Moritanya’da mahkumların firarını planlayan kişi tutuklandı

Muhammed Alyun Cebib Novakşot’taki en fakir ve en tehlikeli kenar mahallelerden birinde saklanıyordu.

Moritanya polisi tarafından tutuklanmasının ardından Ebu Usame Muhammed Alyun Cebib
Moritanya polisi tarafından tutuklanmasının ardından Ebu Usame Muhammed Alyun Cebib
TT

Moritanya’da mahkumların firarını planlayan kişi tutuklandı

Moritanya polisi tarafından tutuklanmasının ardından Ebu Usame Muhammed Alyun Cebib
Moritanya polisi tarafından tutuklanmasının ardından Ebu Usame Muhammed Alyun Cebib

Moritanya polisi, Muhammed Alyun Cebib isimli bir kişiyi tutukladı. Polis, tutuklanan kişinin, Mağrib El Kaidesi örgütü mensubu 4 mahkumun kaçışını düzenlediğini açıkladı. Söz konusu mahkumlar, yıllardır ülkenin en büyük hapishanelerinden birinde kalıyordu ancak 5 Mart’ta kaçtılar ve bir hafta sonra 3’ü etkisiz hale getirilirken 4’üncüsü tutuklandı.
Polis, yaptığı basın açıklamasında, şahsın Ebu Usame lakabıyla tanındığını bildirirken Beyaz bir tişört giymiş, elleri arkasından bağlı bir fotoğrafı yayınladı. Moritanya polisi, tutuklunun uyruğu veya yaşı hakkında herhangi bir bilgi vermese de, tutuklanan kişi otuzlu yaşlarında, koyu tenli, özenle kesilmiş kirli sakallı bir genç.
Ulaşılan özel bilgiler, Ebu Usame’nin firar eden mahkumların lideri ve içlerinden en tehlikelisi olan Es-Salik Velid Şeyh’in karısının öz kardeşi olduğuna işaret ediyor.
Polis tarafından yapılan açıklamada, ilgili kişinin yoğun takip çalışmalarının ardından pazar günü şafak vakti yakalandığı belirtildi. Operasyonda, güneydeki Novakşot’un Riyad bölgesinde bulunan bir eve yapılan baskın sırasında ona ulaşıldığını ve bu bölgenin yetkililerin kontrolünden uzak gecekondu mahalleleriyle Novakşot’un en fakir ve en tehlikeli bölgelerinden biri olduğunu belirtti.
Polis, tutukluyu ‘olayın koşulları ve olaya katılımı hakkında soruşturmaya başladığını ve soruşturma biter bitmez yargı sürecine sevk edileceğini belirtti.
Ebu Usame’yi mahkumların firarını planlayan kişi olarak tanıtan polis, zanlının mahkumlara 3 Moritanyalı güvenlik personelini öldürdükleri silahı sağladığını ayrıca hapishaneden çıktıktan sonra Moritanya çölü üzerinden Mali’ye doğru gitmeleri için onları bekleyen bir araba hazırladığını ancak Moritanya jandarmasının terörle mücadele biriminin kaçan mahkumları Moritanya çölünün ortasında yakalamasının ardından tüm planının başarısız olduğunu bildirdi.
Bununla birlikte, Moritanya ordusunda eski bir subay olan güvenlik uzmanı Muhammed Muamil, Ebu Usame’nin Novakşot’taki son terör saldırısının beyni olup olmadığını araştırıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan Muamil “Tasarım ve planlama aşamasında Ebu Usame’nin önemli bir rol oynadığını göz ardı etmesem de kişisel olarak, başka olasılıklara da sıcak bakıyorum” dedi.
Muamil, mahkumların kaçışı hakkında “Seçtikleri yol ve kan dökmelerinin ve aşırı saldırganlıklarının nedenleri hakkında sorular gündeme geliyor. Adrar’dan geçerken izledikleri dağlık ve kumlu yolu seçmeleri başarılı oldu mu? Bunun arkasında kim vardı? Genel olarak, onlar hapishaneden kaçtıktan sonra hapishanenin içinde ve kaçışlarından sonra arkalarında kim, nasıl vardı? Tüm bunlarda Muhammed’in (Ebu Usame) rolü nedir?” diye sorularını sıraladı.



