عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Lavrov ve Abdullahiyan, ‘nükleer’ anlaşmayı canlandırma fırsatlarını tartışacak

İranlı uzmanlar, Riyad-Tahran anlaşmasının müzakerelerin tamamlanmasında olumlu bir etkisi olacağı görüşündeler

Geçen ağustos ayında Moskova'da yapılan görüşmelerde Lavrov ve Abdullahiyan (Rusya Dışişleri Bakanlığı)
Geçen ağustos ayında Moskova'da yapılan görüşmelerde Lavrov ve Abdullahiyan (Rusya Dışişleri Bakanlığı)
TT
TT

Lavrov ve Abdullahiyan, ‘nükleer’ anlaşmayı canlandırma fırsatlarını tartışacak

Geçen ağustos ayında Moskova'da yapılan görüşmelerde Lavrov ve Abdullahiyan (Rusya Dışişleri Bakanlığı)
Geçen ağustos ayında Moskova'da yapılan görüşmelerde Lavrov ve Abdullahiyan (Rusya Dışişleri Bakanlığı)

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması konusundaki pürüzlü yol hakkında iki ülkenin koordinasyonunun hakim olduğu çok sayıda mevzu ile alakalı görüşmeler yapmak üzere bugün Moskova'yı ziyaret edecek.
Şarku’l Avsat’ın İran haber ajanslarından aktardığına göre İran'ın Moskova Büyükelçisi Kazım Celali, Abdullahiyan’ın, İran ve Rusya liderleri arasında imzalanan anlaşmaları, bununla ilgili komitelerdeki gidişatı, bölgesel gelişmelere ilişkin diyaloğu ve Uluslararası Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru’ndaki (INSTC) son durumu takip edeceğini açıkladı.
Abdullahiyan yakında Moskova'ya gideceğini açıklamıştı. Pazartesi günü Twitter'da yaptığı paylaşımda ‘dengeli dış politika ve aktif diplomasinin doğru yolda olduğunu’ yazmıştı.
Abdullahiyan'ın açıklamasından dört gün önce, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova haftalık basın açıklamasında gazetecilere verdiği demeçte, Lavrov'un çarşamba günü İranlı mevkidaşı ile Kapsamlı Ortak Eylem Planı'na (KOEP / nükleer anlaşma) ilişkin durum da dahil olmak üzere güncel uluslararası meseleler hakkında istişarelerde bulunacağını duyurmuştu. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü'ne göre, iki bakanın Riyad ile Tahran arasındaki diplomatik ilişkileri yeniden tesis etme anlaşması ışığında bölgesel durumu görüşmesi bekleniyor.
Bu sırada, Abdullahiyan'ın Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ile Ramazan ayının sonlarında iki ülke arasındaki büyükelçilik ve konsoloslukların yeniden açılmasına hazırlık olarak bir görüşme gerçekleştireceği konuşuluyor.
Abdullahiyan, gerek mevcut hükümetin nükleer müzakerelere yaklaşımını eleştirenler gerek İran diplomatik aygıtına liderlik etme niteliklerini sorgulayanlar arasında olsun, bugünlerde artan bir baskıyla karşı karşıya. Nitekim İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani, İran-Suudi Arabistan anlaşması ve hem Abu Dabi hem de Bağdat ziyaretinin ardından dikkatleri üzerine çekmişti. Söz konusu ziyaretlerin ardından İran Dış İlişkiler Stratejik Konseyi Başkanı Kemal Harrazi, Şam ve Lübnan'a gitmişti.
Hem Abdullahiyan hem Şemhani hem de Harazi, dış politikada koordinasyon olduğunu vurgulayarak İran birimleri arasında bölünme olduğu yönündeki iddiaları reddetmeye çalıştı.
İran’ın resmi haber ajanslarına göre Abdullahiyan, Moskova ziyareti arifesinde dün yaptığı basın açıklamasında bazı mesajlar gönderdi. Nükleer anlaşmayla ilgili olarak Abdullahiyan, nükleer müzakere kapılarının her zaman ‘açık kalmayacağı’ konusunda uyarıda bulunarak İran parlamentosunun nükleer müzakereler için bir çıta belirlemek üzere tartışmayı planladığı bir tasarıdan bahsetti.
Bununla birlikte, Abdullahiyan Tahran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliği yapmaya ‘bağlı’ olduğunu söyleyerek, UAEA tarafından yakın zamanda Fordo Nükleer Tesisi’nde bulunan yüzde 83,7 saflıkta uranyum parçacıklarına ilişkin soruşturma veya kayıt dışı üç bölgede bulunan uranyum izleri hakkındaki sıkıntılı soruşturmayla ilgili olarak UAEA Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi ile varılan son anlaşmaya atıfta bulundu.
Abdullahiyan’ın sözlerinden, Tahran'ın Kasım 2020'de Parlamento tarafından onaylanan ve İran'ın 2015 nükleer anlaşmasını ihlal seviyesini yükseltmesine zemin hazırlayan tasarı kararı gibi nükleer programında daha fazla adım atmaya niyetinin olup olmadığı anlaşılmadı.
Ocak 2021'de İran, uranyum saflık derecesini yüzde 20'ye ve aynı yılın nisan ayında Natanz Nükleer Tesisi’nde yüzde 60'a kadar çıkarmıştı. Tahran, geçen yıl sıkı bir şekilde korunan yer altındaki Fordo Nükleer Tesisi’nde de benzer adımlar atmıştı.
Rusya'nın Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Mikhail Ulyanov iki gün önce yaptığı açıklamada, nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma müzakerelerinin ‘hala çıkmazda olduğunu, ancak Batılı tarafların müzakerelerin öldüğünü duyurmaktan kaçındıklarını’ söyledi. Rus RİA Novosti Haber Ajansı’na verdiği demeçte Ulyanov, ‘müzakere sürecini tamamlama şansının çok az da olsa bugün hala olduğunu’ söyledi. Ulyanov ‘en başta ABD’nin nükleer anlaşma sürecinin yeniden başlatılmasına karşı çıktığını ve görüldüğü üzere nükleer anlaşmayı yeniden tesis etme konusundaki ilgilerini neredeyse kaybeden üç Avrupa ülkesi (Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık) için de aynı şeyin geçerli olduğunu’ belirtti.
