin kullanılması, hücre hapislerinin iki katına çıkarılması sebebiyle sıkıntı çekiyor.
Anlaşmadan sonra İsrail’in tüm bu prosedürleri geri çekmesi ve İsrail Hapishaneler Yönetimi’nin çarşamba günü bilinmeyen bir yere naklettiği Filistin Esirler Hareketi Yüksek Acil Durum Komitesi üyelerini hücrelerine geri gönderilmesi gerekiyor.
Diğer yandan Ben-Gvir, bir anlaşmanın varlığını inkar ederek, mahkumların grevlerini sona erdirme duyurusu hakkında yorumda bulundu. Ben-Gvir yaptığı açıklamada “İsrail Hapishaneler Servisi Komiseri Katy Perry ve üst düzey yetkililer, dün gece bana cezaevlerindeki mahkumlarla bir anlaşmaya varılmadığını ancak benim politikamın uygulandığını anlattılar” dedi.
Ayrıca “Hapishane Servisi’nin Hamas’a açıkladığı ve tüm hapishane liderlerine iletilmesini istediği, bu geri adımın karşılığında açlık grevinin yapılması durumunda, Ramazan ayından itibaren mahkumları tüm haklarından mahrum bırakacak önerilerin uygulanmasını inceleyeceğiz mesajıdır. Bence Hamas mesajı aldı” ifadelerini kullandı.
Kamu Güvenliği Bakanlığı Gilad Erdan, 2018’de Filistinli mahkumların koşullarını incelemek için hapishane ve polis departmanlarındaki iki eski memur Avi Vaknin ve Shlomi Kaatbi’nin başkanlığında bir komite kurmuştu. Komite, Fetih hareketinden ve Hamas hareketinden mahkumlar arasındaki ayrımın kaldırılması için tavsiyelerde bulundu. Ayrıca, Batı Şeria’dan mahkumlara aile ziyaretlerinin azaltılması, hapishane dışından gıda ürünleri satın alınmasının önlenmesi ve güvenlik mahkumlarının hapishane kantininden yiyecek satın almasının önlenmesi tavsiye edildi.
Ancak İsrail ordusu, Şin Bet ve polis güçleri temsilcileri daha sonra, hapishanelerdeki koşulların yeterince katı olduğunu bu nedenle daha da katı hale getirilmesinin ve örgütsel ayrılığın ortadan kalkmasının, Hamas ile Fetih ile yaşanan gerilimi ve Filistin toplumunun gözünde mahkumların asıl statüsünden dolayı Batı Şeria ile Gazze Şeridi’ndeki atmosferi de etkileyeceğini belirterek, bu önerilerle ilgili çekincelerini dile getirdi.
İsrail’in tutukluların taleplerine cevap verme kararı, -diğer konuların yanı sıra- grev yapmalarının Ramazan ayında gerilimi artıran için bir neden olacağının düşünülmesi sebebiyle alındı.
Ocak ayı sonuna kadar işgal cezaevlerinde bulunan tutuklu sayısı 29’u kadın, 160’ı çocuk olmak üzere 4 bin 780 kişiye ulaştı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
TT
TT

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)

Bugün, Liamin Zerval’ın Cezayir’de Cumhurbaşkanlık seçimlerini kazanmasının 30. yıldönümü. 1991’de Kurtuluş Cephesi’nin kazandığı seçimlerin iptalinin ardından yaşanan krizin ardından, Zerval’ın sandığa gitme kararı Cezayir siyasetinde bir dönüm noktası oldu. O dönemde muhalifler, ordu destekli yönetimin halk desteğinden yoksun olduğunu belirtiyordu. Zerval ise bu argümanı ortadan kaldırdı.

Bu karar büyük bir risk içeriyordu. Kan gölüne dönen Cezayir’de silahlı gruplar oy kullanacakları tehdit ediyor, ana muhalefet partileri ise seçimleri boykot çağrısıyla sabote etmeye çalışıyordu. Buna rağmen Zerval meydan okudu. Cumhurbaşkanlığı kazan sürpriz olmasa da, halkın tehditlere rağmen sandığa gitmesi ve yüksek katılım sağlaması büyük bir sürprizdi. Bu, “terör korkusunu” yıkmak anlamına geliyordu.

