Bilim insanları Ay'da su rezervi bulduklarını açıkladı

Bulgular Ay'ın suyunun nerede depolandığını açıklamaya yardımcı olabilir ve gelecekte Ay yüzeyindeki insan yerleşimlerine enerji sağlayabilir

Bilim insanları, Ay'da yeni bir "su rezervi" bulduklarını söylüyor. (AP)
Bilim insanları, Ay'da yeni bir "su rezervi" bulduklarını söylüyor. (AP)
TT

Bilim insanları Ay'da su rezervi bulduklarını açıkladı

Bilim insanları, Ay'da yeni bir "su rezervi" bulduklarını söylüyor. (AP)
Bilim insanları, Ay'da yeni bir "su rezervi" bulduklarını söylüyor. (AP)

Bilim insanları, Ay'da yeni bir "su rezervi" bulduklarını söylüyor.
Bulgular, hem en yakın komşumuzu anlamamız için hem de onu bir yaşam alanı olarak kullanabilecek uzay görevleri için önemli sonuçlar doğurabilir. Ay yüzeyine yayılan milyarlarca ton su, Ay'a gitmeyi ve Güneş Sistemi'nin daha derinlerine yönelmek için orayı bir üs olarak kullanmayı düşünen astronotlar tarafından değerlendirilebilir.
Araştırmacılar, Çin'in Ay iniş aracı Chang'e-5'in topladığı, Dünya'ya getirilen toprak numunelerinin, bir miktar su içeren ve darbe sonucu oluşan cam boncuklar içerdiğini buldu.
Bilim insanlarına göre boncuklar muhtemelen bir su rezervinden geliyor ve Ay yüzeyindeki su döngüsünde önemli bir rol oynuyor.
Bilim insanları Ay'da su buzu olduğundan neredeyse emin. Dünya'dakinden çok daha az su olmasına rağmen, Ay'ın yüzeyinin çoğunun bir miktar su içerdiği düşünülüyor.
Fakat suyun Ay'dayken tam olarak nasıl davrandığına yönelik bazı belirsizlikler devam ediyor. Su, gün içinde değişiyor ve uzayda kayboluyor gibi duruyor, bu da toprakta bir tür depolama olması gerektiğini düşündürüyor.
Ancak Ay toprağıyla ilgili önceki çalışmalar (taneciklere ve kayalara bakarak) bu suyun nasıl veya nerede depolandığına açıklık getiremedi. Bu nedenle, araştırmacılar suyun depolanmasına dair başka bir açıklama olması gerektiğine inanıyor.
Şimdiyse söz konusu rezervin birlikte milyarlarca ton su tutabilecek bu cam boncuklar olabileceği düşünülüyor. Darbe sonucu oluşan bu cam boncuklar, göktaşları Ay'a çarptığında fırlayan sıcak erimiş damlacıkların katılaşıp Ay'daki toza karışmasıyla ortaya çıkıyor.
Bunlar daha sonra bir sünger işlevi görüp suyu emiyor ve Ay yüzeyindeki su döngüsünü destekliyor. Bilim insanları, boncukların sadece bu suyu depolamakla kalmayıp aynı zamanda uzaya saldığını da söylüyor.
Araştırmacılar boncukların toplamda 270 milyar ton su depolayabileceklerini belirtiyor.
Bulgular, bilimsel dergi Nature Geoscience'da yayımlanan "Ay'da darbe sonucu oluşan cam boncukların barındırdığı, Güneş rüzgarından türetilmiş bir su rezervi" adlı yeni bir makalede açıklandı.
Bulgular, Ay'da insan yaşam alanları inşa etmeyi planlayan ama bunu yapmak için su ve diğer kaynakları toplamanın sürdürülebilir yollarını bulması gereken çeşitli uzay ajansları için yararlı olabilir. NASA gibi uzay ajansları, Ay'da daha iyi araştırma yapılmasına olanak sağlamanın yanı sıra, bu tür yaşam alanlarının Mars görevleri için bir üs işlevi görebileceğini savunuyor.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT