عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

UBH’nin Genelkurmay Başkanı Haddad, siyasetçileri birlik üzerinde çalışmaya çağırdı

Tarhuna mezarlarındaki kurbanların aileleri, katillerden hesap sormakta kararlı.

Trablus sakinleri Ramazan’ın ilk gününde kentin meydanlarını doldurdu. (AFP)
Trablus sakinleri Ramazan’ın ilk gününde kentin meydanlarını doldurdu. (AFP)
TT
TT

UBH’nin Genelkurmay Başkanı Haddad, siyasetçileri birlik üzerinde çalışmaya çağırdı

Trablus sakinleri Ramazan’ın ilk gününde kentin meydanlarını doldurdu. (AFP)
Trablus sakinleri Ramazan’ın ilk gününde kentin meydanlarını doldurdu. (AFP)

Libya geçici Ulusal Birlik Hükümeti’ne bağlı güçlerin Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed el-Haddad, ülke siyasetçilerini ‘birlik’ üzerinde çalışmaya çağırdı. Ramazan münasebetiyle yaptığı konuşmada, yönetimin sivil devlete saygı doğrultusunda mesleki yeteneklerini geliştirerek ordu güçlerini tamamlama çabalarından bahseden Haddad, bu durumun politikacıları yeniden bir araya gelmeye teşvik ettiğini söyledi.
Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) ve İngiltere, daha önce güvenlik şeridi, ateşkes anlaşmasının devamlılığı ve askeri kurumların yeniden birleştirilmesi amacıyla Tunus’ta bir toplantı düzenlemişti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre toplantıda, Ulusal Ordu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrazık en-Nazuri ve Libya’nın batısındaki mevkidaşı Muhammed el-Haddad’ın yanı sıra 5+5 Ortak Askeri Komite üyeleri ve Fransa, Türkiye, İtalya ve Afrika Birliği'nin diğer güvenlik çalışma grubu eş başkanlarının temsilcileri yer aldı.
Haddad geçen perşembe günü yaptığı konuşmada, ‘adaletin, eşitliğin ve hukukun hâkim olduğu demokratik bir devlette, vatanın korunması, kazanımlarının korunması ve halkın emellerinin gerçekleştirilmesi konusunda ordunun milli görevini yerine getirme’ gerekliliğini vurguladı. Ordu güçlerinin mali haklarına dikkat çeken yetkili açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Bir dönem kesilen maaşlara ikramiye eklenmesi kararı devreye girmiş ve ordu mensupları arasında eşitlik sağlanmıştır. Ayrıca memurlara maaşlarının askeri meslektaşlarına eşit olacağı konusunda güvence veriyoruz. Aynı şekilde emekli askerlerimizin maaşlarının ödenmesi için SGK ile yaptığımız görüşmelerde de ileri adımlar attık.”
Diğer yandan İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Antonio Tajani, ülkesinin Libya’yı istikrarlı bir ülke yapmak için çalıştığını bildirdi. İtalya merkezi ‘Nova’ ajansının aktardığına göre Tajani, 24 Mart’ta ülkesinin bu hedefe ulaşmak için çalıştığını belirtirken “Libya Sahil Güvenliğine devriye botları sağlandı” ifadesini kullandı.
Tajani ayrıca, Avrupa ülkelerini ‘özellikle insan kaçakçılarıyla mücadele etmek üzere göç akışını durdurmak için müdahale etmeye’ çağırdı. Onlara karşı güçlü önlemler alınması ve denizdeki insanların kurtarılması gerekliliğine işaret eden yetkili sözlerine şöyle devam etti:
“Çünkü bu, tüm denizcilik kurallarının gereğidir. Ancak akışlarının çıkış noktalarıyla mücadele etmemiz ve yasal göç akımlarını teşvik etmemiz gerekiyor.”
Diğer taraftan ‘toplu mezar’ kurbanlarının aileleri, adli makamlara ‘çocuklarının katillerini’ yargılama ve hesap soma sözü verilmesini talep etti. Tarhuna Mağdurları Derneği, geçen perşembe akşamı yaptığı açıklamada Tarhuna şehrindeki ‘cinayet mezarlığı’ ve adli suçlardan arananların halen firarda olduğunu bildirdi. ‘M.A.’ olarak çağrılan bir aranan hakkında konuşan dernek, Tarhuna’daki çoğu toplu mezar vakasında suçlandığını dile getirdi.
İlk kez Haziran 2020 başlarında açıklanan ‘toplu mezarların’ hikayesi, iki yılı aşkın bir süre önce Muhammed el-Kani liderliğindeki ‘Kaniyat’ milislerinin kontrolündeki bu şehirde yaşananlara dair halen pek çok sırrı açığa çıkarıyor. İlgili makamlar, zaman zaman toplu mezarlarda milisler tarafından tutuklananların bazılarının cesetlerini buluyor. Bu mezarlardan çıkarılan 261 cesetten 160’ının kimliği, Kayıp Şahısları Araştırma ve Kimlik Tespiti Genel Müdürlüğü tarafından tespit edildi.
Libya Başsavcısı Sıddık es-Sur geçen ağustos ayında, Kaniyat suçlarını soruşturmakla görevli Adli Soruşturma Komitesi’nin 280 ceza davası açtığını ve bunların 10’unun yargıya intikal ettiğini duyurdu. Ancak bazıları daha önce Şarku’l Avsat’a konuşmuş olan kurbanların aileleri, davanın yeni olmadığını ve faillerin yargılanmadan veya takip edilmeden hala serbest olduğunu dile getirdi. 
Diğer yandan Sıddık es-Sur, ülkenin kuzeydoğusundaki Verdame belediyesinde dört mali hizmetler kontrol görevlisinin ‘yolsuzluk’ suçlamasıyla gözaltına alınmasını emretti. Söz konusu gelişme, başsavcılığın ülkedeki birçok sektörde ‘yaygın yolsuzluk suçları’ ile mücadele çabaları çerçevesinde yaşandı. Geçtiğimiz aylarda da yolsuzluk davalarıyla bağlantılı olarak onlarca çalışan ve yetkili gözaltına alınmıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Fas’ta depremden etkilenen köylerde hayat yavaş yavaş normale dönüyor

Geleneksel ürün satıcısı turistlerin bölgeye dönmesini bekliyor (Reuters)
Geleneksel ürün satıcısı turistlerin bölgeye dönmesini bekliyor (Reuters)
TT
TT

Fas’ta depremden etkilenen köylerde hayat yavaş yavaş normale dönüyor

Geleneksel ürün satıcısı turistlerin bölgeye dönmesini bekliyor (Reuters)
Geleneksel ürün satıcısı turistlerin bölgeye dönmesini bekliyor (Reuters)

Fas’ın bazı bölgelerini vuran depremde hasar gören el-Huz şehrinin Tahnaout bölgesinin çeşitli mahallelerinde hayat yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Tahnaout ve çevresinde yaşayanlar ekonomik ve sosyal faaliyetlerine geri dönerken, insanlar depremin yaralarını sarmak için çalışmalarını sürdürüyor.

Hizmet sağlamak, deprem sonrası aşamaya ayak uydurmak, toparlanmayı sağlamak ve bu bölgenin özelliği olan turizm sektöründe faaliyetleri normal ivmesine döndürmek amacıyla, çeşitli ekonomik faaliyetlere kademeli bir dönüş kaydedildi.

Merkez üssü El-Huz depreminden etkilenen diğer bölge ve köylerde olduğu gibi, ilgili birimlerin hayatın normale dönmesi için gösterdiği çabalar sayesinde bu doğal afetten en çok etkilenen ilçeler başta olmak üzere Tahnaout’da da yaralar sarılmaya çalışılıyor. Bu kapsamda tüm bölge halkının yanı sıra yerel yetkililerde çalışmalarını sürdürüyor.

gtrh
Talat Yakup beldesindeki dükkânı yıkılan bir berber, açık havada işine devam ediyor (EPA)

Depremden önce, bölgeyi ziyaret edecek kişiler için turizm işletmecilerinden ve bu alandaki yerel aktörlerden rezervasyon yaptıran turizm alanındaki çeşitli taraflar, Fas Krallığı içinden ve dışından gelenleri karşılamaya hazırlanıyor. Bu tür girişimlerin öncesindeki hazırlıkların her yılın Eylül ve Ekim aylarında başladığı belirtiliyor. Bu arada, bölge sakinleri ve özellikle turizm projeleri olmak üzere ekonomik projelerin sahipleri, bölgeyi sağlık ve ekonomik çekiciliğine kavuşturma çabalarını iki katına çıkardı. Tahnaout’tan turizm aktivisti Yasin Eyt Ofkir, “Bölgedeki turizm faaliyetlerini yeniden canlandırmak için hazırlıklar sürüyor” dedi. Depremin etkilerinden kurtulma sürecinin, ‘ekonomik girişimlerin eski günlerine dönmesine yönelik sürekli seferberlik ışığında devam ettiğine’ dikkati çekti. ‘Deprem şoku aşamasının aşıldığını ve turizm faaliyetlerinin yavaş yavaş normal faaliyetlerine dönmeye başladığını’ vurguladı.

Tahnaout’un eteklerinde, es-Sevalic kavşağında turizm alanında faaliyet gösteren Muhammed “Yetkililerin dağıtımını denetlediği yardımların ardından vatandaşlar, iyimserlik ışığında normal faaliyetlerine geri döndü” ifadelerini kullandı. Muhammed, yerel yetkililerin insanların kendi ayakları üzerinde durmalarına ve bölgedeki olağan ekonomik faaliyetlerde ilerlemelerine yardımcı olmak için çaba sarf ettiğini bildirdi.

Tahnaout’ta argan yağı üreten bir kadın kooperatifinin aktivistlerinden Ayşe, bu kooperatifte çalışmaların eski haline döndüğünü belirtti. Kooperatif, insanların, özellikle kadınların istikrarlı bir gelir elde etmesinde etkili bir rol oynaması nedeniyle, gelirlerini ve sosyal statülerini iyileştirmek için işe yeniden başlamalarının gerektiği konusunda ikna olduklarını anlattı.

Bu bağlamda, depremden etkilenen Taroudant’ta bulunan eğitim kurumlarından 630 öğrencinin eğitimlerine devam edebilmeleri için Taliouine kasabasındaki VI. Muhammed Ortaöğretim Yatılı Okulu’na nakledilmesi çalışmaları da devam ediyor. Eğitimlerinin normal seyrini sürdürebilmesi amacıyla denetimleri profesörler, eğitim ve idari personel ile sosyal yardım ve psikolojik destek uzmanları tarafından denetlenecek.

zxs
El-Huz eyaletindeki çocuklar, okulları yıkıldıktan sonra yetkililerin kurduğu çadırlarda eğitimlerine devam ediyor (EPA)

Amizmiz kasabasında, Kraliyet Silahlı Kuvvetleri’nin askeri saha kampı, 2 bin 500 kişi kapasitesiyle, depremden etkilenenlere temel malzeme, tıbbi ve sağlık desteği ile psikolojik destek sağlamaya yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Ayrıca yaşları 3 ile 5 arasında değişen 80 çocuk için bir kreş de kuruldu.