Suriye'nin kritik aşamadan çıkışının zorluğu

Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)
Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)
TT

Suriye'nin kritik aşamadan çıkışının zorluğu

Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)
Suriye güvenlik güçleri, Suveyda ilindeki el-Sura el-Kubra köyünde devriye geziyor 2 Mayıs (Reuters)

Refik Huri

Suriye, uluslararası mercek altında hâlâ zorlu ve hassas bir sınavdan geçiyor. Ahmed eş-Şara liderliğindeki yeni duruma özellikle Körfez ülkelerinden gelen Arap desteği, Suriye ve bölgenin önemli istikrarı, Selefi cihatçılığın yükünün fiilen hafifletilmesi çerçevesinde, Şam'ı Arap dünyasındaki konumuna geri döndürecek role oynanan bahis kapsamında koruyucu bir kalkan teşkil ediyor. Gerçek, Suriyeliler için dar Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) otoritesi aracılığıyla ulusal güvenliği ve ülkeyi kontrol etmenin zorluğunu teyit ediyor. HTŞ de kendisi ile müttefik, hatta entegre “cihatçı” grupları kontrol edemiyor, onların mezhepsel temelde katliamlar yapmasını engelleyemiyor gibi görünüyor. “Özgürleştiren karar sahibi olur” sloganı bu durum için geçerli değil, çünkü uluslararası koşullar, Türkiye'nin HTŞ’nin İdlib'den lideri ve üst düzey yetkilileri kaçan Şam'a hızla ilerlemesini sağlamasına izin vermeden önce, Suriye'yi Esed rejiminden kurtarmak, tüm yönelimlerden Suriyelilerin yıllar boyunca fedakarlıklar yaptığı uzun ve maliyetli bir süreçti.

Sahil bölgesinde yaşanan katliamların ardından Ceramana, Sahnaya, Humus ve Halep’te “cihat” ve azınlık mensuplarını tekfir etme çağrıları kapsamında yaşananlar, “zorla ve zor kullanarak yönetme” zihniyetinin bir uygulamasından ibaret, ancak rejime karşı kazanılan zafer, Suriye halkına karşı kazanılan bir zafer değil. Suriyeli bileşenlere karşı “cihat” ilan etmek, ülkeyi içeride vatandaşlığa, dışarıda dünya ile açık ilişkiye değil, Kandahar’a yöneltme çabasıdır. Bu durum Arap desteğiyle çelişmektedir ve BM’nin endişelerini dile getirdiği uluslararası toplumun sınavlarında başarısız olma çağrısıdır.