Zerval, böylece Cezayir yönetimine bir tür “meşruiyet” kazandırarak terör dönemini sona ermeye başladı. Ertesi yıl düzenlenen parlamento seçimleriyle 1991’de iptal edilen seçimlerin etkisi tamamen silindi. Ordu, silahlı grupları yenilgiye uğrattı ve çoğu, Zerval’ın halefi Buteflika’nın 1999’da çıkardığı af yasasından yararlandı.

Bugün genç kuşaklar, 1990’ların kanlı dönemini ve Zerval’ın seçim zaferinin önemini hatırlamayabilir. “Şarku’l Avsat”, İngiltere Ulusal Arşivi’nden ortaya çıkan belgeler ışığında, 1995 Kasım’ında Zerval’ın zaferini mercek altına alıyor.

de
1995 Cezayir seçimlerinin sonuçlarına ilişkin İngiliz belgesinin bir kopyası (Şarku’l Avsat)

Gizli belgeler, Zerval’ın zaferinin Batı’da kafa karışıklığı yarattığını gösteriyor. Fransa, resmi olarak “tebrik” mesajı göndermekten kaçındı; İngiltere ise Kraliçe II. Elizabeth’in mesaj göndermesini uygun bulmadı, ancak Başbakan bir tebrik iletecekti.

17 Kasım 1995 tarihli bir İngiliz belgesine göre, Zerval oyların %61,34’ünü alarak kesin bir zafer kazandı. Belgede, üç yıldır süren terör ve baskıya rağmen katılımın %75 ile beklentilerin çok üzerinde gerçekleştiği belirtiliyor. Katılım özellikle kadınlar ve gençler arasında yüksekti; bu da yönetim için açık bir mesaj taşıyordu: “Sessiz çoğunluk, laik bir devlette barış içinde yaşamak istiyor.”

Rakip aday Mahfuz Nahnah ise oyların yalnızca %25,38’ini alabildi; yani seçmenlerin büyük çoğunluğu İslami yönetimi reddetti. Ana muhalefet partilerinin boykot çağrısı işe yaramadı; aksine, rejim bu durumdan fayda sağladı. Seçimin meşruiyeti beklenenden daha güçlüydü ve boykot eden partiler uzlaşma mesajları verdi.

Seçimlerin güvenli ve düzenli geçmesi için geniş çaplı askeri ve polis önlemleri alındı. Bazıları seçimlere hile karıştırıldığını iddia etse de, belgeler sürecin dürüst ve şeffaf olduğunu, sonuçların teknik olarak doğru olduğunu gösteriyor. Ancak analistler, Zerval’ın askeri desteğin gölgesinden çıkıp çıkamayacağı konusunda temkinliydi.

Belgeler göre , Zerval’ın hem diyalog hem de terörle mücadeleye dayalı ikili politikayı sürdüreceğini, ancak önceliğinin terörle mücadele olacak. 1996 parlamento seçimleri, boykot eden muhalefet için bir teşvik unsuru olabilirdi, ancak İslami Kurtuluş Cephesi’nin yeniden rehabilitasyonu uzak durdu. Uzun vadeli istikrar konusunda sosyal ve ekonomik sorunların çözülmemiş olması endişe yarattı.

Uluslararası tepkiler “temkinli iyimserlik” şeklindeydi. Avrupa Birliği, yüksek katılım ve şiddetsiz seçimlerden memnundu ve reform programlarına desteğini sürdürmeyi planlıyordu.

Fransa, resmi olarak ılımlı bir tepki verdi; Chirac mesaj gönderecek, ama “tebrik” kelimesini kullanmayacaktı. Özel olarak, Fransız hükümeti sonuçtan memnundu; yüksek katılım, İslami Kurtuluş Cephesi ve Sosyalist Güçler Cephesi’ni zayıflatmıştı.

İngiltere başbakanı tebrik mesajında siyasi diyaloğa başlama isteği ve İngiliz şirketlerinin (BP’nin milyar dolarlık ihaleye girmesi) çıkarlarına değindi. Kraliçe’nin mesaj göndermesi ise askeri rejimin sicili nedeniyle uygun görülmedi.

Zerval’ın 30 yıl önceki zaferi, Cezayir’de terör korkusunu aşan bir halk iradesinin simgesi olarak tarihe geçti.