Bu kampta, 12 bini günlük dağıtılmak üzere 35 bine kadar ekmek üretebilen seyyar mutfak ve fırınlar sayesinde günde 18 bin yemek dağıtılıyor. Bozulabilir ürünler için soğuk zincir depolama kapasitesi 45 tona ulaşabiliyor, gıda ürünleri uzman bir doktor tarafından denetlenirken, bu alandaki en sıkı standartlara da uyuluyor. Gıda maddelerinin mikrobiyolojik uyumluluğunun sağlanması amacıyla Kraliyet Silahlı Kuvvetleri laboratuvarlarıyla da koordinasyon sağlanıyor. Kamptaki sağlık birimi, hastaların tedavilerini gerçekleştirerek, gerektiğinde bölgedeki hastanelere yönlendiriyor, kampta kalan ailelere sosyal yardım da yapılıyor.

xscdvf
Depremden etkilenen insanlara Kraliyet Silahlı Kuvvetleri’nin askeri saha kampında yemek veriliyor (Reuters)

Depremden etkilenenlerin en iyi şartlarda ağırlanması için günlük olarak gösterilen çabaların yanı sıra, yağış veya olası soğuk hava şartlarıyla ilgili ihtiyaçların karşılanması için planlamalar yapıldı.

Bu kampta barınanlardan biri olan Necat, ‘kendileriyle ilgilenen Kraliyet Silahlı Kuvvetlerinin çabaları sayesinde’ kendini güvende hissettiğini söyledi. Ayrıca “Depremden etkilenen nüfusa gösterdiği büyük ilgi için Kral VI. Muhammed’e teşekkürlerimizi sunuyoruz... Diğer yandan Kraliyet Silahlı Kuvvetlerinin bu kampta hiçbir şeye ihtiyacımızın kalmamasını sağlamaya yönelik çabalarını da takdir ediyoruz” dedi.

xascd
Depremin yarattığı yıkıma rağmen futbol oynayan çocuklar (AFP)

Diğer yandan Faslı Ali “Amizmiz bölgesinin depremden büyük ölçüde etkilendiği kesin ancak gösterilen çabalar sayesinde bu sıkıntının üstesinden gelmeyi başardık. Herkes bu doğal felaketin yansımalarıyla etkili bir şekilde yüzleşmek için çok çalıştı. Gerekli tüm hizmetlerin kullanılabilirliğinin yanı sıra, bunların kalitesini sağlamak için sürekli bir izleme süreci yürütülüyor” dedi.

ARAP DÜNYASI

Libyalı doktorlar: Derne’de sel mağdurları ağır psikolojik travma yaşıyor

Dr. Celal Müftah Ahmed, Derne’deki hastalardan biriyle (Dr. Celal Muftah Ahmed)
Dr. Celal Müftah Ahmed, Derne’deki hastalardan biriyle (Dr. Celal Muftah Ahmed)
TT
TT

Libyalı doktorlar: Derne’de sel mağdurları ağır psikolojik travma yaşıyor

Dr. Celal Müftah Ahmed, Derne’deki hastalardan biriyle (Dr. Celal Muftah Ahmed)
Dr. Celal Müftah Ahmed, Derne’deki hastalardan biriyle (Dr. Celal Muftah Ahmed)

Doğu Libya’yı yöneten İstikrar Hükümeti’ne bağlı Sağlık Bakanı Osman Abdulcelil, Derne kentindeki sağlık durumunun ‘iyileşme’ yolunda ilerlediğini söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan doktorlar ise “Durum sakin ancak yine de göz ardı edilmesi mümkün olmayan ve sadece salgın hastalıklar ve içme suyunun kirlenme olasılığıyla sınırlı kalmayan birtakım riskleri de beraberinde getiriyor. Bunun yanı sıra kasırga felaketinin şehirde yarattığı travmaları ve psikolojik etkileri de içeriyor” ifadelerini kullandı.

Trablus Askeri Tabiplik Teşkilatı’nın gönüllü doktorlarından Dr. Celal Muftah Ahmed, “Bir günde en fazla sayıda yaralıyla ilgilenmek için zamana karşı yarışıyorduk. Çocuklarını, kardeşlerini kaybetmiş bir hastamız elimize ulaşır ulaşmaz acı acı ağlayarak isimlerini okumaya başlıyor. O zaman sessizliğe gömülüyoruz. Bazen onların önünde gözyaşı dökmemek için sessizce çekiliyoruz, saniyeler sonra psikolojik olarak ona destek olmak için geri dönüyoruz” dedi.

Ahmed “Felaketin ikinci gününde Derne’ye geldim. O zamanki tıbbi vakalar, sel ve su baskınlarından kaçmaya çalışırken yaralanan birçok kişinin, katı cisimlere çarpması sonucu kırık ya da morlukların oluşması ve suda kalma sonucu boğulma tehlikesi atlatmalarını içeriyordu” dedi. Bu konuda “Ne yazık ki o dönemde sterilizasyon cihazlarının, suni solunum için oksijenin, kırık ve felçleri teşhis edecek çeşitli radyoloji cihazlarının bulunmamasından dolayı sıkıntı çekiyorduk. Bütün bunlar, özellikle doktor ve hemşire sayısının az olması nedeniyle vatandaşlara yardım etme çabalarımızda kendimizi çok çaresiz hissetmemize neden oldu” ifadelerini sözlerine ekledi.

Dr. Muftah Ahmed “Felaketin üçüncü gününden itibaren Libya içinden ve dışından yardıma gelen doktorların sayısı arttı. Birçok kurum tarafından ilaç desteği sağlandı. Sağlık Bakanlığı hızla Trablus’tan röntgen cihazı gönderdi” dedi.

Doktor “Gönüllü doktor arkadaşlarının çalışmaları gün boyu durmadı. Çalıştığımız hastanelerde sade mobilyalarla donatılmış odalarda yaşıyorduk. Günümüz sabah saat 08.00’de vakaların alınmasıyla başlıyordu. Yaptığımız teşhis, tedavi ve ameliyatların yanı sıra çalışanlarımızın ve işçilerin bize gelen gıda ve ilaç yüklü tırları indirip yerlerine yerleştirmelerine de yardımcı olduk. Ayrıca felaketten zarar gören bazı hastaneleri temizliyor, cenazelerin kurtarılmasına yardımcı oluyor ve yardım heyetlerinin hazırladığı yemekleri şehrin yakınında dağıtıyorduk” ifadelerine de yer verdi.

Ürolog Dr. Müftah Ahmed, bağırsak enfeksiyonları ve deri döküntüleri tehlikesi konusunda uyararak, ‘afet kurbanlarının cesetlerinin çürümesi sonucunda içme suyunda kirlenmenin’ muhtemel olduğunu belirtti. Ayrıca, ‘çocukları, kardeşleri, anne-babaları, komşuları olsun çok sayıda akrabasının bir gecede ortadan kaybolması sonucu Derne halkının maruz kaldığı psikolojik travmalar’ konusunda da uyardı.

Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi’nde görevli Dr. Ali Türki de birkaç gün önce Derne’de bulunan ekibiyle birlikte, ‘ishal ve deri döküntüleri vakalarındaki artışın ardından analiz için hem Derne hem de Suse’den su ve bataklık örnekleri aldığını’ belirtti. Göğüs hastalıkları uzmanı Türki, “Şehrin etkilenen kesimine hakim olan ceset kokusunun solunum yolu hastaları için tehlikeli hale geldiğini ve son günlerde bu kişilerin büyük ölçüde etkilendiğinin herkes tarafından fark edilmeye başlandığını’ söyledi. Kendisinin ve ekibinin “Halihazırda, hava kirliliği devam ederken ciddi hastalıklara yakalanmalarını önlemek için işçiler, kurtarma ekipleri ve ordu personeli dahil şehirdeki herkesi aşılamaya başladıklarını’ belirtti. Camilerde, okullarda ve evlerde, kuyudan veya başka bir kaynaktan su içilmemesi, kapalı şişelerin kullanılması konusunda halkı bilinçlendirmek için broşür dağıttıklarını da söyledi.

Türki, sel meydana geldiğinde asıl korkunun ‘su kirliliği, bataklıkların varlığı göz önüne alındığında koleranın yayılması ya da böceklerden ve hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların ortaya çıkması olduğunu’ belirtti.

Türki ve ekibi, ilk günlerde sayılarının yüksek olması nedeniyle çok sayıda hasta ve yaralı vakanın tedavisine de katkıda bulundu. Türki bu hususta “Felaketin hemen ardından gittiğimiz Susah şehrinde evleri ziyaret ederek vatandaşları muayene ettik ve çoğu evlerinin zarar görmesi sonucu psikolojik travmaya maruz kaldığı için ilaç yardımında bulunduk. O dönemde Beyda’dan Suse’ye günlük yolculuğumuzun zor olmasına rağmen bunları yaptık” dedi.

Felaket sonrası bir devlet hastanesinde gönüllü olarak çalışan ve mesaisi sabahtan akşam saat 23:00’e kadar süren Derneli çocuk doktoru Dr. Mona Hamza’nın anlattığı durum da pek farklı değil. Bazı vakaları evlerde ziyaret etmenin yanı sıra, genel hastane ile çeşitli bölgelerde çocuklara bakmak için açılan dispanserler arasında yolculuk yaparken günde yaklaşık 70 vakaya baktığını belirtti.

Derna’nin bazı bölgelerinde birden fazla çocuk, doğum ve cerrahi sahra hastanesinin açıldığını ve tüm özel sektör kliniklerinin kapılarını hastalara ücretsiz açarak katkı sağladığını kabul etmesine rağmen, Hamza hâlâ şehirdeki durumu ‘zor ve acı verici’ olarak tanımlıyor. Bunun hakkında “Çocuklar için antibiyotik ve vitamin gibi bazı ilaçların bulunmaması ve yeni doğanlar için ise solunum cihazının bulunmamasına dayanıyor. Bu durum onları şehir dışına sevk etmek zorunda bırakıyor ve zaman faktörü çocuğun aleyhine olabiliyor, bu da doktorun kendini çaresiz hissetmesine neden oluyor” dedi.

