Rusya, Belarus'ta nükleer silah konuşlandırmaktan geri adım atmayı reddediyor

Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)
Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)
TT

Rusya, Belarus'ta nükleer silah konuşlandırmaktan geri adım atmayı reddediyor

Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)
Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)

Rusya, dün, Belarus topraklarında nükleer silah konuşlandırma niyetine Batılı ülkelerin eleştiri ile yanıt vermesine karşılık ses tonunu yükseltti. Kremlin Moskova’nın kararından geri adım atmayacağını ileri sürerken Ülkesinin Rus topraklarını ve Ukrayna'da Moskova tarafından ilhak edilen bölgeleri hedef alma girişimlerine karşı sert bir yanıt vermeye hazır olduğu imasında bulunan Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise yeni risklerle başa çıkmak için yeterli yeteneklere sahip olduğunu vurguladı.
Söz konusu karara yönelik kapsamlı uluslararası tepkileri hafife alan Kremlin Sözcüsü Dimitry Peskov, gazeteciler ile yaptığı röportajda, “Batılı ülkelerin eleştirileri, Belarus topraklarında taktik nükleer silah konuşlandırma planlarını etkilemeyecektir” vurgusunda bulundu. Ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Cumartesi günü kararını açıkladığı sırada her şeyi netleştirdiğini, eklenecek bir husus kalmadığını belirtti.
Putin, “Rusya, Belarus tarafının talebi üzerine, ABD'nin uzun zaman önce müttefiklerinin topraklarında yaptığı gibi, bu müttefik ülkenin topraklarında taktik nükleer silahlar konuşlandıracak” açıklamalarında bulunmuştu. Nükleer silah depolama tesisi inşaatının 1 Temmuz’da tamamlanmış olacağını bildiren Putin, Belarus ile yapılan anlaşmanın nükleer silahların yayılmasını önleme konusundaki uluslararası yükümlülükleri ihlal etmediğini de ekledi. Putin'in bu hamlesi, Batı'da endişeye ve eleştirilere yol açtı. Kiev, Rusya'nın hamlesini görüşmek üzere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni (BMGK) özel bir toplantıya çağırdı.
Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Belarus'un Rus nükleer silahlarına ev sahipliği yapmasının gerginliğin sorumsuzca artırılması ve Avrupa güvenliğine yönelik tehdit anlamına geldiğini ifade etti. Ayrıca nükleer silah konuşlandırıldığı taktirde Belarus’a yaptırım uygulama tehdidinde bulundu. NATO’nun tekayyuz halinde durumu yakından izlediğini bildiren NATO Sözcüsü Oana Lungescu ise “Rusya'nın nükleer duruşunda bizimkini değiştirmemizi gerektirecek herhangi bir değişiklik görmedik” ifadesini kullandı. NATO'nun nükleer paylaşımı hakkında Rusya'nın yaptığı atıfların yanıltıcı olduğunu kaydeden Lungescu, NATO müttefiklerinin uluslararası taahhütlere uyduğunu da ekledi.
AB, Belarus makamlarının Rusya tarafından taktik nükleer silahların konuşlandırdığını doğrulaması halinde karşılık vereceğini taahhüt etti. AB Komisyonu Sözcüsü Peter Stano, dün Brüksel'de düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Belarus’tan henüz bir onay almadık, ancak bu gerçekleştiği taktirde sonuçları olacaktır. Zirâ böyle bir adım, gerilimin artırılması ve Avrupa güvenliğinin tehdit edilmesi anlamına geliyor. Karşılıksız kalmayacak” ifadelerine başvurdu. Rusya ve Belarus’a uygulanabilecek yeni yaptırımların niteliği sorulduğunda ise “Öncelikle açıklama yapmayı bir kenara bırakarak Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun ne söyleyeceğini dinlemek çok önemli. Yaptırım düzenlemeleri gizli bir süreçtir” yanıtını verdi.
Buna karşılık Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise ülkesinin Rusya'ya ve vatandaşlarına yönelik herhangi bir düşmanca eyleme sert bir yanıt vereceğini, elindeki tüm araçları kullanacağını söyledi. Moskova’daki bir platformda söz alan Lavrov, Rusya’daki siyasi istikrarı baltalamak, Rus halkının toplumsal vaziyetten memnuniyetsizliğini uyandırmak isteyen Batılı ülkelerin ittifakından bahsetti. Aynı zamanda, “Batı, Ukrayna’daki mevcut Nazi rejiminde bu amaca ulaşmak için iyi hazırlanmış, verimli ve köklü bir zemin buldu. Rusya sadece güvenliği ve sınırları için değil, yeni kurtarılan topraklarda yaşayan tüm Rusların ve Rusça konuşan insanların yaşamları için savaşacaktır” ifadelerine başvurdu.
Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev ise Rossiyskaya Gazeta'ya verdiği demeçte şöyle söyledi:
“Rusya sabırlıdır, kimseyi askeri yetenekleriyle korkutmaz. Ancak varlığına karşı bir tehdit halinde ABD dahil olmak üzere her türlü düşmanı yok edebilecek türde modern ve benzersiz silahlara sahiptir. Bazı Amerikalı politikacıların Rusya'nın önleyici bir nükleer saldırıyla karşılık veremeyeceği görüşü, vahim derecedeki cahilliklerini ve dar görüşlülüklerini yansıtıyor. Kendi propagandalarının esiri olan Amerikalı politikacılar, nedense, Rusya ile doğrudan bir çatışma durumunda ABD'nin önleyici bir füze saldırısı başlatabileceğinden, Rusya'nın ise misilleme yapamayacağından eminler. Bu, vahim derecede dar görüşlü ve tehlikeli bir cahilliktir.”