Ulyanov, şu anda müzakere masasında bulunan taslağın ‘kademeli olarak İran'ın nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeye geri dönmesini ve ABD yaptırımlarının kaldırılmasını öngördüğünü’ açıkladı. Önerilen taslağın Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in taslağı olmadığını söyleyerek, anlaşmaya katılan Almanya'nın yanı sıra BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi arasında ‘Viyana'da yapılan yoğun ve uzun müzakerelerin bir sonucu’ olduğunu vurguladı.
UAEA ile Tahran arasındaki son anlaşmaya da değinen Ulyanov, anlaşmanın uygulanmasının ‘nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması için daha uygun koşulların oluşmasını sağlayabileceğini, ancak bunun hakkında konuşmak için henüz çok erken’ olduğunu belirtti. ‘Nükleer müzakerelerin çıkmaza girdiğini ve bunun sorumlusunun İran olmadığını’ söyleyen Ulyanov “Batılı ülkeler şu anda nükleer anlaşmayı yeniden tesis etme müzakerelerini mümkün olan en kısa sürede sürdürmeye ve tamamlamaya hazır değil. Bu yüzden konu belirsizliğini koruyor ve ufukta ne olduğu tam net değil” dedi.
Bu arada İran İslami Şura Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu üyesi Milletvekili Şehriyar Haydari dün yaptığı açıklamada, “İran ile Suudi Arabistan arasındaki yanlış anlaşılmaların giderilmesi nükleer anlaşmaya varılmasını hızlandıracak” dedi. Camaran haber sitesinin aktardığına göre Haydari “Avrupalılar ve ABD’liler daha fazla ayrıcalık istiyor ve buna karşılık biz de kazan-kazan anlayışına ve şeffaflığa dayalı bir anlaşma istiyoruz” dedi. Haydari, herhangi bir ülkede nükleer anlaşma müzakerelerinin ‘daha pürüzsüz geçeceğini ve sonucun her iki tarafın da çıkarına olacağını’ söyledi.
Nameh News analiz sitesine göre Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu eski üyelerinden eski Milletvekili Ahmed Bahşayiş Erdistani, nükleer anlaşmanın en fazla altı ay içinde yeniden canlandırılmasını bekliyor. Eski Milletvekili Erdistani “Çin, Suudi Arabistan ve İran'dan petrol satın alıyor ve bölgede istikrara ihtiyacı var. Bu yüzden, Suudi Arabistan ile İran arasındaki sorunlar çözüldüğünde, nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma yolunun büyük bir kısmında ilerleme kaydedileceği varsayılmalı (...) Nükleer anlaşmanın yeniden canlanması ekonomik anlamda bir nefeslenme alanı açacaktır. Hükümet ülkede işleri yoluna koyabilir” dedi.
Öte yandan Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Eski Başkanı Alaaddin Burucerdi, İttilaat gazetesine verdiği röportajda “Anlaşmayı yeniden canlandırmamak İran’a kıyasla ABD’lilere ve Batılılara daha çok zarar verir. Sürekli endişelerini dile getirenler ve İran'ın nükleer silah üretme aşamasına geldiğini söyleyenler, asıl bu türden endişeleri olması gerekenlerdir. Geçmişteki hatalarını telafi etmeleri gerekiyor ki, nükleer anlaşma daha hızlı bir şekilde yeniden canlandırılabilsin” dedi.
İran Ticaret Odası Başkanlık Kurulu üyesi Kivan Kaşifi, ‘bölgesel gerilimi azaltmanın ve nükleer anlaşmayı canlandırmanın İran ekonomisini canlandırmanın iki önemli ön koşulu olduğunu’ söyledi. Devlete bağlı İranlı Öğrenciler Haber Ajansı'na (ISNA) göre Kaşifi, “Son haftalarda, uluslararası ilişkilerin çeşitli düzeylerinde gerilimi azaltmak için çabalar verildiğini gördük” dedi. ‘Bu dönemde atılan en önemli adımın Suudi Arabistan ile ilişkilerin yeniden tesis edilmesi olup, bunun diğer komşu ülkelere ve bölgeye genellenebileceğini’ vurgulayarak bu durumun ‘siyasi ve ekonomik olarak İran’ın çıkarına olacağını’ söyledi. Ayrıca çeşitli alanlarda diğer ülkelerle gerginliğin azaltılması çağrısında da bulundu.
Kaşifi “Nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması ve İran ekonomisi üzerindeki yaptırımların kaldırılması, dünyanın çeşitli ülkeleriyle ekonomik anlaşmalar yapmaya çalıştığımız mesajını verecektir. Bu da İran ekonomisi için umutların yeşermesi demek” dedi.
Nükleer anlaşmanın yanı sıra, özellikle Batı'nın Rus ordusunun Ukrayna savaşında İran insansız hava araçlarını (İHA) kullanmasına yönelik eleştirilerinin ardından, İran ile Rusya arasındaki askeri iş birliği olasılıklarının tartışılması bekleniyor.
Tahran, Su-35 savaş uçağı almaya çalışıyor. Bu ayın başlarında İran'ın BM Daimi Temsilciliği, Tahran'ın Su-35 savaş uçaklarını satın almak için bir sözleşme imzaladığını duyurmuştu. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby'nin açıkladığına göre kasım ayında İranlı pilotların savaş uçaklarını kullanma konusunda eğitim aldıklarına ilişkin istihbarat değerlendirmelerine rağmen, Rusya İran'ın iddiaları hakkında herhangi bir yorumda bulunmadı.
Geçen aralık ayında İsrail medyası, Batılı istihbarat yetkililerinin Rusya'nın İran'a Su-35 savaş uçakları tedarik etmeye hazırlandığını söylediklerini aktarmıştı. İsrail’in Kanal 12 televizyonu, İranlı pilotların savaş uçaklarını kullanmak için eğitildiğini bildirmişti.
İranlı milletvekilleri tarafından, savaş uçaklarının bu mart ayından önce geldiğine dair yapılan açıklamalara rağmen, şu ana kadar İran'ın bu uçakları teslim aldığına dair herhangi bir belirti ortaya çıkmadı. ABD'nin Ortadoğu'daki güçlerini denetleyen Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM) Komutanı General Michael Erik Kurilla, dün Senato Silahlı Hizmetler Komitesi’nde verdiği ifadede İran'a Su-35 savaş uçaklarının tedarik edilmesiyle ilgili bir soruya yanıt olarak, “Bu yıl içerisinde herhangi bir zamanda bunun olacağını düşünüyoruz” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, Hizbullah'ı BM Güvenlik Konseyi'ne şikayet etti