Hamza, burada son zamanlarda alınan vakaların “Deri döküntüleri ve bağırsak enfeksiyonları arasında değiştiğini, suya maruz kalma ve yaralardan kaynaklanan soğuk algınlığı vakalarının ilk günlerde çok olduğunu’ belirtti. Doktor ayrıca “Hayırsever insanların çabaları ve Libya’nın her yerinden ve dışından sağlanan yardımlar, acıların boyutunun azaltılmasına katkıda bulundu” ifadelerini de sözlerine ekledi.

DÜNYA

Çin, Esed'in ziyaretini ilişkileri ‘yeni bir seviyeye’ taşımak için fırsat olarak görüyor

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve eşi Pekin havaalanına vardıkları sırada (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve eşi Pekin havaalanına vardıkları sırada (AFP)
TT
TT

Çin, Esed'in ziyaretini ilişkileri ‘yeni bir seviyeye’ taşımak için fırsat olarak görüyor

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve eşi Pekin havaalanına vardıkları sırada (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve eşi Pekin havaalanına vardıkları sırada (AFP)

Çin, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in bugün başladığı ziyaretin Şam ile Pekin arasındaki ilişkileri ‘yeni bir seviyeye’ taşımak için fırsat teşkil ettiğini açıkladı.

AFP’nin haberine göre Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Esed’in ziyaretinin iki ülke arasında karşılıklı siyasi güveni ve çeşitli alanlardaki iş birliğini derinleştireceğine, ikili ilişkileri yeni bir seviyeye taşıyacağına inandıklarını ifade etti.

Suriye Devlet Başkanı günün erken saatlerinde Asya Oyunları'nın açılışına katılmak üzere Çin'in doğusundaki Hangzhou şehrine gitti.

Bu, Suriye Devlet Başkanı'nın 2004'teki ilk ziyaretinin ardından Çin'e yaptığı ikinci ziyaret.

Ning, Çin ve Suriye’nin derin ve geleneksel bir dostluğu olduğuna değinerek, Şam’ın Pekin'le diplomatik ilişkiler kuran ilk Arap ülkelerinden biri olduğunu aktardı.

Sözcü, 67 yıl önce diplomatik ilişkilerin kurulmasıyla Çin- Suriye ilişkilerinin her zaman sağlıklı bir şekilde geliştiğini aktardı.

Ning, Esed’in iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesine önem verdiğini aktardı.

Ayrıca Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve diğer Çinli yetkililerin, ikili ilişkiler ve ortak endişeler düzeyinde derinlemesine görüş alışverişinde bulunmak üzere Esed'le buluşacağını aktardı.

ARAP DÜNYASI

Burhan Sudan’daki iç savaşa rağmen New York’ta

Hartum / Muhammed Emin Yasin
Hartum / Muhammed Emin Yasin
TT
TT

Burhan Sudan’daki iç savaşa rağmen New York’ta

Hartum / Muhammed Emin Yasin
Hartum / Muhammed Emin Yasin

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Genelkurmay Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun (BMGK) 78’inci oturumunun çalışmalarına katılmak üzere Sudan’ı temsilen dün (20 Eylül) New York’a uçtu. Ülkesindeki iç savaş meselesi, bazı devlet ve hükümet başkanlarının BM koridorlarındaki konuşmaları ve tartışmalarının başında gelirken, Sudan’daki çatışmaların sona erdirilmesi için uluslararası ve bölgesel baskıların yoğunlaştırılmasına ilişkin çağrılar da arttı.

Şarku’l Avsat’ın Egemenlik Konseyi Başkanlığı Medya Ofisi’nden aktardığı açıklamaya göre Konsey Başkanı’nın cuma günü üst düzey toplantılarda Sudan hakkında konuşma yapması planlanıyor. Burhan bu konuşmasında gündemdeki çeşitli uluslararası ve bölgesel konularla ilgili çok taraflı iş birliğinin geliştirilmesini ele alacak. Burhan, toplantılar kapsamında dünyanın çeşitli ülkelerinin başkanları ve uluslararası ve bölgesel örgütlerin temsilcileriyle bir araya gelerek, daha istikrarlı bir gelecek inşa etmek amacıyla BM çerçevesinde ikili iş birliğinin yollarını tartışacak.

Burhan, BMGK toplantılarına katılmadan önce bir yurt dışı turu düzenleyerek beş ülkeyi ziyaret etmişti. Bunlar; Mısır, Güney Sudan, Katar, Eritre ve Türkiye. Bu ülkelerin liderleriyle, iç savaşın yansımalarını tartışmış, tüm liderler Sudan’daki krize barışçıl bir çözüm bulunması için desteklerini dile getirmişti.

Bölünmeye karşı uluslararası uyarı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, 19 Eylül salı günü yeni dönemin açılışında yaptığı konuşmada, Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında devam eden ve uluslararası kaygılara yol açan savaş yüzünden Sudan’ın bölünme riskiyle karşı karşıya olduğuna dair uyarıda bulundu. Egemenlik Konseyi Başkanı, HDK’nin “isyanı” sona erdirilinceye dek savaşın durmayacağını pek çok kez tekrarlayarak bunun yakında sona erdirileceğine dair söz vermişti. Burhan’ın New York dönüşü sonrasında, kalıcı bir ateşkese varmak üzere ordu ve HDK arasındaki görüşmeleri kolaylaştırmak için ABD’nin katılımıyla Cidde Platformu’na ev sahipliği yapan Suudi Arabistan’a resmi bir ziyarette bulunması bekleniyor.

xscdf
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres konuşma yaparken (Reuters)

BM Genel Sekreteri’nin Sudan Temsilcisi Volker Peretz, savaşın geçen dört ayında Sudan’da olup bitenler hakkında BM Güvenlik Konseyi’ne brifing verdikten sonra 13 Eylül’de görevinden istifa etmişti. Peretz raporunda ordu ile HDK arasındaki çatışmaların azaldığına dair herhangi bir işaret bulunmadığını ve her iki tarafın da kesin bir askeri zafere yakın olmadığını belirtmişti. Aynı zamanda iki askeri güç arasındaki çatışmanın kapsamlı bir iç savaşa dönüşebileceği uyarısında bulunmuştu.

BM Güvenlik Konseyi, çatışmanın her iki tarafına da siyasi bir çözüme ulaşmak için diyalog ve müzakereye başlamaları konusunda baskı yaparak ateşkese varma ve saldırgan faaliyetlere son verme çağrısı yaptı. Kitlesel ihlalleri, şiddet eylemlerini, yağmayı ve altyapının tahrip edilmesini oybirliğiyle kınadı. Nisan ortasında ordu ile HDK arasında savaşın başlamasından bu yana en az 5 bin kişi öldü, on binlerce kişi yaralandı ve yaklaşık 5 milyon kişi ülke içinde ve dışında yerinden oldu.

Buna paralel olarak Darfur Valisi ve Sudan Kurtuluş Ordusu Hareketi Başkanı Minni Arko Minawi, X platformunda (eski adıyla Twitter) yaptığı bir paylaşımda “Bölünme tehlikesini her geçen gün hissediyoruz. Sudan dosyasında aktif olan uluslararası göstergelerden anlaşılacağı üzere müzakerelerin yeniden formüle edilmesi yönünde bir eğilim var” ifadelerini kullandı. Ordu ile HDK arasındaki müzakerelerin “ordu komutanları olarak değil, hükümetler olarak” yürütüldüğünü ve Güney Kordofan’da Abdulaziz el-Hilu liderliğinde üçüncü bir hükümetin ortaya çıkmasının çok da uzak olmadığını sözlerine ekleyerek topun hala Sudan sahasında olduğunu vurguladı.

Başkentte çatışma tırmanıyor

Bu arada, Sudan ordusu ile HDK arasında başkent Hartum’un çeşitli bölgelerindeki çatışmaların temposu yükseldi. Görgü tanıkları, HDK’nin Hartum’un merkezindeki ordu karargâhını toplarla bombaladığını söylediler. Bu, yolun bitişiğindeki yerleşim bölgelerindeki evlerin sallanmasına yol açtı. Sudan’ın en büyük şehri olan Omdurman kentinde ikamet eden vatandaşlar, iki taraf arasındaki şiddetli çatışmalar ve karşılıklı top atışları sonucunda Ordu Mühendisler Birliği çevresindeki mahallelerden yoğun duman sütunlarının yükseldiğini bildirdi.

cgrth
17 Eylül’deki çatışmalar sonucunda Sudan’ın başkentindeki rezidanslardan birinin füzeyle vurulduğu an (AFP)

Öte yandan ordu, Hartum’un güneyindeki Spor Şehri’ndeki HDK karargâhına ve Soba’daki askeri kamp alanlarına top ve ağır silahlarla saldırdı.

Şarku’l Avsat’a konuşan görgü tanıklarına göre orduya ait savaş uçakları, Hartum’un doğusundaki HDK’nin mevzilerine art arda hava saldırıları düzenlerken karadan füze savarlarla misilleme yapıldı.

Ülkenin batısındaki Batı Kordofan eyaletinde HDK güçleri El-Ediye bölgesine saldırarak polis güçlerine ait bir merkezi ateşe verdi, depolara el koydu ve tutukluları serbest bıraktı. Bölgedeki gazeteciler, merkeze saldıran güçlerin saldırısını ordu kuvvetlerinin püskürttüğünü bildirdi. Bunun sonucunda bölgeden çekilmeden önce HDK’nin beş muharebe aracı imha edildi.

ARAP DÜNYASI

Erbet Havalimanı’nı hedef alan saldırının olası yansımaları nelerdir?

Erbet Havalimanı’na yönelik saldırıda Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi’ne bağlı güçlerden üç kişi öldü (AFP)
Erbet Havalimanı’na yönelik saldırıda Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi’ne bağlı güçlerden üç kişi öldü (AFP)
TT
TT

Erbet Havalimanı’nı hedef alan saldırının olası yansımaları nelerdir?

Erbet Havalimanı’na yönelik saldırıda Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi’ne bağlı güçlerden üç kişi öldü (AFP)
Erbet Havalimanı’na yönelik saldırıda Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi’ne bağlı güçlerden üç kişi öldü (AFP)

Muayyad Et-Tarifi 

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (KYB) Süleymaniye vilayetinde bulunan Erbet Havalimanı ve çevresi, Türkiye’ye ait silahlı insansız hava araçları (SİHA) tarafından ilk kez hedef alınmıyor.

Son saldırı, PKK’lı militanları veya IKBY bölgesinde örgüte yakın kişileri hedef alan bir dizi saldırının devamıydı.

Bu yılın başından bu yana Kifri, Kalar ve Süleymaniye’nin dış mahalleleri ile Ninova’daki Sincar ve Mahmur bölgeleri Türk SİHA’ları ile düzenlenen saldırılara maruz kaldı. Bu saldırılar sonucu onlarca PKK militanı öldü ve yaralandı.