Gözler Gazze anlaşmasının ikinci aşamasında

Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)
Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)
TT

Gözler Gazze anlaşmasının ikinci aşamasında

Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)
Hamas mensupları dün, Mısırlı bir ekibin Kızılhaç mensuplarıyla birlikte Gazze Şehri'nde son İsrail rehinesinin cesedini aradığı bölgeyi güvenlik altına aldı (AFP)

Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesi yönünde ortak bir çaba içinde, dolaylı müzakerelerin ileri aşamasına geçilmesinin önünü açmak için "daha ciddi" görüşmelerin devam ettiği belirtiliyor. Hamas hareketi içindeki bilgili kaynaklardan gelen açıklamalara göre beklenen görüşmelerin, bu ay sonu veya gelecek ay başında yapılması bekleniyor.

Şarku'l Avsat'a bilgi veren kaynaklar, Kahire'de düzenlenecek kapsamlı bir Filistin ulusal toplantısı için hazırlıkların sürdüğünü, önemli ve acil konularda anlaşmaya varıldığını belirtti.

Fetih Sözcüsü Abdülfettah Devle ise özel açıklamasında, Gazze Şeridi'ni yönetecek bir komitenin kurulmasına ilişkin duyurunun "yakında yapılmasının muhtemel" olduğunu belirterek, beklenen oluşumun Filistin vizyonuyla uyumlu olmasının önemini vurguladı. Devle, "belgelenmiş ve resmi bir anlaşma yayınlanana kadar" belirli bir tarih vermedi.


 Tony Blair, Gazze Barış Konseyi üyelik adayları listesinden çıkarıldı

Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
TT

 Tony Blair, Gazze Barış Konseyi üyelik adayları listesinden çıkarıldı

Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)

Financial Times gazetesi, güvenilir kaynaklara dayandırdığı haberinde, İngiltere eski Başbakanı Tony Blair'in Arap ve İslam ülkelerinden gelen itirazlar sonrasında Gazze Barış Konseyi üyeliğine aday listesinden çıkarıldığını bildirdi.