Hizbullah mensupları 21 Mayıs'ta güneyde gerçekleştirdiği tatbikatlar sırasında (DPA)
Hizbullah mensupları 21 Mayıs'ta güneyde gerçekleştirdiği tatbikatlar sırasında (DPA)
TT
TT

İsrail, Hizbullah'ı BM Güvenlik Konseyi'ne şikayet etti

Hizbullah mensupları 21 Mayıs'ta güneyde gerçekleştirdiği tatbikatlar sırasında (DPA)
Hizbullah mensupları 21 Mayıs'ta güneyde gerçekleştirdiği tatbikatlar sırasında (DPA)

İsrail ordusu Lübnan, Suriye ve Gazze’de İran ve uzantılarına karşı koymak için büyük tatbikatlar yürütürken, Tel Aviv yaklaşık bir hafta önce sınır yakınında gerçekleştirdiği askeri tatbikat nedeniyle Hizbullah'a karşı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne resmi şikayette bulundu.

İsrail'in Birleşmiş Milletler (BM)  Daimî Temsilcisi Gilad Erdan, şikayetini BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e ileterek, “Hizbullah tatbikatları, İsrail sınırına yakın güney Lübnan'da 700 savaşçının katılımıyla açıktan ve gösterici olarak gerçek mühimmatla gerçekleştirildi.  Bu tatbikat sırasında İsrail topraklarına sızma ve İsrail askerlerinin veya vatandaşlarının kaçırılması da dahil olmak üzere İsrail'e düşman senaryoların ele alınması sağlandı” ifadelerini kullandı.

Erdan, bu senaryoların, açıkça BM Güvenlik Konseyi’nin 1559 ve 1701 numaraları kararını ihlal etme niyetinde olduğunu ifade ederek, BM’yi iki kararı korumak için tüm araç ve kurumlarıyla çalışmaya davet etti. İsrailli yetkili, “Lübnan hükümeti, toprakları üzerinde devlet egemenliğini kullanmalı ve Hizbullah'ın Lübnan'ı bir terör üssüne dönüştürmesini önlemeli” dedi. Ayrıca, Hizbullah'ın provokasyonlarının tüm bölge için yıkıcı sonuçlara yol açacağı" uyarısında bulunurken, İsrail'in vatandaşlarını ve egemenliğini savunmak için gerekli tüm önlemleri alacağı tehdidinde bulundu.

İsrail ordusu geçtiğimiz Pazartesi iki hafta sürecek askeri tatbikatlara başladı. ABD Yakın Doğu Ordusu (CENTCOM) Merkez Komutanlığı Başkomutanı General Michael Korella İsrail’i ziyaret ederek İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi ile birlikte tatbikatları izledi.

İsrail askerleri, 25 Mayıs'ta Lübnanlılar tarafından sınırdan kendilerine atılan molotof kokteylini inceliyor (AP)
İsrail askerleri, 25 Mayıs'ta Lübnanlılar tarafından sınırdan kendilerine atılan molotof kokteylini inceliyor (AP)

İsrail ordusu Genel Komutanlık seviyesinde “ezici yumruk” adı verilen  ve havada, denizde, karada, ve siber uzayda çok cepheli savaşı simüle eden tatbikatlar yapıyor. Tatbikatlar sırasında ordunun uzun vadeli ve yoğun bir savaşa hazır olup olmadığı test edilirken, bu sırada iç cephede binlerce roket fırlatılıyor ve silahlı hücrelerin İsrail topraklarını işgal etme ve asker veya vatandaşları kaçırma girişimleri gerçekleştiriliyor. İsrail bu tatbikatlarla Lübnan ve Suriye cephesi, Gazze Şeridi ve Batı Şeria da dahil olmak üzere çok cepheli bir savaşla yüzleşmek için güçlerin kendi aralarında ne ölçüde koordinasyon sağlayabildiğini inceliyor.

Ordu sözcüsüne göre, tatbikatlara katılanlar muvazzaf ve yedek kuvvetler, askeri bölge komutanları ve tüm silah ve teşkilatlardan oluşuyor.

ARAP DÜNYASI

Fas güvenliği, Tanca’da DEAŞ bağlantılı bir kişiyi yakaladı

Fas Adli Soruşturma Merkez Bürosu önündeki bir güvenlik gücü
Fas Adli Soruşturma Merkez Bürosu önündeki bir güvenlik gücü
TT
TT

Fas güvenliği, Tanca’da DEAŞ bağlantılı bir kişiyi yakaladı

Fas Adli Soruşturma Merkez Bürosu önündeki bir güvenlik gücü
Fas Adli Soruşturma Merkez Bürosu önündeki bir güvenlik gücü

Fas’ın Tanca şehrinde polis, Ulusal Bölgesel Gözetim Genel Müdürlüğü (iç istihbarat) servislerinin sağladığı istihbarat bilgileri ışığında, dün akşam DEAŞ bağlantılı 28 yaşındaki bir kişiyi yakaladı.

Ulusal Bölgesel Gözetim Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamaya göre, soruşturmalar sonucu yakalanan kişinin DEAŞ’ın sözde emirine biat ettiği öğrenildi.

Kazablanka yakınlarındaki Muhammediye şehrinden olan şüpheli, Tanca şehrinde hassas bir kuruma yönelik bir terör saldırısına ilişkin hazırlıklara fiilen dahil oldu.

Açıklamaya göre ayrıca, Adli Soruşturma Merkez Bürosu, tüm terör planları ve hedeflerini belirlemek için şüpheli hakkında soruşturma başlattı. 

Soruşturma ayrıca şüpheli ile diğer DEAŞ üyeleri arasındaki potansiyel bağlantıları belirlemeyi amaçlıyor.

Adli Soruşturma Merkez Bürosu, bu hafta başında, Tanca şehrinde 31-40 yaş arası 3 kişiden oluşan bir DEAŞ hücresini çökertmişti.

Hücrenin üyeleri, güvenlik ve istikrarı bozmayı amaçlayan tehlikeli terör eylemlerine hazırlanma sürecindeydi.

ARAP DÜNYASI

Kahire ile Ankara arasındaki yakınlaşma Müslüman Kardeşler’in geleceğini nasıl etkiler?

Mısır ve Türkiye Cumhurbaşkanları, geçtiğimiz Kasım ayında Dünya Kupası'nın açılış oturum aralarında Katar Emiri'nin huzurunda el sıkışırken (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır ve Türkiye Cumhurbaşkanları, geçtiğimiz Kasım ayında Dünya Kupası'nın açılış oturum aralarında Katar Emiri'nin huzurunda el sıkışırken (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT
TT

Kahire ile Ankara arasındaki yakınlaşma Müslüman Kardeşler’in geleceğini nasıl etkiler?

Mısır ve Türkiye Cumhurbaşkanları, geçtiğimiz Kasım ayında Dünya Kupası'nın açılış oturum aralarında Katar Emiri'nin huzurunda el sıkışırken (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır ve Türkiye Cumhurbaşkanları, geçtiğimiz Kasım ayında Dünya Kupası'nın açılış oturum aralarında Katar Emiri'nin huzurunda el sıkışırken (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Türkiye hükümetinin Mısır merkezli Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) Teşkilatı yanlısı vaiz Vecdi Guneym’e daha önce Mısırlıların örgüt liderleri ve üyelerine yaptıklarına benzer şekilde, vatandaşlık ve ikamet izni vermeyi reddetmesi, özellikle Mısır hükümetinin İhvan üyelerini ‘terörist’ olarak sınıflandırması, özellikle Mısır-Türkiye yakınlaşması ve yeniden karşılıklı büyükelçi atanması ışığında, İhvan’ın İstanbul'daki  geleceği hakkında soru işaretlerine yol açtı.

Şarku'l Avsat’a konuşan uzmanlar Türkiye’deki İhvan unsurlarının faaliyetleri ve İhvan üyeleri için vatandaşlık verme kararları ile ilgili Ankara’dan başka adımlar da atılmasını beklediklerini ifade ediyor.

Vecdi Guneym sosyal medya hesabından yayınladığı bir video kaydında Recep Tayyip Erdoğan’ın seçimleri kazanmasından dolayı mutlu olduğunu ancak Erdoğan'ın zaferinin duyurulmasından sadece birkaç saat önce, 9 yıl önce başvurduğu vatandaşlık talebinin Türk yetkililer tarafından reddedildiği için üzgün olduğunu söyledi. Guneym, “Türk hükümeti, özgürce hareket etme ve tedavi olma umuduyla istediğim ikamet iznini bana vermeyi reddetti. Türkiye'de vatandaşlık ve ikamet başvurum reddedildikten sonra artık orada yaşayamayacağım” diyerek yaşayabileceği yeni bir ülke aradığını ifade etti.

İhvan üyelerine vatandaşlık vermeyi reddetme

İhvan’a yakın kaynaklar ise Şarku'l Avsat’a yaptıkları açıklamada, Türk hükümetinin Guneym’in vatandaşlık talebin reddetmesi ve oturma izni vermemesi, sadece Türkiye ve Mısır arasındaki yakınlaşma ve 2013 öncesindeki ilişkilerin yeniden düzenlenmesi adımlarıyla ilgili değil, Guneym'in neden olduğu diğer sorunlarla da ilgili olduğunu ortaya koyuyor.

Mısır İslami Hareketleri ve Terörizm uzmanı Ahmed Sultan, Türk hükümetinin Guneym'i sorun çıkaran ve tartışma yaratan bir figür olarak gördüğünü, vaizin daha önce serbestçe hareket edip Türkiye'deki konferans ve toplantılarda faaliyetlerini sürdüren biri olduğunu belirtti. Ancak Sultan, Türk yetkililerin Müslüman Kardeşler'in topraklarındaki varlığına karşı zaman zaman radikal değişiklikler yaptığına dikkat çekti. Sultan, “Türkiye'de İhvan liderlerinin durumu aynı değil. Vatandaşlık almış liderler var, vatandaşlık değil oturma izni almış liderler var ve insani ikamet izni almış başka liderler var” dedi.

Mısır'da Radikal hareketler uzmanı araştırmacı Amr Abdulmunim, Türkiye'de bulunan bazı İhvan üyelerinin bir süredir Türk vatandaşlığı ve oturma izni için başvuruda bulunduklarını belirtti. Abdulmunim’e göre Türk vatandaşlığı için yedi aşamadan geçtiler. Birçok lider ve İhvan yanlısı medya mensubu vatandaşlık aldı. Diğer bazı kişilerin başvuruları ertelendi ve tekrar başvuruda bulundu. Ancak birçoğunun talebi reddedildi. Türk hükümeti bu kişilere bir hafta önce yanıt vermişti.

Abdulmunim, Vecdi Guneym'in yanı sıra, İhvan üyeleri İmad el-Bihayri, Ahmed Abduh, Heysem Ebu Halil, Hişam Abdullah ve Ankara'nın ‘Kahire'ye hakaret’ olarak değerlendirdiği nedenlerle Şubat ayında sınır dışı edilen İhvan yanlısı medya mensubu Husam el-Gamri gibi kişilerin de reddedilenler arasında olduğunu belirtti. Abdulmunim, Türk hükümetinin bu kişileri reddetme nedenini, ‘bazılarının Mısır'da şiddetle suçlanması ve bazılarının Türkiye'nin çıkarlarına karşı çalışması’ olarak açıkladı.