Süleymaniye’de terörle mücadele güçlerinin konuşlandığı Erbet Havalimanı’na düzenlenen SİHA saldırısında, Bafel Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği Partisi’ne (KYB) bağlı güçlerden üç kişi öldü.

Saldırıya ilişkin kınamalar

Saldırıyı kınayan Talabani, Bağdat’a, Irak’ın egemenliğini koruması ve Türkiye’nin ‘terör gerekçesiyle’ IKBY bölgesindeki hedeflere yönelik ‘tekrarlanan’ saldırılarını engelleme çağrısında bulundu.

Adını vermediği, ülkedeki bazı tarafları da, Türk güçlerinin saldırılarını kolaylaştırmakla suçladı.

Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid de saldırıyı kınadı ve bunu Irak’ın egemenliğinin ihlali olarak nitelendirdi.

Reşid, Ankara’ya bu saldırıları durdurması ve Irak hükümetine de ülkenin egemenliğini korumak için ciddi şekilde çalışması yönünde çağrıda bulundu.

Irak Silahlı Kuvvetler Komutanlığı Sözcüsü Tümgeneral Yahya Resul tarafından açıklanan Bağdat’ın tutumu ve bu kınamalar, Türkiye’nin PKK veya ona yakın oluşumların IKBY içi veya dışına yönelik her saldırısında sık sık tekrarlandı.

Bağdat, özellikle Türkiye’nin Ceyhan limanı üzerinden petrol ihracatının durdurulması, su sorunları ve PKK konulu karmaşık bir aşamadan geçerken, bu konuda Ankara ile ilişkilerini ilerletmeye isteksiz görünüyor.

Bu durum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Eylül ayı başında yapılması planlanan ziyaretinin ertelenmesine yol açtı.

Güvenlik işbirliği

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre, Irak Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Moataz Mohiy Abdulhamid, “Irak ile Türkiye arasındaki güvenlik işbirliği, PKK konusundaki sorunu çözebilir” dedi.

PKK üyelerinin Sincar’da bulunması ve Süleymaniye’de genişleyerek KYB’nin müttefiki haline gelmesinin, Kürtler arasında bir krize yol açtığını söyleyen Abdulhamid şu ifadeleri kullandı;

“Kürtler bölgedeki güvenlik konularını ‘tek sepet’ olarak ele alıyor. Artık KYB, Erbil’in vizyonundan farklı bir güvenlik ve istihbarat vizyonuna sahip.”

Abdulhamid, Kürtler arasındaki bu vizyon anlaşmazlığı karşısında, Türkiye’nin Bağdat hükümetiyle nasıl anlaşmaya varabileceğini merak ettiğini dile getirdi.

PKK’lıların Kandil’den ayrılarak, Dohuk’un kuzeyi, Ninova Ovası ve Sincar’a yöneldiğini söyleyen Abdulhamid, Türk hükümetinin istihbarat çalışması düzenleyerek, IKBY bölgesindeki birçok örgüt liderini hedef aldığını öne sürdü.

Ülke içerisinden bilgi aktarımı

Abdulhamid, bölgede Türklerle işbirliği yapan ve bu liderlerin hareketleri hakkında onlara bilgi veren kişilerin bulunduğunu da ileri sürdü.

Özellikle Türk kuvvetlerinin Kuzey Irak’ta bulunması ve operasyonlarını sürdürmesi nedeniyle, Türkiye ile yapılacak herhangi bir güvenlik anlaşmasının sorunu çözebileceğini vurguladı.

Abdulhamid, Türk kuvvetlerinin bölgenin hava sahasını kontrol ettiğini ve Irak topraklarında hedeflenen unsurları Diyala ve Kerkük’ün güneyine kadar takip ettiğini iddia etti.

Irak Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı İhsan Şammari ise, havalimanına yönelik operasyonun Bağdat ile Ankara arasındaki ilişkileri karmaşıklaştırmayacağını söyleyerek, “Bu operasyonlar iki ülke hükümetlerini bir güvenlik anlaşması imzalamaya teşvik edebilir” dedi.

Şammari konuya ilişkin açıklamasında, “Süleymaniye’deki Erbet Havalimanı’nı hedef alan bu operasyon, ilk olmaması ve IKBY bölgesinde Türk kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen bir askeri operasyonun olması nedeniyle Bağdat ile Ankara arasındaki ilişkileri karmaşıklaştırmayacaktır” dedi.

Irak’ın, Kalkınma Yolu Projesi konusunda Türkiye’yi yatıştırmaya çalıştığını söyleyen Şammari, “Dolayısıyla Türk üslerinin varlığı ve bunların geri çekilmesi yönündeki talepler, iki taraf arasındaki ilişkileri zorlaştırmayacaktır” diye ekledi.

Şammari açıklamasını şu ifadelerle sürdürdü;

Öngörülmesi mümkün olmayan anlayışlar var. Bu nedenle Irak, Türk büyükelçisini çağırıp kınamakla yetiniyor. Ancak iç yansımaların olmasını beklemiyoruz. Çünkü KYB’nin açıklaması, özellikle kendisine bağlı bir havalimanını hedef aldığı için bu olaydan rahatsızlık duyduğunu gösteriyor. Silahlı Kuvvetler’in Başkomutanı olarak Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin de memnuniyetsizliğine tanık olabiliriz.

Bu konunun Bağdat’ı, saldırıları azaltmak amacıyla Türk tarafıyla daha büyük bir güvenlik anlayışına yönelik bir plana doğru iteceğini öne süren Şammari, saldırının Süleymaniye sınırları içinde olması ve hatta Irak ile İran arasındaki sınır şeridinde konuşlandırılan güçlerin bile çok uzakta olması nedeniyle, IKBY bölgesinde federal askeri güçlerin varlığına ihtimal vermedi.

Şammari, Irak hükümetinin, örgütün kendi içinde uzantıları olması nedeniyle PKK’yı dağıtamayacağını ve örgütün siyasi ağırlığa sahip partiler tarafından desteklenmesinin sorunu daha da karmaşık hale getirdiğini dile getirdi.

Güvenlik anlaşması pek olası değil

Kürt siyasi meselelerinde araştırmacı olan Abdusselam Barvari, Irak ve Türkiye’nin güvenlik anlaşmasına ulaşmanın zor olduğunu söyledi.

Barvari, “Şu ana kadar olayın bir patlama ya da SİHA sonucu olup olmadığı kesin değil ve SİHA hipotezi daha önceki kanıtlarla doğrulandı. Ancak bunun kamp içindeki bir patlamayla gerçekleştiğine dair inanış da var” dedi.

Türkiye ile Irak ve İran arasındaki anlaşmaya benzer bir güvenlik anlaşması yapılması ihtimalini reddeden Barvari, “Son anlaşma İran tarafıyla iyi ilişkiler sayesinde gerçekleşti ve Türklerle yaşanan bazı çetrefilli sorunlar nedeniyle bu Türkiye için geçerli değil” dedi.

Barvari, PKK’ya karşı saldırı düzenlemek üzere Bağdat’tan federal güçler getirme olasılığına ilişkin, “Bölgesel yönetim Kürt-Kürt kavgasına karışmak istemiyor ve biz Türkiye’ye, askeri operasyonun gerekçesi olmaması için Kürtlerle sorunları çözmesini söylüyoruz” ifadelerini kullandı.

ARAP DÜNYASI

Fas Kralı, depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşası programıyla ilgili üçüncü toplantıya katıldı

Fas Kralı, depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşa programına adanan çalışma oturumuna başkanlık ediyor (MAB)
Fas Kralı, depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşa programına adanan çalışma oturumuna başkanlık ediyor (MAB)
TT
TT

Fas Kralı, depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşası programıyla ilgili üçüncü toplantıya katıldı

Fas Kralı, depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşa programına adanan çalışma oturumuna başkanlık ediyor (MAB)
Fas Kralı, depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşa programına adanan çalışma oturumuna başkanlık ediyor (MAB)

Fas Kraliyet Mahkemesi'nden yapılan açıklamaya göre, Fas Kralı 6. Muhammed, dün, başkent Rabat'taki Kraliyet Sarayı'nda depremden etkilenen bölgelerin yeniden inşası programına yönelik çalışma oturumuna başkanlık etti.

Çalışma oturumu, Fas Kralı’nın 9 ve 14 Eylül tarihlerinde gerçekleştirdiği toplantılarda vurgulanan ‘güçlü, tutarlı, hızlı ve proaktif bir yanıt sağlamayı amaçlayan düşünceli, entegre ve iddialı bir programın temellerini’ atan direktiflerin devamı niteliğinde. Açıklamada entegre ve çok sektörlü programın ilk versiyonunu kapsayarak beş yıllık bir süreyi kapsayan programa toplam ayrılan bütçenin 120 milyar dirhem (12 milyar dolar) olduğu ve programın depremden en çok etkilenen Marakeş, el Huz, Taroudant, Chichaoua, Azilal ve Ouarzazate gibi altı bölgedeki toplam 4,2 milyon insanı kapsadığı kaydedildi.

14 Eylül toplantısında planlanan acil durum mekanizmasına göre, program ihtiyaçların doğru teşhisine ve bölgesel yetenekler ile yerel aktörlerin analizine dayalı olarak, konutların yeniden inşasını, hasar gören altyapının düzenlenmesini amaçlayan projeleri içeriyor. Diğer yandan hedeflenen bölgelerde sosyal ve ekonomik kalkınmanın teşvik edilmesi bekleniyor. Program konutların yeniden inşası ve altyapının iyileştirilmesi, bölgelerin açılması ve geliştirilmesi, özellikle depremden etkilenen dağlık bölgelerde sosyal açığın kapatılmasının hızlandırılması, ekonomik aktivite ve istihdamın teşvik edilmesi, yerel girişimlerin güçlendirilmesi gibi ana başlıkları kapsıyor. Program ayrıca doğal afetlere anında müdahale etmek için her alanda temel önlemlerin (çadır, battaniye, yatak, ilaç, gıda malzemesi vb.) alınacağı geniş bir platform oluşturulmasını da içeriyor.

Çalışma oturumu sırasında Fas Kralı, hükümete ilgili her bölge ve valilik düzeyinde önerilen adımları atma çağrısında bulundu. Ayrıca her bölgeye uygun çözümler üretebilmek için yerel halkı sürekli dinlemenin, çevre boyutuna gereken önemi vermenin, her bölgedeki yerel halkın kendine özgü mirasına, geleneklerine ve yaşam tarzına saygı gösterilmesinin önemini yineledi. Fas Kralı, depremden etkilenen bölgelere yönelik yeniden yapılanma ve rehabilitasyon programının entegre ve dengeli bölgesel kalkınma için bir model haline gelmesi amacıyla ideal yönetimin gerekliliğini vurguladı. Bahsi geçen bu büyük programın finansmanı, genel devlet bütçesinden ödenekler, yerel yönetimlerin katkıları, depremin etkilerini yönetmek için tahsis edilen Dayanışma Hesabı, bağışlar ve uluslararası işbirlikleri yoluyla sağlanacak. 2. Hasan Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu’nun program ve projelerin uygulanmasının desteklenmesi alanındaki görevleri çerçevesinde Fas Kralı, bu fondan iki milyar dirhem (200 milyon dolar) katkıda bulunması talimatı verdi.