Blair, ABD Başkanı Donald Trump'ın eylül ayı sonlarında İsrail ile Hamas arasındaki savaşı sona erdirmek için 20 maddelik planını açıkladığı sırada konsey üyeliği için belirlenen tek isimdi. Trump, Blair'i "çok iyi bir adam" olarak tanımlamıştı.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’ten aktardığına göre, Blair o dönemde planı "cesur ve akıllıca" olarak nitelendirdi ve ABD başkanının başkanlık edeceği konseye katılmaktan memnuniyet duyacağını ifade etti.

Ancak bazı Arap ve Müslüman ülkeler, kısmen 2003 yılında ABD öncülüğündeki Irak işgaline verdiği güçlü desteğin Ortadoğu'daki itibarına verdiği zarar nedeniyle plana karşı çıktı.

Financial Times, Blair'in bir müttefikinin, eski başbakanın Barış Konseyi üyesi olmayacağını söylediğini aktardı. Müttefik, "Bu konsey mevcut dünya liderlerinden oluşacak ve altında daha küçük bir yürütme kurulu bulunacak" dedi.

Kaynak, Blair'in, Trump'ın damadı Jared Kushner ve ABD başkanının kıdemli danışmanlarından Steve Witkoff'un yanı sıra Arap ve Batı ülkelerinden üst düzey yetkililerle birlikte yürütme kurulunda yer almasının beklendiğini de ifade etti.


Netanyahu, yeni Suriye’yi diplomasiyle değil bombalarla karşılıyor: İsrail, yeni Şam yönetimini barış ortağı değil kontrol edilmesi gereken hedef olarak kodluyor

Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
TT

Netanyahu, yeni Suriye’yi diplomasiyle değil bombalarla karşılıyor: İsrail, yeni Şam yönetimini barış ortağı değil kontrol edilmesi gereken hedef olarak kodluyor

Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)

Kasım 2025’in yağmurlu bir gecesinde, İsrail ordusunun Ramallah’ın kalbine yönelik baskını sürerken, başkanlık binasına birkaç metre mesafedeki bir noktada oturan üst düzey bir Filistinli yetkili acı bir tebessümle şunu söyledi:
“Şu an Filistin hakkında konuşmak istemiyorum. İsrail’i sömürgeci bir devlet olarak tanımlayan ezber cümleleri de tekrar etmeye niyetim yok. Şu anda konuşmak istediğim şey Suriye.”

Yetkiliye göre Suriye, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun yalnızca gerçek bir barışı istemediğinin değil, komşu devletleri de görmek istemediğinin en açık kanıtı haline geldi. Zira Şam’daki yeni siyasi liderlik, İsrail’e karşı savaş ya da düşmanlık istemediğini açıkça ilan etmiş olmasına rağmen, İsrail Suriye topraklarını son derece sert askerî operasyonlarla ihlal etmeyi sürdürüyor.
Filistinli yetkili şöyle devam ediyor:
“Hamas 7 Ekim 2023’te savaşı başlattı, Hizbullah İsrail’i vurdu, Husiler İran’ın teşvikiyle ‘destek savaşına’ katıldı… Fakat Suriye tam tersine çatışmanın dışında kalmayı seçti; hatta çok daha fazlasını yaptı.”

“İsrail için bir tehdit yok”

Saldırganlığı caydırma operasyonlarının sonrası Şam’da kontrolü devralan yeni yönetim, İsrail dahil komşu hiçbir ülkeye tehdit oluşturmadığını açıkladı.
Bununla birlikte Beşşar Esed rejiminin çökmesi ve İran ekseninin bölgedeki en stratejik üssünü kaybetmesi, Suriye ile İsrail arasında çıkarların kesiştiği yeni bir dönemi mümkün kılabilirdi.

Filistinli yetkili, “İsrailliler sanki bu gerçekleri unuttu. Suriye artık İran milislerinin oyun alanı değil” diyor.

