Sudan ordusunun iktidardan ayrılması için geri sayım başladı

Tasfiye, adalet ve arananların Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne teslimi, nihai anlaşmanın en önemli maddeleri arasında yer alıyor.

Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)
Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)
TT

Sudan ordusunun iktidardan ayrılması için geri sayım başladı

Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)
Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)

Sudan halkı, hükümetin ordudan sivillere geçişi için geri sayıma başladı. ‘Anlaşmayı Hazırlama Komitesi’nin ‘nihai anlaşma’ taslağının taraflara teslim edildiğini ilan etmesiyle ve Hartum’da düzenlenen ve iki gündür devam eden ‘askeri ve güvenlik biriminin reformu konferansı hız kazandı. Anlaşmanın  Nisan ayı başlarında imzalanması bekleniyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre 27 Mart’ta düzenlenen kapalı oturumlarda, polis ve genel istihbarat birimlerinde reform mekanizmaları ele alındı.
Sudanlı siviller ve ordu arasında imzalanacak nihai anlaşma taslağı, ‘birleşik bir ulusal ordunun kurulmasını, mağdurlara adalet sağlayacak ve cezasızlığı önleyecek bir adalet sürecinin başlatılmasını, arananların Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iadesini, 30 Haziran 1989 rejiminin tasfiyesini ve buna yargı ve hukuk birimlerindeki yapısal reformların ve ekonomik gerilemeyi durduran reformların eşlik etmesini’ içeriyor.
Geçici Egemenlik Konseyi tarafından yayınlanan bir açıklamada, ordu, çerçevede anlaşmanın imzacıları ve üçlü uluslararası mekanizma arasında cumhurbaşkanlığı sarayında Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ve yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) da katılımıyla bir görüşme yapıldığı belirtildi. Görüşmede nihai taslak, ordu komutanı ve Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı da dahil olmak üzere taraflara teslim edildi.
Siyasi süreç sözcüsü Halid Ömer Yusuf, toplantıda nihai anlaşmanın ilk taslağının resmen teslim edildiğini söyledi. Taslak, nihai siyasi anlaşma ve daha geniş olarak tartışılması kararlaştırılan beş protokol dahil olmak üzere altı bölümden oluşuyor. Buna göre taraflar, nihai anlaşmanın imzalanması için kararlaştırılan son teslim tarihlerini yerine getirmek üzere nihai taslağı yarın (Çarşamba) tamamlama konusunda anlaştılar.
Çerçeve anlaşmayı imzalayan taraflar, silahlı kuvvetler ve Hızlı Destek kuvvetlerinin temsilcileriyle birlik 11 üyeden oluşan bir taslak hazırlama komitesi oluşturmuşlardı. Komite, ‘çerçeve anlaşma, imzacı olmayan güçlerle siyasi deklarasyon, geçiş anayasası taslağı ve en hassas konulara ayrılmış çalıştayların tavsiyelerine’ dayanarak, nihai anlaşmanın taslağını hazırlamaya çalışıyor. Komite, gelecek ayın başlarında yapılması planlanan imza töreninden önce taslağı incelenmek üzere taraflara sunmakla görevlendirildi.
Şarku’l Avsat’ın 27 Mart’ta bir kopyasını edindiği nihai taslakta, siyasetten uzaklaşan, sınırları ve demokratik sivil düzeni koruyan birleşik bir ulusal profesyonel orduya yol açacak bir güvenlik ve askeri reform öngörüyor. Ayrıca silahlı kuvvetlerin, Hızlı Destek kuvvetlerinin, polis kuvvetlerinin ve Genel İstihbarat Teşkilatı’nın düzenli organlarını tanımlıyor.