Fas Kralı’nın başkanlığında gerçekleşen çalışma toplantısına, Başbakan, Kral’ın Danışmanı, Vakıf ve İslami İşler Bakanı, Ekonomi ve Maliye Bakanı, Ulusal Bölgesel Hazırlık, İnşaat, Konut ve Şehir Politikası Bakanı, Bütçeden Sorumlu Ekonomi ve Maliye Bakanı ve çok sayıda üst düzey yetkili katılım sağladı.

ARAP DÜNYASI

Esed, 20 yıl sonra ilk kez Çin’e gitti

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)
TT
TT

Esed, 20 yıl sonra ilk kez Çin’e gitti

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (AFP)

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, 20 yıldır Çin’e yaptığı ilk resmi ziyarete bugün başladı.

Şarku’l Avsat’ın Çin Merkez Televizyonu CCTV’den aktardığı habere göre, Çin devlet televizyonu Esed’in Hangzhou şehrine gelişini canlı yayınladı.

Esed, Cumartesi günü düzenlenecek Asya Oyunları’nın açılışına, Çinli mevkidaşı Şi Cinping ile birlikte katılacak.

Esed, savaşın harap ettiği ülkesinin yeniden inşası için destek bulmakta zorlanıyor.

Çin, Esed’in Suriye’de 2011’de çatışmaların başlamasından bu yana ziyaret ettiği, Rusya ve İran’dan sonra ‘Arap ülkesi olmayan’ üçüncü ülke oldu.

Şam’ın en önde gelen müttefikleri olan bu ülkeler, Suriye’ye ekonomik ve askeri destek sağlayarak savaşın dengesini onun lehine değiştirdi.

Bu ziyaret, Esed’in, ülkesinde yıkıcı bir çatışmaya dönüşen protesto hareketini bastırması nedeniyle Batı tarafından kendisine uygulanan tecridin ardından, bir yıl önce kademeli olarak uluslararası arenaya dönüşü çerçevesinde gerçekleşiyor.

Çin daha önce de, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi gibi geniş ölçüde izole oldukları düşünülen liderleri ağırladı.

Çin ziyaretinde, Esed’e eşi Esma ile siyasi ve ekonomik alanlardaki yetkilileri kapsayan bir heyet eşlik ediyor.

Ziyaret Hangzhou ve Pekin şehirlerindeki toplantı ve etkinlikleri içeriyor.

Çin, uluslararası forumlar ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) Şam’ı desteklemiş, çatışmalar sırasında defalarca Suriye’yi kınayan kararlara oy vermekten kaçınmış ve bu kararları durdurmak için Rusya ile birlikte veto hakkını kullanmıştı.

Batılı ülkeler, Şam’ın uzun zamandır ekonomisinin kötüye gitmesinin temel nedeni olarak gördüğü ekonomik yaptırımlar uyguluyor.

Güvenilir ortak

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, Şam merkezli siyaset bilimci Oussama Dannoura, Çin’in özellikle ekonomi ve yeniden yapılanma alanlarında güvenilir bir ortak olduğunu söyledi.

Potansiyel Çin yatırımlarına değinen Dannoura, “Çin, konut ve sivil bölgelerdeki altyapı yeniden inşasını olağanüstü bir hızla tamamlama yeteneğine sahip” dedi.

Suriye, yarım milyondan fazla insanın hayatına mal olan, milyonlarca insanı yerinden eden ve ülkenin altyapısını tahrip eden 12 yıl süren yıkıcı çatışmanın ardından, bugün yeniden inşa aşaması için müttefik ülkelerden destek istiyor.

Suriye Devlet Başkanı, daha önceki açıklamalarında, Çin kurumlarının Suriye’ye yatırım yapması yönündeki umudunu dile getirmişti.

Londra’daki SOAS Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü Direktörü Lina Khatib, “Esed, Çin’e yaptığı ziyaretle, Şam rejiminin uluslararası meşruiyet duygusunu aktarmayı ve yeniden inşa aşamasında Çin’den beklediği desteğin mesajını vermeye çalışıyor” şeklinde bir değerlendirme yaptı.

Esed’in ziyareti, Pekin’in Ortadoğu’da giderek artan bir rol oynadığı ve resmi olarak ‘Kemer ve Yol Girişimi’ olarak bilinen ‘Yeni İpek Yolları’ planını tanıtmaya çalıştığı bir dönemde gerçekleşti.

Suriye, Ocak 2022’de Çin’in Kuşak ve Yol ticaret ve altyapı girişimine katıldı.

Buna paralel olarak Çin diplomatik faaliyetlerini güçlendiriyor.

Pekin, geçtiğimiz aylarda Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko ve Afganistan’daki Taliban hareketinin temsilcileri de dahil olmak üzere uluslararası izolasyonla karşı karşıya kalan ülke liderlerine ve yetkililerine ev sahipliği yaptı.

Ayrıca, petrol zengini ülkesi boğucu bir ekonomik krizle karşı karşıya olan Venezuela Devlet Başkanı Maduro’yu da ağırladı.

Kremlin dün, Rusya’nın Ukrayna’daki savaş nedeniyle Batı’nın öfkesiyle karşı karşıya olduğu bir dönemde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de Ekim ayında Çin’i ziyaret edeceğini duyurdu.

ARAP DÜNYASI

Ürdün'de zamana direnen gelenek: Bedevi konukevinin kapıları yolculara ve ihtiyaç sahiplerine açık

Eskiden er-Rib'a olarak adlandırılan yer, evin erkek misafirleri ağırladığı bölüm (Independent Arabia)
Eskiden er-Rib'a olarak adlandırılan yer, evin erkek misafirleri ağırladığı bölüm (Independent Arabia)
TT
TT

Ürdün'de zamana direnen gelenek: Bedevi konukevinin kapıları yolculara ve ihtiyaç sahiplerine açık

Eskiden er-Rib'a olarak adlandırılan yer, evin erkek misafirleri ağırladığı bölüm (Independent Arabia)
Eskiden er-Rib'a olarak adlandırılan yer, evin erkek misafirleri ağırladığı bölüm (Independent Arabia)

Hişam el-Yetim 

Ürdün Bedevi Konukevi, sadece insanların tam özgürlük içinde istedikleri, her şeyi söyleyebileceği bir alan değil, aynı zamanda Şeyh tarafından himaye edilen ve onun ev sahipliğinde olan bir yer.

Belirli yer veya zamana bağlılğı yok ve mutlaka lüks bir yer olarak tasarlanmak zorunda değil.

Bu mekânın yapısı taştan veya keçi yünü ve kıl ile oluşturulmuş kare ya da dikdörtgen formdan oluşur ve bu yapı yol kenarında bile kurulabilir.

Konukevini farklı kılan en önemli şey sahibinin açık fikirli olması, her türlü düşünce ve görüşe açık olmasıdır.

Eskiden Bedevi evleri, siyah koyun yününden yapılır ve sürekli olarak misafirleri ve ziyaretçileri ağırlamak için hazır tutulan yapılar olarak kullanılırdı.

Ancak dünya genelindeki sanayi devrimi ve özellikle Ürdün'deki yaşamın evrilmesi ve bedevi toplumların yerleşik hayata yönelmesi, Bedevi geleneğini zayıflattı veya siyasi amaçlar için istismar edilmesine yol açtı.

Bu nedenle, modern mühendislik prensiplerine ve ünlü Batı tarzı döşenmiş yapılara dayalı olarak inşa edilen misafirhane tesisleri yaygınlaştı.

Rib'a kültürü

Eskiden er-Rib'a, evin ön cephesi ve Bedevilerin erkek misafirlerini kabul ettiği bölümdü ve mahrem, yani kadın ve çocuklara ait bölgeden tamamen ayrı tasarlanırdı.

Bedevi evinin bu alanı, halı kaplı ve parlak renklerle dekore edilmiş olması nedeniyle büyük ilgi görür.

Burada "el-munkala" adı verilen ve misafirleri ağırlamak için kullanılan bakır kahve cezvesi etrafında bir ateş çukuru bulunur.

Burası şeyhin ve onun misafirlerinin oturduğu yerdir. Bedevi konukevinin geçmişi 3 bin yıldan fazlaya dayanır.

Çünkü Bedevi konukevi, Bedevi isminin genel olarak Araplara verilmesiyle birlikte Arap Yarımadası'nın kuzeyinden başlamış, yarımadanın tüm bölgelerine, güneyine ve Mısır ve Levant'a yayıldı.

Bedevi evinin bu bölümlerinin, modern mimari tarzına geçişe rağmen günümüze kadar gelmesi dikkat çekici.

Bedevilerin kalıcı bir mekânı olan misafirhanenin, onun fiziksel ve ruhsal düşüncelerine tanıklık ettiği söylenebilir.

Kapı herkese açık

Bedeviler, konukevi kelimesinden kapının her zaman açık tutulmasını anlarlar. Kapı burada çadırın ön tarafı veya modern evlerde dışarıdaki ana demir kapıdır ve her zaman açık bırakılır.

Konukevleri, bireyleri ve grupları kabul eder ve Bedeviler onları "el-kasra" olarak adlandırır. Zamanla, Bedevi konukevinin ziyaretçi türleri gelişti.

Ziyaretçi bir yolcu, yardım arayan biri, davetsiz bir misafir, hatta bir mülteci olabilir.

Son zamanlarda inşa edilen konukevleri

Günümüze kadar, Ürdün'ün başkenti Amman'daki bölgelerde modern mimari tarzına sahip lüks evler yapıldı.

Bununla birlikte, bu ev sahipleri girişlerine büyük demir kapılar koymamaya özen gösterdi, çünkü bazılarına göre bu, "misafirlerin girişini engeller".

Evinin içinde geniş bir konukevi bulunan ve konukevin tüm evin alanının üçte birini kaplamasını sağlayan Ebu Azz el-Kurdi şunları söyledi:

Sonunda ben, birkaç kız kardeşim ve kuzenim başkentin bu bölgesine yerleşmek için taşındık. Evlerimizin hiçbirinde büyük demir dış kapılar yok, çünkü biz Arabız, yüzyıllarca çadır hayatı yaşadık ve bir yerden başka bir yere taşındık, bu yüzden kapılar bizim için misafirlerin girişini engelleyen bariyerler anlamına gelir ve aynı zamanda rızkın engellenmesine neden olabilir.

