Sudan ordusunun iktidardan ayrılması için geri sayım başladı

Tasfiye, adalet ve arananların Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne teslimi, nihai anlaşmanın en önemli maddeleri arasında yer alıyor.

Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)
Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)
TT

Sudan ordusunun iktidardan ayrılması için geri sayım başladı

Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)
Burhan başkanlığında çerçeve anlaşmanın imzacıları tarafından düzenlenen toplantı (SUNA)

Sudan halkı, hükümetin ordudan sivillere geçişi için geri sayıma başladı. ‘Anlaşmayı Hazırlama Komitesi’nin ‘nihai anlaşma’ taslağının taraflara teslim edildiğini ilan etmesiyle ve Hartum’da düzenlenen ve iki gündür devam eden ‘askeri ve güvenlik biriminin reformu konferansı hız kazandı. Anlaşmanın  Nisan ayı başlarında imzalanması bekleniyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre 27 Mart’ta düzenlenen kapalı oturumlarda, polis ve genel istihbarat birimlerinde reform mekanizmaları ele alındı.
Sudanlı siviller ve ordu arasında imzalanacak nihai anlaşma taslağı, ‘birleşik bir ulusal ordunun kurulmasını, mağdurlara adalet sağlayacak ve cezasızlığı önleyecek bir adalet sürecinin başlatılmasını, arananların Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iadesini, 30 Haziran 1989 rejiminin tasfiyesini ve buna yargı ve hukuk birimlerindeki yapısal reformların ve ekonomik gerilemeyi durduran reformların eşlik etmesini’ içeriyor.
Geçici Egemenlik Konseyi tarafından yayınlanan bir açıklamada, ordu, çerçevede anlaşmanın imzacıları ve üçlü uluslararası mekanizma arasında cumhurbaşkanlığı sarayında Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ve yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) da katılımıyla bir görüşme yapıldığı belirtildi. Görüşmede nihai taslak, ordu komutanı ve Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı da dahil olmak üzere taraflara teslim edildi.
Siyasi süreç sözcüsü Halid Ömer Yusuf, toplantıda nihai anlaşmanın ilk taslağının resmen teslim edildiğini söyledi. Taslak, nihai siyasi anlaşma ve daha geniş olarak tartışılması kararlaştırılan beş protokol dahil olmak üzere altı bölümden oluşuyor. Buna göre taraflar, nihai anlaşmanın imzalanması için kararlaştırılan son teslim tarihlerini yerine getirmek üzere nihai taslağı yarın (Çarşamba) tamamlama konusunda anlaştılar.
Çerçeve anlaşmayı imzalayan taraflar, silahlı kuvvetler ve Hızlı Destek kuvvetlerinin temsilcileriyle birlik 11 üyeden oluşan bir taslak hazırlama komitesi oluşturmuşlardı. Komite, ‘çerçeve anlaşma, imzacı olmayan güçlerle siyasi deklarasyon, geçiş anayasası taslağı ve en hassas konulara ayrılmış çalıştayların tavsiyelerine’ dayanarak, nihai anlaşmanın taslağını hazırlamaya çalışıyor. Komite, gelecek ayın başlarında yapılması planlanan imza töreninden önce taslağı incelenmek üzere taraflara sunmakla görevlendirildi.
Şarku’l Avsat’ın 27 Mart’ta bir kopyasını edindiği nihai taslakta, siyasetten uzaklaşan, sınırları ve demokratik sivil düzeni koruyan birleşik bir ulusal profesyonel orduya yol açacak bir güvenlik ve askeri reform öngörüyor. Ayrıca silahlı kuvvetlerin, Hızlı Destek kuvvetlerinin, polis kuvvetlerinin ve Genel İstihbarat Teşkilatı’nın düzenli organlarını tanımlıyor.