Belge, Geçiş Dönemi Yasama Konseyi’ndeki geçiş yönetim yapılarını, geçiş dönemi egemenlik düzeyini, geçiş kabinesini, bölgeleri, eyaletleri ve yerel düzeyi, en üst konum da dahil olmak üzere egemen yetkilere sahip egemen bir devlet başkanının oluşumunu, askeri ve güvenlik servislerinin liderlerini ve stratejik bakanlıkları içeren Güvenlik ve Savunma Konseyi’ne geniş yetkilere sahip bir başbakanın başkanlık etmesini, polis ve istihbarat servislerinin doğrudan onun yönetimi altında olmasını, liderlerinin bu başkan tarafından ataması ve görevden alınması konusunu içeriyor.
Taslak, suçları ortaya çıkaracak ve faillerden hesap sorulmasını sağlayacak, mağdurlara adalet sağlayacak, cezasızlık olmamasını, suçların tekrarlanmamasını sağlayacak, arananların Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iadesini sağlayacak kapsamlı bir geçiş dönemi adaleti sürecinin başlatılmasını ve bağımsızlıklarını sağlamak için kanunlar ile adli ve yasal kurumların reformunu içeriyor.
Belge, ekonomik bozulmayı durdurma, yaşamsal krizi ele alan, yoksulların ve marjinalleştirilmişlerin yanında yer alan, kamu parası üzerinde maliyenin yargı yetkisini sağlayan ve her türlü yolsuzlukla mücadele eden kapsamlı bir kalkınma yaklaşımına göre ekonomide reform yapmaya devam etme sözü verdi.
Taslakta, 30 Haziran 1989 rejiminin yetkilerinin kaldırılması, tüm devlet kurumlarındaki eklemlerinin tasfiyesi, hukuka aykırı olarak elde edilen fon ve varlıkların geri alınması, tasfiye ve değişiklik yasasına göre dondurulan tasfiye kurulu kararlarının iptali kararlarının gözden geçirilmesi vurgulanıyor.
Nihai siyasi anlaşma, ‘adalet ve geçiş dönemi adaleti, güvenlik ve askeri reform, Sudan Cuba Barış Anlaşması ve Sudan’da barışın tamamlanması, 30 Haziran 1989 rejimin tasfiyesi ve Doğu Sudan meselesi’ olmak üzere beş protokol içeriyor.
Beş protokol, ‘çerçeve anlaşmada daha fazla tartışılmak üzere ertelenen beş hassas konuyu gözden geçirmek ve bunlar hakkında mümkün olan en geniş vatandaş kesiminin katılacağı vizyonlara ulaşmak’ için paydaşların ve marjinalleştirilmişlerin geniş katılımıyla çerçeve anlaşmanın imzalanmasının ardından gerçekleştirilen çalıştay ve konferansların bir sonucu.
Bu çerçevede iki gündür devam eden konferansta, güvenlik ve askeri reform konularında siviller ve ordu arasında tam bir gizlilik içinde ve medya kameralarından uzakta tartışmalar yaşanıyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre bugünkü oturumlar, polis ve Genel İstihbarat servislerinde reform yapılması konusuna ayrıldı.
Hızlı Destek Kuvvetleri’ni entegre etme süreci, siyasi sürecin karşı karşıya olduğu ikilemlerden biri. Birleşme süreci için zamanlama konusunda farklılıklar olduğu bilgisi sızdırıldı. Bazıları, ordunun bunun hızlı bir operasyon olmasını istediğini söylerken, Hızlı Destek Komutanı ise on yıldan fazla sürebilecek bir süre istiyor. Siviller, arabulucular ve kolaylaştırıcılar entegrasyon süreci konusunda anlaşmaya varmaya çalışıyor.
Özgürlük ve Değişim Koalisyonu ile siyasi ve sivil güçler, 5 Aralık’ta ordu komutanı Abdulfettah el-Burhan ve Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu ile 5 Aralık’ta ordunun siyasi süreç ve sivil demokratik geçişin restorasyonundan geçilmesini şart koşan bir çerçeve bir anlaşma imzaladı.
Geçen hafta taraflar, sivil demokratik geçişi yeniden tesis etme prosedürlerini tamamlamak, gelecek Nisan ayı başlarında nihai anlaşmayı imzalayarak, 6’sında geçiş anayasasını imzalayarak ve aynı ayın 11’inde geçici sivil hükümeti kurmaya başlayarak 25 Ekim 2021 darbesini sonlandırmak için zaman çizelgeleri belirlediler.