DAHA FAZLA OKU

Ürdün'de 9 bin yıllık ritüel alanı bulundu

Ürdün'de 9 bin yıllık ritüel alanı bulundu

Ürdün'deki feminist söylemi karıştıran karikatür: "Özgürüm"

Ürdün'deki feminist söylemi karıştıran karikatür: "Özgürüm"

İçeride Arap tarzı döşeme ve modern oturma grupları, el yapımı dekorasyonlar ve göz alıcı modern aydınlatma ile birlikte büyük bir alan bulunur.

Bu konukevi genellikle erkekler ve kadınlar için iki bölümden oluşur ve ikisi arasında küçük bir koridor bulunur.

Bedevi konukevinin araştırılması

1970'lerden günümüze kadar uzanan zaman diliminde bazı oryantalistler, özellikle Fransız oryantalist Dominique Chevalier, Bedevi konukevini akademik araştırmalarda ele aldı.

Bu çalışmalarda, Bedevi yaşam tarzı ile Arap insanının genel olarak kendi içine dönme isteği arasında bir bağlantı kuruldu.

Ürdün'deki sömürge dönemi ve Bedevi kültürü

Ürdün'deki sömürge dönemine şahitlik eden ve Ürdünlü savaşçılarla birlikte savaşan, "Arabistanlı Lawrence" olarak bilinen İngiliz general, "Bilgeliğin Yedi Temeli" adlı kitabında şöyle demişti:

Ürdün Bedevi kişiliği doğası gereği kaygılıdır, yerleşik yaşamı bilmez ve gizlenmeyi beceremez. Savaş zamanlarında bile eğlence ve şaka yapma eğilimindedir.

Bazı Ürdünlüler, Ürdün Bedevi kişiliği hakkındaki bu izlenimi Bedevi tarzı misafir kabul etme kültürüne bağlamışlardır.

Ürdün Bilgi Ansiklopedisi siyasi açıdan şöyle der:

1957'de faaliyetlerinin yasaklanmasının ardından siyasi partiler zaman zaman camileri ve misafirhaneleri faaliyetlerini sürdürmek için istismar ettiler.

Ürdünlü akademisyenlere göre Bedevi konukevinin siyasi parti faaliyetleri için kullanılma dönemi, coşkulu konuşmaların yapıldığı ve şiirlerin okunduğu bir dönem olarak nitelendirilmiş ve bu, konukevi için olumsuz bir etki yaratmıştır, çünkü bu tür konuşmalar gerçeklikle uyumsuzdu.

Çoğu Ürdünlü için gelenekler ve adetler modern hayatta devam etse de Ürdün'ün geleneksel Bedevi konukevi uzun bir süre içinde olumlu ve olumsuz birçok değişim geçirmiştir.

Zamanla konukevi, geleneksel Bedevi yaşamından modern hayata geçiş nedeniyle birçok estetik ve insani anlamını kaybetti.

Ürdünlüler, geleneksel konukevlerinin yok olma tehlikesini hissetmektedirler, hatta bazıları eski geleneksel konukevlerinin yerine modern yaşam tarzını tercih ediyorlar.

Bu konuda eski  Ürdünlü bakan da dahil olmak üzere birçok kişi endişelerini dile getirmiş ve geleneksel haliyle Ürdün Bedevi konuk evleri döneminin sonunun geldiğini doğruladı.

Independent Arabia - Independent Türkçe

ARAP DÜNYASI

Afetlerin küresel ölçekte siyasallaşması: İnsanlığın başka hedefleri var

İtfaiyeciler, Fas'ta yıkılan evlerin enkazı altında kalan mağdurları arama görevinde (AFP)
İtfaiyeciler, Fas'ta yıkılan evlerin enkazı altında kalan mağdurları arama görevinde (AFP)
TT
TT

Afetlerin küresel ölçekte siyasallaşması: İnsanlığın başka hedefleri var

İtfaiyeciler, Fas'ta yıkılan evlerin enkazı altında kalan mağdurları arama görevinde (AFP)
İtfaiyeciler, Fas'ta yıkılan evlerin enkazı altında kalan mağdurları arama görevinde (AFP)

Hasan el-Eşref 

Her küresel olayda olduğu gibi, deprem, sel, kasırga gibi doğal afetler de insanlar arasında cinsiyet, mali, sosyal ve eğitim düzeyi açısından ayrım yapmıyor.

'Afet demokrasisi' olarak adlandırılabilecek durumda, pek çok ülke, aralarında siyasi anlaşmazlıklar ve düşmanlıklar olsa bile, felaketten etkilenen ülkelere desteklerini hızlıca ifade ediyor.

Ayrıca ülkeler ve uluslararası kuruluşlar, bu afetlerden etkilenen ülkeler arasında ayrım yapmaktan çekinmiyor.

Öyle ki bazılarına yardım sağlamak için yarışıyorlar, bazılarına ise çeşitli siyasi sebeplerden dolayı yardım sağlayamıyorlar.

Bu da 'felaketlerin siyasallaşması' ve 'siyasallaşma felaketi' sorununa kapı aralıyor. 

Fas'ın birkaç gün önce Richter ölçeğine göre yaklaşık 7 büyüklüğünde, binlerce kişinin ölümüne, yaralanmasına ve yerinden edilmesine yol açan yıkıcı depreme maruz kalmasının hemen ardından, bu felaketin etkileriyle yüzleşmek için yardım ve destek teklifleri yapıldı.

Dünyanın birçok ülkesinden, hatta Kuzeybatı Afrika'da bulunan ülkeyle anlaşmazlık ve çatışma yaşayan ülkelerden bile çağrılar gerçekleşti. 

Aynı şey, Derne şehrini korkunç bir şekilde yok eden ve binlerce kişinin ölümüne ve kaybına yol açan Danyal kasırgasının vurduğu Libya'da da yaşandı.

Felaketin başlangıcındaki çelişkili pozisyonlar ve rakamlar nedeniyle biraz gecikmeye rağmen bir dizi ülke, bu Mağrip ülkesine yardım sağlamaya geldi.

Benzer bir uluslararası çabaya, ülkenin Suriye sınırına yakın güneydoğusu ile kuzey ve batı Suriye'nin büyük bir bölümünü vuran 7,8 büyüklüğünde yıkıcı bir deprem sonrasında Türkiye de tanık oldu.

Öyle ki Ankara'ya sempati duymayan ülkelerden bile yardımlar geldi. 

DAHA FAZLA OKU

Fas Marakeş Safi Depremi: Kızımın çığlığı bizi ölümden kurtardı

Fas Marakeş Safi Depremi: Kızımın çığlığı bizi ölümden kurtardı

Fas: Marakeş depremi ücra bölgelerdeki çiftçilerin acılarını ikiye katladı

Fas: Marakeş depremi ücra bölgelerdeki çiftçilerin acılarını ikiye katladı

Anlaşmazlıkları çözme

Fas'taki Ucda Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Halid Şayat, örneğin Fas depreminin birçok ülkenin Fas'a desteğini ifade etmesi için bir fırsat olduğuna dikkati çekerken, bu ülkelerin destek ve üzüntü postalarıyla, Fas kralıyla telefon görüşmeleri yaparak ya da Rabat'ın büyük ölçüde rasyonellik ve nesnellikle ele aldığı fiili yardım sağlamayı teklif ederek desteklerini dile getirdiğini söyledi. 

Şayat, genel olarak deprem, yanardağ, sel gibi doğal afetlerin veya şiddet içeren doğa olaylarının genellikle ülkeler arasında yakınlaşma için bir fırsat olduğunu ifade etti.

Afet diplomasisi olarak adlandırılan bu trajediler karşısında bazı ülkeler arasındaki anlaşmazlıklar ortadan kalkıyor.

Siyasetin de kokusu var

Tablo, göründüğü kadar pembe değil. Deprem ve su baskınlarına ilişkin destekler, bazen siyasi hesaplamalar ve yorumlarla yönlendiriliyor.

Bu durum, etkilenen tarafı ya bu yardımı almayı reddetmeye ya da yardım etme niyetini ifade etmesine rağmen düşmanlığı sürdürmeye itiyor.

Bu siyasallaşmaya, Fas ile Cezayir arasında, iki komşu ülkenin başına gelen birtakım felaketlerde yaşananlar örnek gösterilebilir.

Cezayir, Fas'a yardım ulaştırmak için üç büyük kapasiteli uçağı seferber etmeye hazır olduğunu açıkladı.

Ancak Fas, üstü kapalı olarak bu yardıma ihtiyacı olmadığını ifade etti. Ardından iki taraf arasında karşılıklı suçlama dalgası başladı.

Fas bölgeleri hala acil yardıma ihtiyaç duyuyor (Independent Arabia)
Fas bölgeleri hala acil yardıma ihtiyaç duyuyor (Independent Arabia)

Fas'ın tutumunu destekleyenler ve reddedenler arasında görüş ayrılığı yaşandı. Yandaşlar, Rabat'ın Cezayir'e karşı iyi niyetle hareket ettiğini savundu.

Ayrıca 60'tan fazla ülkeden yardım aldığını ve Cezayir'in de yangın felaketine maruz kaldığında benzer yardımları kabul etmediğini söyledi.

Eleştirenler ise Arap komşusuna yardım etmeyi reddetmenin iki komşu ülke arasındaki büyük diplomatik uçurumu artıracağını vurguladı.

Aynı şekilde Fransa da Fas'ta meydana gelen depremle ilgili olarak yardım sağlamaya hazır olduğunu ifade etti.

Ancak Rabat, yalnızca BAE, Katar, İspanya ve İngiltere'den gelen yardımları kabul etti.

Bu durum, Fransız siyaset ve medya sınıfının bir kısmının Fas'a çeşitli suçlamalar yöneltmesine yol açtı.

Daha sonra ise Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, müdahalede bulunarak doğrudan Faslılara seslendi.

Macron, Fas'ın egemen bir ülke olduğunu ve yaşadığı acının ortasında devam eden siyasi tartışmaların yeri olmadığını dile getirdi. 

Bu çerçevede Halid Şayat, "Doğal afetler meydana geldiğinde ülkeler arasındaki yakınlaşmanın, bu ülkenin etkilenen ülkeyle düşmanlık yoluna devam etmemesi de dahil olmak üzere koşulları da vardır" dedi.

Şayat, "Bu felaketler bazı ülkeler arasındaki düşmanlığı gidermeye yetmiyor" ifadelerini kullandı. 