Guneym'in Tunus ve Mısır ile neden olduğu iki kriz

İlgili kaynaklara göre, ‘İhvan vaizi’ olarak tanımlanan Vecdi Guneym, 2017 yılında Tunus ve Türkiye arasında bir diplomatik krize yol açtı. Guneym, YouTube üzerinden paylaştığı bir videoyla Tunus parlamentosunu ve o dönemdeki Tunus Cumhurbaşkanı El-Beci Kaid es-Sibsi’yi eleştirdi. Bu durum, Türkiye ve Tunus arasında gerilime sebep oldu. O sırada Tunus Dışişleri Bakanlığı protesto için Türkiye Büyükelçisi Ömer Faruk Doğan'ı çağırdı. O sırada Büyükelçi, Türk hükümetinin, Tunus Cumhurbaşkanı’na ve Tunus'taki bazı kurumlara yönelik (kabul edilemez) saldırısının ardından Guneym'e karşı yasal işlem başlatmaya karar verdiğini duyurdu. 2019'da Tunus hükümeti, Vecdi Guneym'in topraklarına girmesini engelleme kararı aldı.

2017 yılında bir Mısır mahkemesi, Vecdi Guneym ve İhvan’ın bazı üyelerini ‘Mısır'da terör eylemleri gerçekleştirmek için Vecdi Guneym hücresi adlı bir hücre kurmaktan’ mahkum ettikten sonra ölüm cezasına çarptırmıştı. Mısır savcılığı, Guneym ve diğerlerine yönelik suçlamaları şu şekilde sıraladı: "2013 yılından 2015'in Ekim ayına kadar, yasaya aykırı bir şekilde bir grup kurarak, Anayasa ve yasaların hükümlerini engellemeyi, devlet kurumlarını ve genel otoriteleri faaliyetlerini engellemeyi, vatandaşların kişisel özgürlüğüne saldırmayı, milli birlik ve toplumsal barışa zarar vermeyi amaçlamak.”

Son aylarda Türkiye ve Mısır, aralarındaki ilişkileri yeniden tesis etmede büyük adımlar attı. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında geçtiğimiz Pazartesi Erdoğan'ı Türkiye'nin cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki zaferinden dolayı tebrik etmek amacıyla gerçekleştirilen telefon görüşmesinde, ‘diplomatik temsilin büyükelçilik seviyesine yükseltilmesi’ konusunda anlaştı. Sisi, geçen Şubat ayında, Suriye ve Türkiye'nin bazı bölgelerini vuran yıkıcı depremin ardından Ankara ile dayanışma içinde Erdoğan'a telefon etmişti. Mısır teması, geçen Kasım ayında Katar'da düzenlenen FIFA Dünya Kupası'nın açılış maçında iki cumhurbaşkanı arasında gerçekleşen el sıkışmasının ardından geldi.

Ahmed Sultan, Kahire ve Ankara yakınlaşmasının Türkiye'deki İhvan üyelerinin geleceğine etkisi hakkında da Müslüman Kardeşler’in Mısır'a yönelik medya eleştirisi üslubunun hafifletilmesi ve Türkiye'deki İhvan unsurlarının özellikle Mısır'daki şiddet davalarından hüküm giyenlerin yürüttüğü faaliyetlere ışık tutulmaması ve diğer bazı İhvan liderlerinin bir süre görünmemesi konusunda uyarılmasının beklendiğini söyledi.

Abdulmunim, Türkiye'nin İhvan üyelerine vatandaşlık ve ikamet izni konusunda kısıtlamalar getirmesini ve Türk yetkililerin örgüt üyelerinin daha önce elde ettikleri vatandaşlıkların yasallığını gözden geçirebileceği öngörüsünde bulundu.

Abdulmunim, Mısır ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin arttırılmaya başlatılması ve büyükelçi atama kararının İstanbul'daki İhvan'ın, özellikle oradaki varlıklarının geleceğine ilişkin korkularını artırdığına işaret etti. Bazıları başka ülkelere sığınmayı düşünmeye başladı. Bir kısmı ise bir süre Türkiye içinde siyasi gizlilik içinde faaliyet göstereceği öngörüsünde bulundu. İhvan üyelerinin yıllardır bir endişe halinde olduğuna dikkat çekti.

Ankara ise 2021'den bu yana Kahire ile yakınlaşma çerçevesinde İhvan TV kanallarından ve medya platformlarından Sisi’ye karşı yapılan yoğun propagandayı durdurmak için çalıştı. 2021 yılının Nisan ayı sonunda İstanbul'dan yayın yapan Müslüman Kardeşler’e bağlı üç kanaldan biri olan Mekameleen TV, Türkiye'den yayınını kalıcı olarak durduracağını duyurdu. Türk yetkililer, Mısır'a karşı tahrik edici yayınlar yapan İhvan yanlısı kanallar (Mekameleen, Watani ve Al-Sharq) tarafından Türkiye topraklarından yayını tamamen durdurma veya Mısır'a karşı tahrik edici yayınları durdurma’ çağrısında bulundu. Bu çağrı, Türkiye'de uygulanan ‘medya ahlak anlaşmasına’ uyulmaması nedeniyle yapıldı.

ARAP DÜNYASI

Mısır: Toplu taşıma özel araçlara alternatif haline geldi

Metrodaki kalabalıklar (Fotoğraf: Abdulfettah Fırağ)
Metrodaki kalabalıklar (Fotoğraf: Abdulfettah Fırağ)
TT
TT

Mısır: Toplu taşıma özel araçlara alternatif haline geldi

Metrodaki kalabalıklar (Fotoğraf: Abdulfettah Fırağ)
Metrodaki kalabalıklar (Fotoğraf: Abdulfettah Fırağ)

Rabab, arabasını kaplayan toza aldırış etmedi çünkü artık onu çalıştırmayacak, Kahire'nin doğusundaki “Şehrim” otobüsüne binmek için spor ayakkabılarını giymekle yetinirken, fiyatı yaklaşık 500 bin lirayı aşan özel arabası sadece aile gezintileri için.