ARAP DÜNYASI

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
TT
TT

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Massad Fares Boulos, Sudan'daki savaşı ‘dünyanın en büyük insani krizi’ olarak tanımladı. Boulus, Fransız Haber Ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada diplomatik çabaların barışa doğru ilerleme sağlamasını umduğunu söyledi.

Sudan’da 2023 yılının nisan ayında Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden bu yana, on binlerce kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 12 milyon kişi yerinden edildi.

HDK, geçtiğimiz ekim ayı sonlarında, Sudan’ın Darfur bölgesinin batısında yer alan stratejik öneme sahip olan Faşir şehrini 18 ay süren kuşatmanın ardından ele geçirdi. Bu süreçte toplu katliamlar ve cinsel şiddet olayları yaşandığına dair haberler basına yansıdı.

dsfrg
Faşir’deki çatışmalardan kaçarak Tavile’deki bir mülteci kampına sığınan çocuklar, 3 Kasım 2025 (AP)

Boulos, Katar’ın başkenti Doha'da AFP’ye, Sudan'daki çatışmanın ‘günümüz dünyasındaki en büyük insani kriz ve en büyük insani felaket’ olduğunu söyledi.

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Faşir’de özellikle son iki-üç hafta içinde yaşananları ve o videoları hepimiz gördük. O haberleri gördük. Bu zulümler kesinlikle kabul edilemez. Bu durum bir an önce sona ermeli.”

Washington, savaşan tarafları Sudan'da ateşkes ilan etmeye çağırdı.

Ordu yanlısı Sudan hükümeti, ABD'nin ateşkes önerisiyle ilgili toplantının ardından savaşa devam edeceğini açıkladı.

HDK ise arabulucuların insani ateşkes önerisini kabul ettiğini duyururken, savaşmaya devam ediyor.

ABD'nin Sudan'daki arabulucu ortaklarıyla birlikte her iki tarafı da ‘üç aylık insani ateşkes’ üzerinde anlaşmaya çağırdığını söyleyen Boulos, ‘ateşkesin tartışıldığı ve müzakere edilmek üzere olduğunu’ belirterek, Tarafları bu öneriyi kabul etmeye ve gecikmeksizin derhal uygulamaya koymaya çağırdıklarını söyledi.

xssadf
Faşir’deki HDK üyeleri (AFP)

ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır, geçtiğimiz eylül ayında, önce insani yardım için ateşkes, ardından kalıcı ateşkes ve sivil yönetime geçiş için ortak bir bildiri yayınladı. Ancak bildiride savaşan tarafların hiçbirinin geçiş sürecine katılmayacağı belirtildi.

Boulos, ABD’nin ortaklarıyla birlikte, sivil yönetime geçiş de dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı plan konusunda ‘önümüzdeki haftalarda bazı ilerlemeler kaydetmeyi’ umduğunu belirtti.

ABD’li yetkili, ‘en büyük önceliğin insani boyut ve insani ateşkes olmaya devam ettiğini’ vurguladı.

ARAP DÜNYASI

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
TT
TT

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)

Irak’ta geçtiğimiz hafta yapılan genel seçimlerde sadece Basra'daki Fav-Zaho İttifakı adayının bir sandalye kazandığı muhalefet kanadındaki üç ittifakın ezici bir yenilgiye uğramasıyla yeni parlamentoda sivil güçlerin temsiliyeti tamamen ortadan kalktı.

Sivil ittifaklar arasında Bedil, Sivil Demokratik Hareket, Fav-Zako ve Medeniyyun yer alıyordu ve yaklaşık 389 aday vardı. Ancak bu adayların çoğu, ittifak liderlerinin ‘sıfır’ olarak nitelendirdiği sonuçlar aldı.

Adaylar, geleneksel partilerin sahip olduğu etki ve finansman ağlarının belirleyici bir rol oynadığını, sivil güçlerin ise iç çekişmelerden ve zayıf organizasyon ve finansmandan şikayet ettiğini söylediler. Ayrıca, destekçileri arasındaki güven eksikliği ve katılımın azalmasının kazanma şanslarını düşürdüğünü de eklediler.

Adaylar, yenilgilerinin ‘seçimler adaletsizliğin olması’, siyasi finansmanın denetlenmemesi ve nüfuzlu grupların seçmenler üzerinde baskı kurmasından kaynaklandığını söylediler.