Belge, Geçiş Dönemi Yasama Konseyi’ndeki geçiş yönetim yapılarını, geçiş dönemi egemenlik düzeyini, geçiş kabinesini, bölgeleri, eyaletleri ve yerel düzeyi, en üst konum da dahil olmak üzere egemen yetkilere sahip egemen bir devlet başkanının oluşumunu, askeri ve güvenlik servislerinin liderlerini ve stratejik bakanlıkları içeren Güvenlik ve Savunma Konseyi’ne geniş yetkilere sahip bir başbakanın başkanlık etmesini, polis ve istihbarat servislerinin doğrudan onun yönetimi altında olmasını, liderlerinin bu başkan tarafından ataması ve görevden alınması konusunu içeriyor.
Taslak, suçları ortaya çıkaracak ve faillerden hesap sorulmasını sağlayacak, mağdurlara adalet sağlayacak, cezasızlık olmamasını, suçların tekrarlanmamasını sağlayacak, arananların Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iadesini sağlayacak kapsamlı bir geçiş dönemi adaleti sürecinin başlatılmasını ve bağımsızlıklarını sağlamak için kanunlar ile adli ve yasal kurumların reformunu içeriyor.
Belge, ekonomik bozulmayı durdurma, yaşamsal krizi ele alan, yoksulların ve marjinalleştirilmişlerin yanında yer alan, kamu parası üzerinde maliyenin yargı yetkisini sağlayan ve her türlü yolsuzlukla mücadele eden kapsamlı bir kalkınma yaklaşımına göre ekonomide reform yapmaya devam etme sözü verdi.
Taslakta, 30 Haziran 1989 rejiminin yetkilerinin kaldırılması, tüm devlet kurumlarındaki eklemlerinin tasfiyesi, hukuka aykırı olarak elde edilen fon ve varlıkların geri alınması, tasfiye ve değişiklik yasasına göre dondurulan tasfiye kurulu kararlarının iptali kararlarının gözden geçirilmesi vurgulanıyor.
Nihai siyasi anlaşma, ‘adalet ve geçiş dönemi adaleti, güvenlik ve askeri reform, Sudan Cuba Barış Anlaşması ve Sudan’da barışın tamamlanması, 30 Haziran 1989 rejimin tasfiyesi ve Doğu Sudan meselesi’ olmak üzere beş protokol içeriyor.
Beş protokol, ‘çerçeve anlaşmada daha fazla tartışılmak üzere ertelenen beş hassas konuyu gözden geçirmek ve bunlar hakkında mümkün olan en geniş vatandaş kesiminin katılacağı vizyonlara ulaşmak’ için paydaşların ve marjinalleştirilmişlerin geniş katılımıyla çerçeve anlaşmanın imzalanmasının ardından gerçekleştirilen çalıştay ve konferansların bir sonucu.
Bu çerçevede iki gündür devam eden konferansta, güvenlik ve askeri reform konularında siviller ve ordu arasında tam bir gizlilik içinde ve medya kameralarından uzakta tartışmalar yaşanıyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre bugünkü oturumlar, polis ve Genel İstihbarat servislerinde reform yapılması konusuna ayrıldı.
Hızlı Destek Kuvvetleri’ni entegre etme süreci, siyasi sürecin karşı karşıya olduğu ikilemlerden biri. Birleşme süreci için zamanlama konusunda farklılıklar olduğu bilgisi sızdırıldı. Bazıları, ordunun bunun hızlı bir operasyon olmasını istediğini söylerken, Hızlı Destek Komutanı ise on yıldan fazla sürebilecek bir süre istiyor. Siviller, arabulucular ve kolaylaştırıcılar entegrasyon süreci konusunda anlaşmaya varmaya çalışıyor.
Özgürlük ve Değişim Koalisyonu ile siyasi ve sivil güçler, 5 Aralık’ta ordu komutanı Abdulfettah el-Burhan ve Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu ile 5 Aralık’ta ordunun siyasi süreç ve sivil demokratik geçişin restorasyonundan geçilmesini şart koşan bir çerçeve bir anlaşma imzaladı.
Geçen hafta taraflar, sivil demokratik geçişi yeniden tesis etme prosedürlerini tamamlamak, gelecek Nisan ayı başlarında nihai anlaşmayı imzalayarak, 6’sında geçiş anayasasını imzalayarak ve aynı ayın 11’inde geçici sivil hükümeti kurmaya başlayarak 25 Ekim 2021 darbesini sonlandırmak için zaman çizelgeleri belirlediler.