Mısır'da bir Alman okulunda eğitim gören iki kız çocuğu annesi olan kırk yaşındaki kadının, yaşadığı mahallenin değerlendirmesine göre Mısırlıların lüks olarak tanımladığı bir sosyal sınıfa ait olduğu doğrudur ancak “poundun değerinin düşmesi ve fiyatların artması hayatının şeklini değiştirdi” dedi ve bu durum günlük hayatın büyük kısmına da yansıdı, özellikle de şehir merkezindeki Seyyide Zeyneb bölgesinde iş kurmak için taşındı, burada bir çocuk oyun mağazasına sahip ve kocası prestijli bir devlet işinde çalışıyor (ayrıntılı olarak bahsetmeyi reddetti).

“Şehrim” özel otobüsünün maliyeti 23 cüneyh, bu da arabasının yakıt ve bakım masraflarından çok daha az, ayrıca garaj kirası da 10 pound'u geçmezken iki katına çıkarak günlük 30 cüneyhe ulaştı.

Mısır ile Uluslararası Para Fonu arasında mutabık kalınan bir stratejinin uygulanmasıyla dolar karşısında daha esnek hale gelmek için döviz kurunun birden fazla kez değişmesinin ardından geçen yılın Mart ayından bugüne kadar pound değerinin neredeyse yarısını kaybetti. Doların Mısır bankalarındaki resmi fiyatı yaklaşık 30.8 sterline ulaşırken, paralel piyasada 37 bariyerini aştı.

Buna paralel olarak yakıt fiyatları da Şubat 2022'den bu yana 3 kat artarak geçen yıl 8,5 pound olan 92 litre benzinin (Mısır'da en çok kullanılan) litre fiyatı geçtiğimiz Mart ayında 10,25'e yükseldi.

Şehir merkezinde çalışan bir bilgisayar mühendisi olan Amr, fiyat ve yakıt artışlarından önce arabasından vazgeçmek için erken bir karar almıştı ve “eski metro hattından beslenen Marj mahallesinde (Kahire'nin kuzeydoğusunda) yaşadığını ve işine yaklaşık 25 km. uzaklıkta bir bölge olduğu için, özellikle daha hızlı olduğu için metroyu benimsemenin daha iyi olduğunu” söylüyor.

Kahire sokaklarında araba ve otobüs kalabalığı (Fotoğraf: Abdulfettah Firağ)
Kahire sokaklarında araba ve otobüs kalabalığı (Fotoğraf: Abdulfettah Firağ)

Henüz eğitime başlamamış iki çocuk babası olan ve aylık geliri yaklaşık 300 dolar olan otuzlu yaşlarındaki genç bir adam, “akaryakıt fiyatlarına zam yapılmadan önce evinin yakınındaki bazı işler için taksileri tercih ettiğini, ancak yüksek fiyatlarla birlikte bunun bir lüks haline geldiğini" söyledi. "Mikrobüsün en kolay ve en hesaplı çözüm haline geldiğini” belirtti.

Toplu taşıma ağı

Ulaştırma Bakanlığı, yakın zamanda yakıt fiyatını artırmak için hafif bir artış uygulandıktan sonra fiyatları 6 ila 11,5 pound arasında değişen bir halk otobüsü ağı sağladığından, Kahire sokakları kamu ve özel arasında birden fazla ulaşım türü içermeye başladı.

Mısırlılar, Birleşik Arap Emirlikleri'nden hibe olarak Mısır'a getirilen “Emirlik Otobüsü” adını verdikleri bir otobüs ağını da kullanıyor. Bu otobüslerin özelliği klima ve “Wi-Fi” hizmeti ile donatılmış olmaları. Bilet fiyatları 15 ile 20 pound arasında değişiyor. Mısır Bakanlar Kurulu Medya Merkezi tarafından Aralık 2019'da yayınlanan verilere göre, metrolar “günde yaklaşık 3,5 milyon yolcu tarafından kullanılıyor” ve bilet fiyatı şu anda istasyon sayısına bağlı olarak 5 ila 10 pound arasında değişiyor. Yukarıdakilere ek olarak, “mikrobüs” de ülkedeki yaygın ulaşım araçlarından biri olarak karşımıza çıkıyor.

Ekonomik kriz ve bunun sosyal yansımalarıyla yüzleşmek için Mısırlılar “araba döngüsü” ya da “araba bowlingi” modeline başvurdu. Bunlar arasında, ayda 1.000 dolar geliri olan ve özel bir arabası bulunan, 4 kişilik bir ailenin reisi ve bir TV yönetmeni olan Mahmud da var. Kendisi ve 6 Ekim mahallesindeki birkaç meslektaşının işe gidip gelme maliyetinden tasarruf etmek için günde bir araba kullanmaya karar verdiklerini söylüyor.

Daha az tüketim ve yeni öncelikler

Şarku’l Avsat’a konuşan Kahire Üniversitesi'nden politik ekonomi profesörü Dr. Karim el-Umde’ye göre ekonomik değişimler toplumun dokusuna gölge düşürüyor ve alışkanlıklarını öngörülenden daha kısa bir sürede değiştirebiliyor: “İçinde bulunduğumuz dönem, uyum sağlamayı gerektiriyor.”

“Mısır halkı tüketime meyilli ancak sterlinin değerinin düşmesi ve beş yıl içinde ilk kez yüzde 40 bariyerini aşan enflasyon oranlarındaki artış, seçeneklerini sınırlandırdı. Fikirlerin ve çözümlerin, geri dönüşümün iyi bir yönü olduğunu” düşünüyor. Belediye Başkanı, “Gıda tüketiminin ve sağlığı olumsuz etkileyen her türlü lüksün azalmasının, evde yemek hazırlama alışkanlıklarına geri dönülmesinin ve günde birkaç metre yürüyerek özel araç yerine bir ulaşım aracına binmenin zamanı geldi” diye açıklıyor.

