İngiltere'de genetiği düzenlenmiş gıda geliştirmek artık yasal

İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda hükümetleri gen düzenlemenin ticari kullanımına izin vermiyor

Unsplash
Unsplash
TT

İngiltere'de genetiği düzenlenmiş gıda geliştirmek artık yasal

Unsplash
Unsplash

İngiltere'de, yasalardaki bir değişikliğin ardından genetiği düzenlenmiş gıdalar artık ticari olarak geliştirilebilecek.
Gen düzenleme süreci, belirli özelliklerini geliştirmek için bir organizmanın DNA'sının genetik materyalini değiştirmeyi içeriyor.
İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda hükümetleri gen düzenlemenin ticari kullanımına izin vermiyor.
The Independent'ın haberine göre, Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanlığı (Defra) yeni yasanın, çiftçilerin kuraklığa ve hastalığa dayanıklı mahsuller yetiştirmelerini, gübre ve pestisit kullanımını azaltmalarını ve zararlı hastalıklara yakalanmaya karşı korunaklı hayvanlar yetiştirmelerini sağlayacağını açıkladı.
İngiltere'de gen düzenleme, AB yasalarına göre genetiği değiştirilmiş (GD) mahsullerin ticari gelişimini kısıtlayan sıkı düzenlemeyle aynı kapsamda ele alınıyordu ancak Brexit, Westminster hükümetinin yeni teknolojinin kurallarını gevşetmesini sağladı.
Bu hamle, diğer türlerden genlerin dahil edilmesini içerebilen genetik değiştirmenin aksine yalnızca doğal yollarla ya da halihazırda kullanılan geleneksel melezleme programları yoluyla yapılabilecek genetik değişikliklere izin verecek.
Defra'nın Baş Bilim Danışmanı Gideon Henderson şunları söyledi:
"Bu, tarım bilimi için önemli bir dönem. Organizmaların genetik kodunda, geleneksel ıslahı taklit edebilecek şekilde kesin, hedeflenmiş değişiklikler yapmak amacıyla gen düzenlemeyi kullanabilmek, zararlılara karşı daha dirençli, yemesi daha sağlıklı ve iklim değişirken kuraklığa ve sıcağa karşı daha dayanıklı yeni ürün çeşitlerinin geliştirilmesini sağlar."
Gıda Bakan Yardımcısı Mark Spencer ise şöyle konuştu:
"Genetik Teknoloji Yasası, Britanyalı tüketiciler ve çiftçiler için harika bir haber. Hassas Islah teknolojileri sadece yurt içinde değil, dünyanın dört bir yanında gıda üretiminin geleceği ve bu yasa ulusumuzu bu devrimin ön saflarına taşıyacak. Her yıl dünya genelinde mahsullerin yaklaşık yüzde 40'ı sellerden, zararlılardan ve diğer dış olaylardan dolayı kaybediliyor ve bu yeni yasa, tarımsal biyoteknoloji endüstrimizin gelecek onlarca yıl boyunca dirençli gıda üretimini desteklemesini sağlayacak."
Genetiği değiştirilmiş gıdaları eleştirenler, genetiği düzenlenmiş mahsullerin AB'de GD gıdaların geçmesi gereken kapsamlı testlerden geçmek zorunda kalmayacağı ve bunun da gıda zincirine toksinlerin ve alerjenlerin girmesine neden olabileceği endişelerini dile getiriyor.
Beyond GM'den Pat Thomas, gıda ve çevreyle ilgili düzenlemelerin kaldırılmasının "ufukta beliren felaketi" getirebileceğini söyledi.
Yeni yasa, genetiği düzenlenmiş gıdaların etiketlenmesini gerektirmeyecek. Bu da yasayı eleştirenleri, İngiltere'den gelen genetiği düzenlenmiş gıdalarının Birleşik Krallık'ın bu gıdaların hâlâ yasaklı olduğu diğer bölgelerine girmesinin engellenmesine ilişkin endişelendiriyor.