Uluslararası ilişkiler uzmanı, "Özellikle Mağrip bölgesi pek çok doğal afete sahne oldu. Ancak bu ülkeler uyumsuz ve birbirinden uzak kalmıştır. Afetlerle mücadele konusunda bütünleşik ve uyumlu politikaların olmayışı, onları kendi aralarında savaşmayı sürdürmeye itecektir" şeklinde konuştu. 

DAHA FAZLA OKU

Jemaa el-Fna Meydanı’nda gezinen turistler (Şarku’l Avsat)

Marakeş depremin yaralarını sarıyor: Turistler artık daha neşeli!

Fas: Marakeş-Safi depremi Tikht köyü haritadan sildi

Fas: Marakeş-Safi depremi Tikht köyü haritadan sildi

Sadr, Libya ve Amerika'nın felaketleri

Afetlerin siyasallaştırılmasının bir başka tezahürü, X platformundaki paylaşımında Libya'yı vuran selleri 'LGBT topluluğuyla normalleşmenin bir sonucu' olarak tanımlayan Iraklı din adamı Mukteda es-Sadr'ın tutumunda açıkça görülüyor.

Sadr, Şii Yüksek Konseyi Başkanı Musa Sadr'ın Libya'da kaybolmasına atıfla, Libya'nın günahının affedilmediğine vurgu yaptı. 

Geçen şubat ayında Türkiye ve Suriye'de geniş alanları aynı anda etkileyen şiddetli bir deprem yaşandığında bu yardımları geri çevirmeyen Türkiye'nin imdadına pek çok ülke yetişti.

Ancak Batılı ülkeler, Şam'a yardım ve kurtarma ekibi göndermekte tereddütlü davrandı. 

ABD, mağdurlara yardım sağlamak amacıyla Şam'daki hükümetle herhangi bir ilişki kurmayı kabul etmedi. Kendini yerel sivil kuruluşlarla çalışmakla sınırladı.

Avrupa Komisyonu ise Suriye hükümetinin izni olmadan malzeme ve tıbbi ekipman sağladı. 

ABD'de geçen ağustos ayında Havai adalarından birinde çıkan yangınlar sırasında afetlerin siyasallaştırıldığı açıktı. Başkan Joe Biden'ın felaket yönetimine yönelik siyasi eleştiri başlatıldı.

Cumhuriyetçiler, desteğim geç sağlandığını, federal yardımın eksik olmasının ve yeterince düzenlenmemesinin, hasarı ve kayıpları daha da artırdığını vurguladı. 

Aynı eleştiri daha önce 2017 yılında Karayipler'de Porto Riko'yu harap eden Maria Kasırgası nedeniyle eski ABD Başkanı Donald Trump'a da yöneltilmişti.

Rakipleri, Porto Riko'da kalabalığa kâğıt havlu fırlattığında onu kurbanların duygularına kayıtsız kalmakla suçlamıştı. 

Bundan önce de eski ABD Başkanı George W. Bush, 2005 yılındaki Katrina Kasırgası nedeniyle muhaliflerinin siyasi saldırılarına maruz kalmıştı.

Siyahi liderler, Washington yönetimini felaketi yanlış yönetmekle suçlamış ve bu durumun yağma, benzin fiyatlarının yükseltilmesi ve bağışların istismar edilmesi gibi birçok ciddi soruna yol açtığını belirtmişti. 

DAHA FAZLA OKU

Marakeş’te deprem sırasında görülen mavi ışık nedir?

Marakeş’te deprem sırasında görülen mavi ışık nedir?

Devletin aklı

Doğal afetlerin bu şekilde siyasallaştırılmasına ilişkin olarak uluslararası ilişkiler profesörü Moulay Hişam Mutadid, "Ülkelerin dış politikaları, uluslararası ilişkilerini yönetme vizyonları; uluslararası işbirliği ve insani işbirliği mantığına dahil olma yollarına ilişkin ilkeleri ile bağlantılıdır" dedi. 

Mutadid'e göre belirli stratejik gündemlerle bağlantılı belirli siyasi hedeflere ulaşmak için yardım sağlamayı siyasallaştıran ülkeler ve rejimler var.

Devletin yaklaşımı ve siyasi metodolojisi ne olursa olsun, uluslararası yardım sağlamanın tüm mantığının siyasallaştırıldığını söyleyen Mutadid, "Çünkü devlet nazarında, belli bir yardımın verildiği ya da alındığı duyurulduktan sonra, yardımla ilgili tarafların niyetleri ya da yönelimleri ne olursa olsun, süreç politika bölümüne yazılmıştır" ifadelerini kullandı.

Aynı uzman, insanlık mantığından ve halkların dayanışmasından uzak olarak, devletin davranışlarının asil amaçlar veya insani yönelimler için olsa bile siyasetle ve çoğu karar ve hareketi ile yakından bağlantılı olduğunu söylerken, "Derinliği itibarıyla mükemmel bir siyasi eylem olarak kalır. Çünkü devletin kökeni ve dinamizmi buna bağlıdır. Bu nedenle devletin veya rejimin herhangi bir hareketinin siyasi içeriğini boşaltmak kesinlikle imkansızdır" diye konuştu. 

Moulay Hişam Mutadid, "İnsani yardım sağlama kararları, devletin aklı, sisteminin niteliği ve jeo-tarihsel rotası ile siyasi alandaki dinamizmini temel alan hassas hesaplamalara göre belirleniyor" şeklinde konuştu. 

İçeriden siyasallaşma

Deprem, kasırga veya sel gibi doğal afetlere maruz kalan ülkelerdeki hükümetlerin çoğu, muhaliflerinin siyasi eleştirilerinden kurtulamadı.

Bu eleştiriler, felaketi yönetmedeki hataları, mağdurlara müdahale etme ve kurtarmadaki gecikmeleri ve diğer eleştirileri içeriyor. 

Fas'ta yaşanan son depremden en çok dağlık bölgelerdeki köyler etkilendi (Independent Arabia)
Fas'ta yaşanan son depremden en çok dağlık bölgelerdeki köyler etkilendi (Independent Arabia)

Fas örneğinde, depremin başladığı 8 Eylül'den bu yana yetkililerin gösterdiği çabalara ve askeri güçlerin sevk edilmesine rağmen ve ayrıca büyük halk dayanışmasına rağmen, mağdurların ailelerinden ve hatta sivil toplum kuruluşlarından, yetkililerin yaşananlara yavaş tepki verdiğinden şikayetçi sesler yükseldi. 

Bu bağlamda siyaset bilimi araştırmacısı Ahmed el-Mazkeldi, "Genel olarak felaket, her ne olursa olsun, herhangi bir hükümetin veya herhangi bir otoritenin hesaplarını öylesine karıştırıyor ki, Amerika'da meydana gelen felaketler gibi, dünyanın en güçlü ülkeleri bile her yönden iç eleştirilere maruz kalıyor" dedi. 

Araştırmacı, Fas depreminde bazı tarafların, mağdurları kurtarma çabalarındaki yavaşlamayı eleştirdiğini söyledi.

Ancak durum böyle değil. Çünkü yetkililer, kendilerini, etkilenen bölgelere giden yolları kesen dağ kayalarına ek olarak, etkilenen bölgelerin engebeli arazisi tarafından kuşatılmış durumda buldular.

Bu nedenle bunlar, yetenekleri ne olursa olsun, yetkililerin ve yardım çalışanlarının kontrolü dışındaki doğal faktörlerdir.

Deprem örneğinde yerel yönetimlerin suçlanabileceği şeyin, kalkınmanın tüm bölgeler arasındaki zayıf dağılımı olduğunu belirten Mazkeldi, etkilenen bölgelerde yaşayanların kalkınmanın kırılganlığı nedeniyle çektiği acıların boyutu, sakinlerin yaşadığı kerpiç evlerden ve altyapının depremden önce bile bozulmasından da anlaşılabileceği gibi somut hale geldiğini söyledi. 

Libya'yla ilgili olarak ise Ahmed el-Mazkeldi, yıkıcı kasırganın, iç siyasi çatışmaların felaketin seyri ve yansımaları üzerindeki etkisinin boyutunu gösterdiğine, bunun da ülkede savaşan taraflar arasında koordinasyon eksikliğine neden olduğuna dikkati çekti.

Mazkeldi, "Temsilciler Meclisi hükümeti ile Ulusal Birlik Hükümeti arasında, daha fazla kişinin kurtarılamaması ve her iki tarafın sağladığı çelişkili kayıp verileri nedeniyle, dış malzeme ve yardımlarda yaşanan gecikmeler konusunda da anlaşmazlıklar var" dedi. 

Independent Arabia - Independent Türkçe

ARAP DÜNYASI

Suveyda hareketi Suriye'nin diğer bölgelerine yayılabilir mi?

Suveyda'daki göstericiler, rejimin devrilmesini talep eden sloganlar atıyorlar (AP)
Suveyda'daki göstericiler, rejimin devrilmesini talep eden sloganlar atıyorlar (AP)
TT
TT

Suveyda hareketi Suriye'nin diğer bölgelerine yayılabilir mi?

Suveyda'daki göstericiler, rejimin devrilmesini talep eden sloganlar atıyorlar (AP)
Suveyda'daki göstericiler, rejimin devrilmesini talep eden sloganlar atıyorlar (AP)

Sevsan Mehanna 

Suriye'nin Dürzi çoğunluğunun bulunduğu Suveyda vilayetindeki ayaklanma, kırmızı çizgilerin aşılmasıyla birlikte ikinci ayına giriyor.

İlk günlerden itibaren göstericiler, rejimin devrilmesini talep ederek "Kahrolsun Beşşar Esad", "Beşşar Esad istifa" gibi sloganlar atıp ayaklanmalarının siyasi amacını açıklamaya istekliydi. 

Protestocular, Suriye rejiminin değiştirilmesi ve Suriye'deki çatışmanın sona erdirilmesi amacıyla siyasi geçiş süreciyle ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2254 sayılı kararının uygulanması yönündeki taleplerini birçok kez vurguladı.

Ayrıca hükümet tesislerinin sabotaj girişimlerinden korunmasının yanı sıra, protestoların barışçıllığını ve devamlılığını sağlama, halkın güvenliği, çıkarlarının ve mülklerinin korunması ihtiyacı üzerinde duruldu.

El-Kerame Meydanı'nda göstericilere ateş açıldı

13 Eylül'de Baas Partisi'nin Suveyda kentindeki şubesini kapatmaya çalışan göstericilere silahlı kişilerce ateş açılmasıyla tehlikeli bir gelişme ortaya çıktı.

Açılan ateş sonucu biri orta, diğer ikisi hafif olmak üzere 3 kişi yaralandı.

Bu durum, Şeyh el-Akil Hikmet el-Hicri ve Hammud el-Hannavi'yi rejime karşı tutumlarını sertleştirerek ateş açma olayını kınamaya sevk etti.