Tunus, Gannuşi dahil olmak üzere önde gelen siyasetçilere ağır hapis cezaları verdi

Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)
Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)
TT

Tunus, Gannuşi dahil olmak üzere önde gelen siyasetçilere ağır hapis cezaları verdi

Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)
Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi (DPA)

Tunus merkezli radyo istasyonu Mosaique FM dün bir mahkemenin, Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi ve eski güvenlik yetkilileri de dahil olmak üzere önde gelen siyasetçilere komplo kurmak suçlamasıyla 12 ila 35 yıl arasında hapis cezaları verdiğini bildirdi.

Bu davada devlete karşı komplo kurmakla suçlananlar arasında, Cumhurbaşkanı Kays Said'in eski Özel Kalem Müdürü Nadia Akkaşa da bulunuyor.

Hakkında 35 yıl hapis cezası bulunan Akkaşa ülkeden kaçtı.

Mosaique FM, bu davada sanık olan eski Başbakan Yusuf eş-Şahid'in, kendisini ceza mahkemesine sevk eden iddianame kararını temyiz ettiğini, temyiz sonucu beklendiği için bu kararın şimdiye kadar hükümlerin kapsamına girmediğini belirtti.

İslami çizgideki Nahda Hareketi’nin deneyimli lideri Gannuşi (84), 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Cumhurbaşkanı Said tarafından feshedilen meclisin başkanı olan Gannuşi, 2023 yılından beri hapiste ve son birkaç ay içinde ayrı davalarda toplam 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Bu davada 21 kişiye suçlama yöneltildi, bunlardan 10'u halihazırda hapiste, 11'i ise ülkeden kaçtı.

Mahkeme, eski İstihbarat Teşkilatı Başkanı Kemal Keyzani'yi 35 yıl hapis cezasına, eski dışişleri bakanı Rafik Abdusselam’ı 35 yıl hapis cezasına ve Raşid Gannuşi'nin oğlu Muaz Gannuşi'yi 35 yıl hapis cezasına çarptırdı. Üçü de ülkeden kaçtı.

Cumhurbaşkanı Said, 2021 yılında meclisi feshetti ve ülkeyi kararnamelerle yönetmeye başladı. Ardından bağımsız yargı yüksek konseyini feshetti ve onlarca yargıcı görevden aldı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre muhalefet bu hamleyi, 2011 yılında ‘Arap Baharı’ ayaklanmalarını tetikleyen ‘yeni doğan demokrasiyi baltalayan bir darbe’ olarak nitelendiriyor.

Cumhurbaşkanı Said ise bu suçlamaları reddediyor ve attığı adımların yasal olduğunu ve siyasi elitler arasında yıllardır süren kaos ve yolsuzluğu sona erdirmeyi amaçladığını söylüyor.

Cumhurbaşkanı Said'in 2021 yılında iktidarın büyük bir kısmını ele geçirmesinden bu yana muhalefet liderlerinin çoğu, bazı gazeteciler ve Said'i eleştirenler hapiste tutuluyor.

Bu yıl, başka bir mahkemede muhalefet liderleri, iş adamları ve avukatlara yine komplo suçlamasıyla 5 ila 66 yıl arasında değişen hapis cezaları verildi. Muhalefet, bu davanın Cumhurbaşkanı Said’in muhaliflerini bastırmak için uydurulmuş olduğunu söylüyor.

İnsan hakları grupları ve aktivistler, Said'in Tunus'u açık bir hapishaneye dönüştürdüğünü ve yargı ve polisi siyasi rakiplerini hedef almak için kullandığını söylüyorlar.

Tüm bu suçlamaları reddeden Cumhurbaşkanı Said, diktatör olmayacağını, kim olursa olsun, hangi makamda olursa olsun, hiç kimsenin kanunların üstünde olmadığını söylüyor.