Sudanlı gruplar birleşik bir ordu kurmak istiyor

14 Mart'ta Hartum'un kuzeyindeki hükümet karşıtı gösterilerden (AFP)

Sudan'ın askeri ve sivil siyasi liderleri, paramiliter Hızlı Destek Güçleri’ni ordu kontrolü altına alma önerisini görüşmek üzere dün (Pazar) müzakerelere başladı. Reuters haber ajansına göre, söz konusu liderler seçimlere giden yeni bir geçiş dönemini yönetmek için bir anlaşmaya varmaya çalışıyorlar.
Hızlı Destek Güçleri’nin entegrasyonu ve ordunun sivil bir otoriteye bağlanması, 4 yıl önce Beşir'in iktidarına son veren sivil parti ve grupların en önemli taleplerinden biri. Bu gruplar Ekim 2021'deki askeri darbeye kadar orduyla iktidarı paylaştı.
"Güvenlik ve Askeri Reform Çalıştayı" adı altında bu hafta gerçekleşen görüşmeler, ordu ile "Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) Koalisyonu" arasında aralık ayında varılan çerçeve anlaşmayı takip ediyor. Bu anlaşma, kitlesel protestolara yol açan ve Sudan'a yönelik uluslararası mali desteğin büyük ölçüde kesilmesine sebep olan darbeye ilişkin yeni bir sayfa açmayı amaçlıyor.
Sudan ordusunun iktidarı ele geçirme konusunda uzun bir geçmişi var ve önemli ekonomik kazanımlar elde etti. Ordu, bazı tahminlere göre 100 bin kadar savaşçıya sahip olan Hızlı Destek Güçleri’ni kontrolü altına almak istiyor. Ordu ve sivil güçlerin 6 Nisan'da resmi bir anlaşmaya varması ve 11 Nisan'da yeni bir sivil hükümetin kurulduğunu duyurması bekleniyor. Çerçeve anlaşma, güvenlik reformu ve geçiş dönemi adaleti de dahil olmak üzere bazı hassas konuların değerlendirilmesinin ertelenmesini ve bu konular hakkında daha fazla tartışma yapılmasını sağladı.
Hızlı Destek Güçleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) ile Sudan Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan arasında iktidar mücadelesi yaşandı. Hızlı Destek Güçleri'nin orduya nasıl ve ne zaman entegre edileceği konusundaki belirsizlik ise son zamanlarda gerginliğe neden oldu.
Hamideti, demokrasiye doğru planlanan geçiş aşamasının ön saflarında yer aldı. Bu durum askeri liderlerden arkadaşlarını alarma geçirdi ve son haftalarda başkent Hartum'da kuvvetlerin birikmesine yol açtı.
Çalıştayın açılışında konuşan Hamideti ,“Güvenlik ve askeri reform süreci kolay bir iş değil. Ancak devlet reformunun bir parçası olarak gereklidir ve bu nedenle tek bir orduya ulaşmak hedefimizdir. Hızlı Destek Güçleri demokratik geçiş seçeneğinden vazgeçmeyecek.” ifadelerini kullandı.
Hamideti, 2021 darbesinden sonra ülkede iktidarın dizginlerini eline alan "Sudan Egemenlik Konseyi"nin Başkan Yardımcılığı görevini üstlendi. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan dün (Pazar) Sudan ordusunun yeni bir sivil hükümetin liderliğinde olacağını söyleyerek, orduyu siyasetten çekme taahhüdünü yineledi.
Burhan, "Güvenlik ve askeri reform, kolayca atlatılamayacak karmaşık bir süreçtir" dedi.