Barış Şimdi Hareketi’nden BMGK'ya yerleşim faaliyetlerine müdahale çağrısı

Doğu Kudüs'teki Ramot Alon yerleşim bölgesi. (AFP)
Doğu Kudüs'teki Ramot Alon yerleşim bölgesi. (AFP)
TT

Barış Şimdi Hareketi’nden BMGK'ya yerleşim faaliyetlerine müdahale çağrısı

Doğu Kudüs'teki Ramot Alon yerleşim bölgesi. (AFP)
Doğu Kudüs'teki Ramot Alon yerleşim bölgesi. (AFP)

İsrail hükümetinin dün 940 yeni yerleşim biriminin inşası için ihale açması, yerleşim yerlerinde 7 bin157 konut inşaatı için planların onaylanması ve dört yerleşim karakolunun yasallaştırılmasının ardından Tel Aviv'deki Barış Şimdi (Peace Now) Hareketi, 12 İsrailli örgütle birlikte Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) üyelerine İsrail'in yerleşim bölgelerinde attığı adımlara karşı çalışmaya çağıran bir mektup gönderdiğini duyurdu.
Barış Şimdi Hareketi tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Yerleşim yerlerinde binlerce konut yapılmasına onay verilmesi ve gelişigüzel 15 kadar karakola bir hafta içinde meşruiyet sağlanması fiili bir ilhaktır. Yerleşim yerlerinde inşa bir savaş suçudur ve Filistinliler için vatandaşlık olmaksızın ilhak, Apartheid anlamına gelir. Bu eylemler her şeyden önce Filistinlileri hedef almayı ve Batı Şeria'daki toprakları kontrol ederek gelecekte bir Filistin devletinin kurulmasını engellemeyi amaçlıyor. Bu sadece İsrail'e yönelik bir güvenlik tehdidi değil, aynı zamanda bir demokrasi olarak İsrail'in temellerine yönelik de gerçek bir tehdittir.”
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgile göre İsrail hükümeti dün, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun henüz birkaç gün önce söz vermesine rağmen Beitar Illit yerleşiminde 747 birim ve Efrat yerleşiminde 193 birim olmak üzere toplam 940 yeni konut inşaatı için ihale açtığını duyurdu. Netanyahu, İsrail ile Filistin Yönetimi arasında geçtiğimiz pazar günü düzenlenen Şarm eş-Şeyh toplantısında bu konuda anlaşmaya varıldığı gibi İsrail'in yeni yerleşim birimleri kurmayacağını ifade etmişti. Toplantıda, ‘İsrail'in yerleşim yerlerinde yeni konut birimleri müzakerelerini dört ay süreyle durdurmaya kararlı olduğunu’ doğrulayan bir bildiri yayınlandı.
Konuyu uzun yıllardır takip eden Barış Şimdi Hareketi, yerleşim genişlemesinin yayınlanandan çok daha büyük olduğunu belirterek İsrail hükümeti ve Başbakan Netanyahu'nun, özellikle müttefikleri ABD’den gelen uluslararası kınamayı umursamadığını vurguladı.
Barış Şimdi Hareketi’nin raporuna göre işgalci Sivil Yönetim’in Yüksek Planlama Kurulu alt komitesinde iki gün süren müzakereler perşembe günü sona erdi. Müzakerelerde, yerleşim yerlerinde 7 bin157 konut birimi inşa etme planı onaylandı. Ayrıca yasadışı dört karakola meşruiyet sağlandı ve bunları beşinci bir karakola verme planı ertelendi. Bu onay, 5 bin 257 konutun inşası için planların nihai onay için  bin 900 konutun geliştirilmesi de dahil olmak üzere 37 yerleşim ve karakolda 43 imar planını içeriyor. Mevo’ot Yeriho, Nofei Nehemia ve Bnei Kedem adlarıyla nihai onayın verilmesi için üç karakol dönüştürüldü ve başka bir karakol olan Nativ Ha'avot için de bir yapısal harita bırakıldı. Dört karakol, yerleşim yerlerinde ‘mahalle’ olarak kabul ediliyor. Ancak Barış Şimdi’ye göre burada, ‘alanının önemli ölçüde genişlemesi ve resmi olarak ilhak edildiği yerleşim yerleriyle arasındaki mesafe nedeniyle aslında yeni yerleşim birimlerinin kurulmasından’ söz ediliyor.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.