Bu süreçte ABD, Türkiye ve Azerbaycan, iki taraf arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduklarını bildirerek, sınırların tamamen güvenli hâle gelmesini sağlayacak güvenlik düzenlemeleri için müzakerelere davet etti. İsrail’in çekincelerine rağmen Suriye, doğrudan görüşmelere dahi razı oldu. Nitekim Dışişleri Bakanı Esad el-Şeybani ile İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer arasında altı toplantı gerçekleştirildi.

İsrail kaynaklarına göre Şam, kapsamlı bir anlaşmaya ulaşmak adına büyük esneklik gösteriyor. 1967 ve 2024’te işgal edilen tüm toprakların iadesi karşılığında tam barış anlaşmasına hazır; fakat ara formüller de değerlendiriliyor. Bunlar arasında Golan’ın 15 yıla kadar İsrail’e kiralanması veya 1974 sınırlarına dönüşü öngören bir güvenlik mutabakatı da var.

Aynı kaynaklar,  yeni yönetiminin “İbrahim Anlaşmaları”na katılmaya da sıcak baktığını, bunun İsrail’in 1948’den bu yana hayalini kurduğu tarihi bir açılım olacağını belirtiyor.

İsrail’in karşılığı: İşgal ve hava saldırıları

Tehdit politikasını seçen İsrail, Aralık 2024’ten bu yana yeni yönetimin nefes almasına fırsat vermeden askerî havaalanları ve üsleri hedef alan yaklaşık 500 hava saldırısı düzenledi. Suriye’nin savunma kapasitesinin yüzde 85’ini yok eden İsrail, 450 km²’lik Suriye toprağını işgal ederek genişliği 7 km’yi aşan hat boyunca, Şeyh Cebel'den Dera’ya kadar ilerledi. Bazı bölgelerde 20 km derinliğe kadar kara harekâtı yürüten İsrail 9 askerî üs kurdu.

frgt
Netanyahu, Salı günü Suriye'deki tampon bölgedeki İsrail güçlerini denetledi (AP)

İsrail ayrıca, “Dürzi müttefikleri koruma” gerekçesiyle iç çatışmaları körükledi. Oysa İsrail’deki Dürzi vatandaşlar bizzat İsrail hükümetleri tarafından ayrımcılığa maruz kalıyor.
Tel Aviv yönetimi, Şam’ın yeni liderliğini Nusra Cephesi bağlantıları üzerinden karalamaya çalışsa da, geçen yıllarda bizzat İsrail ordusuna bağlı sahra hastaneleri ve Safed, Hayfa, Tel Aviv’deki çeşitli merkezlerin çok sayıda Nusra üyesini tedavi ettiği biliniyor.

Netanyahu’yu kim durdurabilir?

Son günlerde İsrail’de ortaya çıkan bilgiler, ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail’e ve Netanyahu’ya “Suriye politikasındaki yanlışları” nedeniyle sert bir uyarıda bulunduğunu gösteriyor.
Trump’ın, Suudi Arabistan ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın talebi üzerine, Şam’daki yeni yönetimle daha olumlu bir yaklaşım benimsemeye yöneldiği ifade ediliyor.

frgt
Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Trump ve Eş-Şara'nın Suriye'ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını görüşmek üzere Riyad'da geçen mayıs ayında gerçekleştirdiği toplantıdan bir kare (SPA)

Trump, İsrail’in attığı adımların “yanlış ve mantıksız” olduğunu düşünürken, birçok analist Netanyahu’yu dizginleyebilecek tek gücün Trump yönetimi olduğuna inanıyor.
Ancak bunun sahadaki sonuçlarının görülmesi zaman alabilir. Bu arada şu soru giderek daha sık soruluyor: “İsrail, Suriye ile böyle bir şekilde davranarak bölgesine nasıl bir mesaj veriyor?”