Ancak Rabab “ekonomik krizin kendisini nereye götüreceğini, harcama önceliklerini ne ölçüde gözden geçirmesi gerektiğini ve sadece arabasından değil başka şeylerden de vazgeçmeye itip itmeyeceğini bilmiyor.”

ARAP DÜNYASI

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Mişri’ye Zaviye’de tepki

Salih, Libya’nın doğusunda kalan el-Kubbe’deki ofisinde Bathiliy ile bir araya geldi (Salih’in medya ofisi)
Salih, Libya’nın doğusunda kalan el-Kubbe’deki ofisinde Bathiliy ile bir araya geldi (Salih’in medya ofisi)
TT
TT

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Mişri’ye Zaviye’de tepki

Salih, Libya’nın doğusunda kalan el-Kubbe’deki ofisinde Bathiliy ile bir araya geldi (Salih’in medya ofisi)
Salih, Libya’nın doğusunda kalan el-Kubbe’deki ofisinde Bathiliy ile bir araya geldi (Salih’in medya ofisi)

Abdulhamid ed-Dibeybe liderliğindeki Libya Geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) tarafından ez-Zaviye şehrinde ‘kaçakçıların’ bulunduğu yerlere yapılan hava saldırıları neticesinde Batı, Libya’daki bölünmenin gittikçe derinleşmesinden endişe duyarken, özellikle Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri’nin bir Zaviye toplantısından çıkarılmasının ardından Batı Libya’da gerilim ve kutuplaşma artıyor.

Geçen haftanın başından beri başkent Trablus’taki yürütme organı, gergin durumu takip etmek için güvenlik liderleriyle toplantılar yapıyor. En son çarşamba akşamı Dibeybe, kuvvetlerinin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed el-Haddad, Batı Kıyısı Askeri Bölge Komutanı, Operasyonlar Odası Başkanı ve Deniz Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı ile bir araya geldi.

Dibeybe Trablus’ta güvenlik güçlerinin komutanları ile bir araya geldi (Hukumetina (Hükümetimiz) platformu)
Dibeybe Trablus’ta güvenlik güçlerinin komutanları ile bir araya geldi (Hukumetina (Hükümetimiz) platformu)

Dibeybe’nin medya ofisi, toplantının ‘Libya ordusunun suç çeteleri, uyuşturucu ve silah ticareti, insan kaçakçılığı ve yurtdışına akaryakıt kaçakçılığıyla mücadele etmek için ülkenin batısındaki bölgelerde yürüttüğü güvenlik operasyonunun gidişatını takip etme’ amacıyla yapıldığını bildirdi.

Savunma Bakanı görevini de üstlenen Dibeybe ‘hava saldırılarının, kendisine verilen görevleri yerine getiren Hava Kuvvetleri tarafından üstlenilen titiz profesyonel kurallara bağlılığına ve hedefleri belirlemede askeri unsurların ve istihbarat teşkilatlarının geri kalanıyla koordinasyon içinde olunmasına’ övgüde bulundu.

Haddad, ‘ordu güçlerinin vatandaşların güvenliğini korumak ve ülkeyi silahlı ve organize suç çetelerinden temizlemek için her zaman görevini yapmaya hazır olduğunu’ vurguladı.

Toplantıya aynı zamanda Elektronik Havacılık Otoritesi, Batı Bölgesi İstihbaratı ve Genelkurmay Başkanlığı tarafından Ortak Operasyonlar Odası’nda Batı bölgesinin güvenlik planını geliştirmekle görevlendirilen güvenlik komitesinin başkanları da katıldı. Toplantıda gerçekleştirilen hava saldırılarının bir sunumu yapıldı ve saldırıların ayrıntılarının yanı sıra gerçekleştirilen hedeflere değinildi.

Dibeybe’nin ofisine göre toplantıda ayrıca güvenlik operasyonlarının geliştirilen plana göre önümüzdeki aşamalarda devam etmesinin takibi ele alındı ​​ve bunların ‘istenen hedeflere ulaşana kadar devam edecekleri’ vurgulandı.

Fotoğraf altı: Mişri’nin Zaviye şehrinde öfkeli insanlar tarafından kovulmadan önceki gergin halinin kameralara yansıması (Sosyal medyada dolaşan bir videonun karesi)
Mişri’nin Zaviye şehrinde öfkeli insanlar tarafından kovulmadan önceki gergin halinin kameralara yansıması (Sosyal medyada dolaşan bir videonun karesi)

Dibeybe hükümetinin Savunma Bakanlığı’na bağlı uçaklar tarafından gerçekleştirilen hava saldırıları ile ilişkili olarak çarşamba akşamı Zaviye kentinde yapılan bir toplantıya katılanlar toplantıda DYK Başkanı Mişri’yi kovdular.

Sosyal medyada dolaşan bir videoda bir grup öfkeli Libyalının, Dibeybe hükümetinin ‘kaçakçıların inlerine’ yaptığını söylediği askeri operasyona karşı Mişri’nin takındığı tavıra itiraz ettiği görüldü.

Mişri Batı Libya’nın sahil şehirlerindeki hükümetin yürüttüğü operasyona yönelik duruşunu haklı çıkarmak için çaba sarf etse de kendisine karşı çıkanların sesleri yükseldi ve salondan ayrılmasını isteyerek “Defol, defol” diye bağırdılar.

Böyle Mişri, kendi şehri Zaviye’den ikinci kez kovulmuş oldu. Daha önce 17 Şubat Devrimi’nin 11. yılını kutlayanlar, Meclis’te onaylanan anayasa değişikliğindeki tutumu nedeniyle Mişri’yi yine kovmuşlardı.

Şarku’l Avsat’ın Fransız gazetesi Le Monde’dan aktardığı habere göre gazetenin başkent içindeki bölünmeleri yeniden alevlendiren ‘tehlikeli bir gelişme’ olarak nitelendirdiği hava saldırılarının ardından Mişri, Dibeybe’yi ‘suçla mücadele kisvesi altında farklı siyasi taraflarla politik hesaplaşmalarını görmek için insansız hava araçlarını (İHA) kullanmakla’ suçlamıştı. Daha sonra Genelkurmay Başkanlığı ve Başsavcı ile koordinasyon içinde suç ve kaçakçılıkla mücadele dosyasının liderliğini üstlendiği, bu dosyayı yönettiği ve bunun başbakan tarafından siyasi olarak kullanılmasına engel olduğu için Başkanlık Konseyi’ne teşekkür etmişti.