Şeyh el-Hannavi, Suriye rejiminin Devlet Başkanı Beşşar Esad'a seslenerek "Bu ülkedeki sorunları senden başka kimse çözemez. Herhangi bir tehlikeye maruz kalırsak geride kalmayacağız tam aksine karşınızda olacağız" dedi.

Şeyh el-Hicri de "Meydanlar bizimdir ve ülkeyi kasıp kavuranlara karşı barışçıl oturma eylemimizi sürdürüyoruz" diyerek 'haklılığını' ilan etti.

El-Hicri, "İran, Suriye'ye işgalci bir taraf olarak girmiştir. Bunu bir işgal olarak görüyoruz. Çünkü onların sahip olduğu fikirler yıkıcıdır" diyerek İranlı milislere karşı cihat çağrısında bulundu.

Rejime bağlı medya organları daha önce Suveyda Valisi Bessam Barsik'ten, vatandaşların ve halkın valilikten talep ettiklerinin "başkanlığın dikkatini çektiğini ve yakın zamanlarda yaptığı toplantıların son derece sorumlu, şeffaf ve olumlu olduğunu" doğruladığını aktardı.

"Valiliğin halkına yönelik güç kullanma tehdidiyle ilgili söylentiler asılsızdır" diyen Barsik, vatandaşları bu dönemde bazı sosyal medya sayfalarında ve web sitelerinde söylenenlere kapılmamaya çağırdı.

DAHA FAZLA OKU

Süveyde protestocuları, hareketin barışçıllığı ve Suriye'nin birliği konusunda ısrarcı

Süveyde protestocuları, hareketin barışçıllığı ve Suriye'nin birliği konusunda ısrarcı

Suveyda hareketinin beklentileri

Suriye savaşı boyunca Suveyda'daki Dürzi halkı ve şeyhleri, dini bir azınlık olarak varlıklarını korumak amacıyla rejime karşı tarafsız kaldılar (Dürziler Suriye nüfusunun yüzde üçünü oluşturuyor).

Dürzi mezhebine mensup gençler, dini otoritelerin 'Suriyelinin kanı bir başka Suriyeliye haramdır' yönündeki tutumlarını gerekçe göstererek zorunlu askerliği ve Suriye rejimi ordusunda hizmet etmeyi reddetti.

Ayrıca Dürzi gençler bazı münferit durumlar dışında rejim muhalefetine katılmadı. Ancak bugün gösteriler Suriye devrimi bayrağı altında yapılıyor.

Washington'da yaşayan Suriyeli eski diplomat Bessam Barabandi, Independent Arabia'ya yaptığı açıklamada, Suveyda kentinin Suriye devriminden ya da Suriye'nin kaygılarından uzak olmadığının ve hatta vilayetteki avukatların devrimin başlamasından aylar önce Suriye yargı sisteminin keyfiliğini protesto etmek için el-Kerame Meydanı'nda oturma eylemi ve halk grevi düzenleyen ilk kişiler olduğunun unutulmaması gerektiğini söyledi.

Ancak Barabandi'ye göre rejim, Suriye halkının adalet ve özgürlük toplumu taleplerini, Suriye halkının geneliyle hiçbir ilgisi olmayan gündemlerle bağlantılı İslami taleplere dönüştürmek için mezhep ve tarikat gerilimlerine oynadı.

Rejim, devrimin başlangıcında birçok aklı başında sivil Suriyeli sesi öldürdü.

Şam'daki Suriyeli gazeteci Refik Lutf, Independent Arabia'ya Suveyda'daki olayların kuzeyden güneye bir savaş ve çekişme planına dayandığını söyledi.

Zira Suriye'nin yaşadığı çok zor yaşam koşullarından ve ekonomik kuşatmadan yararlanan gruplar var.

Lutf, özellikle 10 Ağustos hareketi de dahil olmak üzere gösterilerin Suveyda'da gerçekleşmesi nedeniyle karşı medyanın sokağı alevlendirmeye çalıştığını ve bunun da olup bitenlerin yayılmasına yardımcı olduğunu ifade etti.

10 Ağustos hareketinin kendisini şu ifadelerle duyurduğunu belirtmekte fayda var:

Biz, evdeki Suriyeli genç kadın ve erkekler olarak, ülke işlerinin kötü yönetilmesinden ve devletin halkın geleceğini ihmal etmesinden kaynaklanan acılarımıza son vermek için '10 Ağustos' hareketinin kurulduğunu duyuruyoruz.

Devrim barışçıl bir şekilde devam ettikçe rejim üzerindeki iç ve dış baskılar da artacaktır. Fotoğraf, göstericilerin ellerinde Dürzi mezhebinin bayrağını salladığı el-Kerame Meydanı'ndan (Reuters)
Devrim barışçıl bir şekilde devam ettikçe rejim üzerindeki iç ve dış baskılar da artacaktır. Fotoğraf, göstericilerin ellerinde Dürzi mezhebinin bayrağını salladığı el-Kerame Meydanı'ndan (Reuters)

Lutf, planın amacının bölünme olduğunu, göstericilerin bunu federalizm ya da özerklik gibi farklı başlıklar altında dile getirdiğini ve rejimin bunu ortaya çıkarmayı başardığını ifade ediyor.

Bu durum, Suriye lirasının durumunu kontrol altına alan ve vatandaşın yararına bazı mali ücretleri düşüren kararlar sonrasında insanların tamamen içine kapanmasına ve sakinleşmesine yol açtı.

Suveyda hareketi Baas Partisi'nin kendi politikalarını dikte etmesini reddediyor

AFP'nin gösteriye katılanlardan birinden aktardığına göre 15 Eylül Cuma günü 3 bin 500 ila 4 bin kişi gösterilere katıldı.

Her hafta cuma günü el-Kerame Meydanı'nda merkezi bir gösteri düzenlendi. Gösterilere katılan kişilerden Independent Arabia'ya konuşan bazıları, özellikle ulaşım masrafları çok yüksek olduğu ve Suriye'nin köy ve kasabalarından geldikleri için ailelerinin geçimini sağlamak üzere çalışmaya ihtiyaç duyduklarını söyledi.

Katılımcılar; el-Kureyya, Şahba, el-Cüneyna, Umm er-Rumman, Rasas, Amtan, Kanavat, Umm ez-Zeytun ve diğer şehirlerden Suveyda şehrine otobüsle ulaşmak için kendi masraflarıyla birlikte yaklaşık 25 bin Suriye lirası ödediklerini belirtti. (1 ABD doları yaklaşık olarak 14 bin Suriye lirasına eşittir.)

Bu arada bir Suriye vatandaşı için belirtilen asgari maaşın 200 bin ila 300 bin Suriye lirası arasında değiştiğine dikkat çektiler.

Göstericilerden biri tarafından okunan ve Şeyh Hikmet el-Hicri ile koordineli olarak yayınlanan bildiride, demokratik bir ulusal devlet inşa edilmesi çağrısında bulunuldu ve Baas Partisi'nin bölge halkına kendi politikalarını dikte etmesi reddedildi.

DAHA FAZLA OKU

Suveyda ‘en büyük gösterilere’ tanık oluyor

Suveyda ‘en büyük gösterilere’ tanık oluyor

Suveyda gösterilerinde devrim ruhu yeniden canlandırılıyor

Bessam Barabandi şu ifadeleri kullandı:

Her türlü ekonomik kaynak açısından fakir olan Suveyda, çok sayıda Dera sakinini ağırladı ve onlarla yetersiz olan geçim kaynaklarını paylaştı. Rejimin tüm çabalarına rağmen mezhep ve bölge ayrımı yapılmadı. Suveyda halkı rejimin Suriyelilere karşı savaşına katılmayı reddetti. Ayrıca Suveydalı 50 binden fazla genç de rejimin ordusuna katılmayı reddetti.

Barabandi bugün Suveyda'da yaşananların, "Suriye ulusal talepleriyle devrim ruhunun yeniden canlandırılması ve rejimin vilayet halkına ve genel olarak Suriye'ye yönelik zihniyet ve politikasında herhangi bir değişiklik yapılmasına yönelik umudun yitirilmesi" olduğunu sözlerine ekledi.

Refik Lutf ise "Mesele feci şekilde başarısızlığa uğradı ve bu durumu alevlendirmeye çalışan eller bu çöküşü hissetti. Suveyda halkı da büyük bir farkındalığa sahip. Dera'da yaşananlarla Suveyda'da yaşananlar arasında fark var. Suveyda'da teröristler bulunmadığı için orduyla herhangi bir çatışma yaşanmadı. Suveyda'da hiç kimse bir terör dalgasına girişmeye hazır değil, çünkü bu durumda bunun bedeli bölge halkı için yüksek olur" ifadelerini kullandı.

Yaşananlar rejimi devirmeye yetecek mi?

Barabandi, "Şeyh el-Hicri, Suriye ulusal lideri olarak ortaya çıktı ve talepleri tüm Suriyeliler tarafından memnuniyetle karşılandı. Ancak rejimin kontrolündeki halklar ve Suriye'nin geri kalan bölgeleri, Suveyda halkıyla dayanışma içinde barışçıl hareketler ve grevlerle ona katılmazlarsa köklü bir gelişmenin gerçekleşmesi zor olacaktır. Bu nedenle Suveyda'yı korumak ve hareketini desteklemek gerekiyor" dedi.

Bunda asıl etkenin zaman olduğuna dikkat çeken Barabandi, bu barışçıl devrim ne kadar uzun sürerse, rejim üzerindeki iç ve dış baskıların da o kadar artacağını ifade etti.

Bu da uluslararası toplumu Suriye halkına yönelik olumsuz politikasını ve taleplerini değiştirmeye itecek ve Suriye rejiminin alternatifinin İslamcılar olduğu teorisini durduracaktır.

Barabandi, "Şu anda Şeyh el-Hicri'nin talep ettiği şekilde temsil edilen, yeni Suriye'ye fayda sağlayan rasyonel bir sivil toplum var. Yurtdışındaki Suriyeli topluluklar Suveyda halkını desteklemeli, onların önünde değil, onlarla birlikte yürümeli, onları rejimin devamına hizmet edecek irrasyonel pozisyonlara itmemelidir" ifadelerini kullandı.

Refik Lütf de gösterilerin uzaktan da yakından da hiçbir etkisinin olmadığını, çünkü Suveyda'nın Suriye'nin bir parçası olduğunu ve insanların bu grupları yargılayarak onları felaketlere sürüklediğini düşünüyor.

Lutf'a göre, halkın toplanıp olup biteni kontrol altına almaya çalışmasının ardından Suveyda'da işler çok kısa sürede normale dönecek. Çünkü ekonomik durumun gelişmesiyle birlikte Suriye'de işler daha iyiye gidiyor.

Independent Arabia - Independent Türkçe