Gizemli 5. temel kuvvet, asteroitlerde saklı olabilir

Bennu gibi Dünya'ya yakın asteroitler yakından takip edildiği için verilerindeki sapmalar mevcut modellerdeki eksikliklere işaret edebilir (NASA)
Bennu gibi Dünya'ya yakın asteroitler yakından takip edildiği için verilerindeki sapmalar mevcut modellerdeki eksikliklere işaret edebilir (NASA)
TT

Gizemli 5. temel kuvvet, asteroitlerde saklı olabilir

Bennu gibi Dünya'ya yakın asteroitler yakından takip edildiği için verilerindeki sapmalar mevcut modellerdeki eksikliklere işaret edebilir (NASA)
Bennu gibi Dünya'ya yakın asteroitler yakından takip edildiği için verilerindeki sapmalar mevcut modellerdeki eksikliklere işaret edebilir (NASA)

Bilim insanları evrendeki gizemli 5. temel kuvvetin, asteroitlerin hareketlerinde saklanıyor olabileceğini öne sürdü. 

Evrende güçlü, zayıf, elektromanyetik kuvvet ve kütleçekim kuvveti olmak üzere 4 temel kuvvet var. 

Bilim dünyası bunların dışında bir kuvvet daha olabileceğini uzun süredir düşünse de yapılan araştırmalar varlığını veya yokluğunu henüz kanıtlayamadı. 

Communications Physics adlı hakemli dergide yayımlanan bir makaleye göre, Bennu gibi asteroitlerin yörüngesindeki sapmalar 5. temel kuvveti ele verebilir.

5. temel kuvvet çok zayıf olduğu için henüz saptanamamış olabilir, bu yüzden evrendeki küçük belirtiler önem kazanıyor.

Araştırmacılar, Neptün'ün keşfinin Uranüs'ün yörüngesinde görülen düzensizlikler sayesinde mümkün olduğuna değinerek bu tür durumların fizikte yeni ufukların açılmasına katkı sağlayabileceğini söylüyor. 

Bilim insanları ayrıca bu kuvvetin, ultra hafif varsayımsal parçacıklarla taşınıyor olabileceğini düşünüyor. 

Araştırmacılar, NASA'nın 2018-2021'de Bennu'yu ziyaret eden OSIRIS-Rex aracının elde ettiği verileri inceleyerek yer tabanlı ölçümler yaptı.

Ekip mevcut verilerde Bennu'nun yörüngesinde 5. temel kuvvetin varlığına dair bir belirtiye rastlamadı. 

Fakat veriler, bu kuvveti taşıyor olabilecek parçacıkların ağırlığına dair ihtimalleri sınırlamayı sağladı. 

Yeni araştırma sözkonusu kuvvetin var olma ihtimalini tamamen ortadan kaldırmıyor. Kuvvetin çok zayıf olmasının tespitini zorlaştırıyor olabileceğini düşünen araştırmacılar, çalışmalarına devam etmeyi planlıyor. 

ABD Enerji Bakanlığı'na bağlı Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'ndan astrofizikçi ve çalışmanın başyazarı Yu-Dai Tsai şu ifadeleri kullanıyor:

Bennu'nun takibinden elde ettiğimiz verilerin yorumlanması, evrenin teorik temellerine ilişkin anlayışımıza katkı sunarak standart fizik modeli, kütleçekim ve karanlık madde anlayışımızı yenileme potansiyeline sahip.

Gökcisimlerinin açıklanamayan yörünge hareketlerine dayanarak var olduğu öne sürülen karanlık madde, evrenin en büyük gizemlerinden biri.

Işıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemediği söylenen bu maddenin, evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu iddia ediliyor.

Bilim insanları 5. temel kuvveti taşıdığı düşünülen ultra hafif parçacıkların karanlık madde olabileceği ihtimali üzerinde duruyor. 

Araştırma ekibi Dünya'ya yakın diğer asteroitleri takip ederek çalışmalarını sürdürmeyi planlıyor. Sıradaki hedefleri, 2029'da gezegenin yakınından geçecek Apophis.

Tsai, "Cisimlerin yörüngeleri, genellikle fizikte yeni keşiflere fayda sağlayabilen anomaliler içeriyor" diyor.

Independent Türkçe, Science Alert, IFL Science, Futurism, Communications Physics