İşgal altındaki Batı Şeria'da üç Filistinli ve bir İsrailli öldürüldü

İsrail askerleri Batı Şeria'nın Nablus kentinde bir baskın düzenledi (AP)
İsrail askerleri Batı Şeria'nın Nablus kentinde bir baskın düzenledi (AP)
TT

İşgal altındaki Batı Şeria'da üç Filistinli ve bir İsrailli öldürüldü

İsrail askerleri Batı Şeria'nın Nablus kentinde bir baskın düzenledi (AP)
İsrail askerleri Batı Şeria'nın Nablus kentinde bir baskın düzenledi (AP)

İsrail makamları ve Filistin Sağlık Bakanlığı'na göre, dün işgal altındaki Batı Şeria'da şiddet tırmanırken, El Halil (güney) yakınlarındaki bir yerleşim yerine düzenlenen saldırıda, 2 Filistinli ve bir İsrailli öldürüldü. Cenin (kuzey) yakınlarındaki ayrı bir olayda ise başka bir Filistinli ordu tarafından vurularak öldürüldü.

İsrail ordusu askerlerinin, İsrailli yetkililere göre 22 yaşındaki bir İsraillinin ölümüne neden olan “silahlı ve bıçaklı saldırının” faillerini öldürdüğünü açıkladı.

Ordudan yapılan açıklamada, "Batı Şeria'nın güneyindeki "Gush Etzion" yerleşim biriminin kavşağında meydana gelen saldırının ardından olay yerine giden askerler ve güvenlik personeli iki saldırganı vurarak etkisiz hale getirdi.

İsrail polisi yaptığı ayrı bir açıklamada, saldırganların Batı Şeria'nın güneyindeki El Halil vilayetinin kuzeyinden geldiklerini ve Filistinli olduklarını belirtti.

İsrail askerleri Batı Şeria'daki Nablus'un doğusundaki Balata mülteci kampına baskın düzenledi (AFP)İsrail askerleri Batı Şeria'daki Nablus'un doğusundaki Balata mülteci kampına baskın düzenledi (AFP)

İsrail ordusu daha önce, kuvvetlerinin Halhul kasabasını kordon altına aldığını ve bölgede askeri kontrol noktaları kurduğunu bildirdi.

İsrail ulusal acil yardım servisi sözcüsü “Gush Etzion” kavşağındaki terörist saldırının ardından... "Sağlık görevlileri 22 yaşında bir erkeğin öldüğünü duyurdu.

Filistin Sağlık Bakanlığı dün, işgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyinde bir “faaliyet” sırasında askerlerinden birinin bıçaklanmasının ardından ateş açtığını söyleyen İsrail ordusu tarafından bir kişinin vurularak öldürüldüğünü duyurdu.

Sağlık Bakanlığı yaptığı açıklamada olayı doğruladı: “Ahmed Ali al-Amur (55 yaşında) dün sabah Cenin'in Rummana beldesinde işgalciler tarafından şehit edildi” dedi ve daha fazla ayrıntı vermedi.

İsrail ordusu, Rummana kasabasında konuşlandıkları sırada bir “silahlı kişinin” askerlerinden birini bıçakladığını belirtti ve yaralanmayı “orta”  derece olarak nitelendirdi.

Filistin Sağlık Bakanlığı, çarşamba günü İsrail ordusunun geçen hafta Batı Şeria'nın kuzeyindeki Nablus'ta bulunan Askar el-Cedid mülteci kampına düzenlediği baskın sırasında 12 yaşındaki Iyad Abdil Muti Şalaksi'nin aldığı “kritik yaralar” nedeniyle öldüğünü duyurdu.

İsrail'in 1967'den bu yana işgal altında tuttuğu Batı Şeria'da, Gazze savaşını başlatan Ekim 2023 Hamas saldırısından bu yana geçen iki yıl boyunca çok sayıda ölümcül olayın ardından şiddet olaylarında dramatik bir tırmanış yaşandı.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığına göre Filistinli Mahkumlar Kulübü dün yaptığı açıklamada, İsrail güçlerinin son 48 saat içinde Batı Şeria'da en az 52 Filistinliyi tutukladığını duyurdu.

İşgal ordusundan tutuklamaların koşulları hakkında herhangi bir açıklama gelmedi.

Mahkumlar Kulübü sözcüsü Amani Sarahne'ye göre, tutuklular arasında daha önce Hamas ve İsrail arasındaki altı haftalık ateşkes sırasında yapılan takas anlaşmasında serbest bırakılan Saca Daraghmeh de bulunuyor.

Filistin Yönetimi verilerine göre Gazze'deki savaşın başlamasından bu yana Batı Şeria'da aralarında militanların ve çok sayıda sivilin de bulunduğu en az 953 Filistinli, İsrail askerleri ya da yerleşimciler tarafından öldürüldü.

Aynı dönemde, İsrail'in resmi verilerine göre, aralarında sivil ve askerlerin de bulunduğu en az 36 İsrailli, Filistinlilerin saldırılarında ya da İsrail askeri operasyonları sırasında öldürüldü.