Zira Cumhurbaşkanı Şara'nın rejimi devirmeye ve İran'ı ülkeden çıkarmaya dayanan iç ve dış kredisi, yeni rejimin geçmişten farklı temeller üzerine inşasında ilerleme sağlanmadığı sürece sağlam ve kalıcı olmayacaktır. Açıklanan hedef ve sloganlarla sahadaki gerçekler arasındaki çelişkiyi sona erdirme fırsatı sınırsız bir şekilde açık değil. Resmi söyleme göre amaç, bir hukuk ve vatandaş devleti inşa etmek. Gerçekler ise Suriye, Çeçenistan, Afganistan, Uygur ve diğer ülkelerden unsurların da aralarında bulunduğu silahlı “cihatçı” örgütlerin gerçekleştirdiği katliamlarda hayatını kaybeden masum kurbanların görüntüleriyle dolu. Siyaset ve özgürlük anlayışına aykırı olan partileri feshetme dışında, nispeten açık siyasal özgürlüklere karşılık toplumsal özgürlükler daraltılıyor. Yabancı “cihatçı” savaşçıların sınır dışı edilmesine, vatandaşlık verildikten sonra onlara Savunma Bakanlığı ve güvenlik birimlerinde kadro verilmemesine ilişkin Amerikan ve Avrupa koşulları ile Arap talepleri göz önüne alındığında, yeni durumun sıkıntılı olduğu anlaşılıyor. Yazılı olan denklem, Suriye'nin ulusal toprakları üzerindeki birliğini ve egemenliğini korumaya gayret etmek ama zengin toplumsal çeşitlilik ve iktidara katılım kabul edilmeden birleşik bir Suriye olmayacaktır. Ülkenin birliği sağlanmadığı takdirde de toplumsal çeşitliliğini kaostan, iç savaştan ve dış müdahalelerden korumak mümkün olmayacaktır. Bugünkü tablo endişe verici; Fırat'ın doğusunun durumuna ilişkin siyasi düzenleme konusunda anlaşmaya varan iki taraf arasında bir tartışma yaşanıyor. Sahil kesimlerinde, Suveyda, Humus, Halep ve Dera'da çatışma ve yeni katliamlardan endişe ediliyor. Konuşmalarda verilen tüm güvenceler kararlı pratik adımlar gerektiriyor. Rejimin yıkılmasından sonra ortaya çıkan yeni fırsatın başarısızlığa uğramasından daha tehlikeli olan, yeni rejimin, son derece merkezi bir başkanlık sistemi içinde, başka türlü bir tek adam yönetimine dönüşmesidir.

Alternatif ise tüm vatandaşlar için ulusal güvenliği ve emniyeti koruyabilen bir devlet inşa etmeyi başarmaktır. Zira İsrail işgali, şu anda genişliyor ve kendisine karşı koyacak bir güç yok. ABD, Netanyahu hükümetine ve aşırı dinci ve milliyetçi sağcı ortaklarına mutlak bir destek veriyor. İran, zayıf noktaları ve korkunç mezhepçi iklimi kullanarak Suriye “arenasına” geri dönme çabalarını saklamıyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analiz göre hükümet kabuğundan çıkıp toplumda ve hükümette milli birliğe saygıyı yeniden tesis etme yönünde geniş ve hızlı adımlar atmazsa, eski rejimin mirası olan mezhepçiliğin iç savaşa veya özel idare ve federalizm taleplerine dönüşmesi muhtemel. Kalıcı bir anayasa hazırlanıp, seçimler yapılmadan önce yeni yayımlanan Anayasa Bildirgesi’nin değiştirilmesi gerekiyor. Açılım hükümeti olarak tanımlanan hükümet ise tüm ana güç merkezlerini Şara'nın İdlib Emirliği’ndeki yoldaşlarına verirken, Suriye'nin birliği açısından önemli tarafların yanı sıra, çevrelerini temsil etmeyen bakanlara sözde görevler verdi.

Tarihçi Albert Horani, Patrick Seale'in “Suriye Üzerine Mücadele” (1987) adlı kitabının ikinci baskısına yazdığı önsözde, “zayıf tarafın güçlü tarafı çıkarlarını gerçekleştirmeye zorladığını” kaydeder. “Suriye'deki siyasi yapının zayıflığı ve istikrarsızlık, güçleri müdahale etmeye yöneltiyor. Ama Suriye'yi kimse kontrol edemedi, üstünde hegemonya kuramadı. Çünkü Suriye'yi kim kontrol ederse, Arap dünyasının doğusunda üstünlük onundur” der. Bugün, Başkan Eisenhower'ın deklare ettiği “Tarafsızlık Doktrini” ve buna bağlı olarak Sovyetler Birliği'nin müttefiki olan Suriye'nin “düşman” ilan edilmesi, Başkan Donald Trump'ı Batı saflarına katılması için Şam'a baskı yapmaya teşvik edebilir. Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara'nın Suriye'deki “zayıf siyasi yapı"” tehlikesinden kurtulmak için Suriye'nin çeşitliliğine güvenmekten başka çaresi yok ve bu yol da açık.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.