Rusya, Belarus'ta nükleer silah konuşlandırmaktan geri adım atmayı reddediyor

Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)
Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)
TT

Rusya, Belarus'ta nükleer silah konuşlandırmaktan geri adım atmayı reddediyor

Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)
Lavrov, dün Moskova'da Gorbaçov Vakfı mütevelli heyeti toplantısında (EPA)

Rusya, dün, Belarus topraklarında nükleer silah konuşlandırma niyetine Batılı ülkelerin eleştiri ile yanıt vermesine karşılık ses tonunu yükseltti. Kremlin Moskova’nın kararından geri adım atmayacağını ileri sürerken Ülkesinin Rus topraklarını ve Ukrayna'da Moskova tarafından ilhak edilen bölgeleri hedef alma girişimlerine karşı sert bir yanıt vermeye hazır olduğu imasında bulunan Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise yeni risklerle başa çıkmak için yeterli yeteneklere sahip olduğunu vurguladı.
Söz konusu karara yönelik kapsamlı uluslararası tepkileri hafife alan Kremlin Sözcüsü Dimitry Peskov, gazeteciler ile yaptığı röportajda, “Batılı ülkelerin eleştirileri, Belarus topraklarında taktik nükleer silah konuşlandırma planlarını etkilemeyecektir” vurgusunda bulundu. Ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Cumartesi günü kararını açıkladığı sırada her şeyi netleştirdiğini, eklenecek bir husus kalmadığını belirtti.
Putin, “Rusya, Belarus tarafının talebi üzerine, ABD'nin uzun zaman önce müttefiklerinin topraklarında yaptığı gibi, bu müttefik ülkenin topraklarında taktik nükleer silahlar konuşlandıracak” açıklamalarında bulunmuştu. Nükleer silah depolama tesisi inşaatının 1 Temmuz’da tamamlanmış olacağını bildiren Putin, Belarus ile yapılan anlaşmanın nükleer silahların yayılmasını önleme konusundaki uluslararası yükümlülükleri ihlal etmediğini de ekledi. Putin'in bu hamlesi, Batı'da endişeye ve eleştirilere yol açtı. Kiev, Rusya'nın hamlesini görüşmek üzere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni (BMGK) özel bir toplantıya çağırdı.
Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Belarus'un Rus nükleer silahlarına ev sahipliği yapmasının gerginliğin sorumsuzca artırılması ve Avrupa güvenliğine yönelik tehdit anlamına geldiğini ifade etti. Ayrıca nükleer silah konuşlandırıldığı taktirde Belarus’a yaptırım uygulama tehdidinde bulundu. NATO’nun tekayyuz halinde durumu yakından izlediğini bildiren NATO Sözcüsü Oana Lungescu ise “Rusya'nın nükleer duruşunda bizimkini değiştirmemizi gerektirecek herhangi bir değişiklik görmedik” ifadesini kullandı. NATO'nun nükleer paylaşımı hakkında Rusya'nın yaptığı atıfların yanıltıcı olduğunu kaydeden Lungescu, NATO müttefiklerinin uluslararası taahhütlere uyduğunu da ekledi.
AB, Belarus makamlarının Rusya tarafından taktik nükleer silahların konuşlandırdığını doğrulaması halinde karşılık vereceğini taahhüt etti. AB Komisyonu Sözcüsü Peter Stano, dün Brüksel'de düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Belarus’tan henüz bir onay almadık, ancak bu gerçekleştiği taktirde sonuçları olacaktır. Zirâ böyle bir adım, gerilimin artırılması ve Avrupa güvenliğinin tehdit edilmesi anlamına geliyor. Karşılıksız kalmayacak” ifadelerine başvurdu. Rusya ve Belarus’a uygulanabilecek yeni yaptırımların niteliği sorulduğunda ise “Öncelikle açıklama yapmayı bir kenara bırakarak Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun ne söyleyeceğini dinlemek çok önemli. Yaptırım düzenlemeleri gizli bir süreçtir” yanıtını verdi.
Buna karşılık Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise ülkesinin Rusya'ya ve vatandaşlarına yönelik herhangi bir düşmanca eyleme sert bir yanıt vereceğini, elindeki tüm araçları kullanacağını söyledi. Moskova’daki bir platformda söz alan Lavrov, Rusya’daki siyasi istikrarı baltalamak, Rus halkının toplumsal vaziyetten memnuniyetsizliğini uyandırmak isteyen Batılı ülkelerin ittifakından bahsetti. Aynı zamanda, “Batı, Ukrayna’daki mevcut Nazi rejiminde bu amaca ulaşmak için iyi hazırlanmış, verimli ve köklü bir zemin buldu. Rusya sadece güvenliği ve sınırları için değil, yeni kurtarılan topraklarda yaşayan tüm Rusların ve Rusça konuşan insanların yaşamları için savaşacaktır” ifadelerine başvurdu.
Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev ise Rossiyskaya Gazeta'ya verdiği demeçte şöyle söyledi:
“Rusya sabırlıdır, kimseyi askeri yetenekleriyle korkutmaz. Ancak varlığına karşı bir tehdit halinde ABD dahil olmak üzere her türlü düşmanı yok edebilecek türde modern ve benzersiz silahlara sahiptir. Bazı Amerikalı politikacıların Rusya'nın önleyici bir nükleer saldırıyla karşılık veremeyeceği görüşü, vahim derecedeki cahilliklerini ve dar görüşlülüklerini yansıtıyor. Kendi propagandalarının esiri olan Amerikalı politikacılar, nedense, Rusya ile doğrudan bir çatışma durumunda ABD'nin önleyici bir füze saldırısı başlatabileceğinden, Rusya'nın ise misilleme yapamayacağından eminler. Bu, vahim derecede dar görüşlü ve tehlikeli bir cahilliktir.”



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.