Zaviye Üniversitesi Eğitim ve Dil fakültelerinden bir grup kız öğrenci, fakülteleri önünde toplanarak ‘suç ve kaçakçılığa hayır’ sloganları atıp Libya Hava Kuvvetleri’nin batı bölgesinde yürüttüğü operasyonlara desteklerini gösterdiler.

Fotoğraf altı: Menfi, Bathiliy'i Trablus'taki Başkanlık Konseyi merkezinde kabul etti (Başkanlık konseyi)
Menfi, Bathiliy'i Trablus'taki Başkanlık Konseyi merkezinde kabul etti (Başkanlık konseyi)

BM Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy dün Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi’ye mevcut durumun öncelikleri konusunda Libyalı önemli taraflarla yaptığı görüşmeler hakkında bilgi verdi. Menfi’nin medya ofisi, toplantıda, bu yıl herkes için ‘bağımsız, şeffaf ve kapsayıcı’ bir seçimin yapılmasını sağlayacak seçim yasalarını hazırlamak ve tamamlamak için 6+6 Komitesi’nin çalışmalarındaki gelişmelerin tartışıldığını söyledi.

Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Bathiliy yaptıkları görüşmede, başta siyasi gelişmeler olmak üzere ülkede yaşananları ‘her düzeyde’ ele aldılar ve seçim yasalarını hazırlamaktan sorumlu 6+6 Komitesi’nin görevini yerine getirmesi için desteklenmesini görüştüler.

Çarşamba akşamı Libya’nın doğusundaki Kubbe şehrinde düzenlenen toplantıda, ‘Libya’daki çözümün, bu aşamayı sonlandıracak seçimlerin yapılmasından geçtiği’ vurgulandı. Salih Libya halkının iradesinin gerçekleşmesi için seçimlerin yapılmasını sağlayacak ‘tek’ bir hükümetin kurulmasının gerekliliğini vurguladı. Bathiliy ise “Temsilciler Meclisi Başkanı’nı, komite üyelerini tartışmalarını Libyalılarla sınırlı tutmaya ve şeffaflık ve saygının bir işareti olarak vardıkları sonucu Libya topraklarında kamuoyuna açıklamaya teşvik etmeye çağırdım” ifadelerini kullandı.

Fotoğraf altı: Kuzeybatı Libya’da savaştan kalan bir füze bulundu (Beni Valid Ulusal Güvenlik Kurumu)
Kuzeybatı Libya’da savaştan kalan bir füze bulundu (Beni Valid Ulusal Güvenlik Kurumu)

Öte yandan Beni Velid (kuzeybatı Libya) kentindeki Ulusal Güvenlik Kurumu, çalışma ekiplerinden birini, eski kale binasında savaş kalıntıları bulan bir vatandaşın ihbarıyla ilgilenmesi için yönlendirdiğini duyurdu. Kurum, ekibin kalenin içinde bulunan 500 kilogramlık patlamamış bir uçak füzesini kaldırmayı başardığını belirtti.

ARAP DÜNYASI

Lübnan’da 5 kişi 1 UNIFIL askerini öldürmekten yargılanıyor

Geçtiğimiz Ocak ayında meydana gelen kaza mahallinde uluslararası güç unsurları (AFP)
Geçtiğimiz Ocak ayında meydana gelen kaza mahallinde uluslararası güç unsurları (AFP)
TT
TT

Lübnan’da 5 kişi 1 UNIFIL askerini öldürmekten yargılanıyor

Geçtiğimiz Ocak ayında meydana gelen kaza mahallinde uluslararası güç unsurları (AFP)
Geçtiğimiz Ocak ayında meydana gelen kaza mahallinde uluslararası güç unsurları (AFP)

Lübnan askeri yargı, 14 Ocak'ta Lübnan'ın güneyinde konuşlu Birleşmiş Milletler Geçici Barış Gücü (UNIFIL) bünyesinde faaliyet gösteren İrlanda taburunun devriyesine düzenlenen saldırının koşullarını açıkladı. Saldırı sebebiyle bir İrlanda askeri ölürken, 3 asker de yaralanmıştı. Askeri Savcı Fadi Savan, davadaki tek tutuklu Muhammed Ayyad ve adaletten kaçan Ali Halife, Ali Selman, Hüseyin Selman ve Mustafa Selman’ı İrlandalı bir askeri kasten öldürmekten suçluyor. Olaya karışan diğer kişilerin kimliğini ortaya çıkarmak, onları tutuklamak ve adalete teslim etmek için araştırma ve soruşturmalar devam ediyor.

Savan tarafından hazırlanan iddianamede, bahsi geçen Hizbullah üyesi sanıkları ‘şer örgütü oluşturmak ve bir suç projesi uygulamakla’ suçlandı. İddianameye göre, tutuklanan Muhammed Ayyad ve adaletten kaçan dört kişinin eylemleri, Lübnan Ceza Kanunu’nun 549. maddesinin beşinci fıkrası kapsamına giriyor. Bu maddede, “Bir memura karşı, görevinin ifası sırasında veya görevinden dolayı suç işlenirse, bunun cezası ölümdür” ifadeleri yer alıyor.30 sayfalık mahkeme kararında, söz konusu kişiler ‘kasten öldürmekle’ suçlandı.

Lübnan hükümeti ile Birleşmiş Milletler arasında imzalanan anlaşmanın 45. Maddesi, UNIFIL kuvvetlerine veya onun unsurlarından birine karşı işlenen suçların, yerel kuvvetlere karşı işlenen suçlar için geçerli olan aynı metne tabi olduğunu ortaya koyuyor.

Askeri mahkemeden bir adli kaynak 30 sayfalık iddianamenin, tanık ifadeleri ve İrlanda devriyesinin pusu alanı civarında yakalanan güvenlik kameralarının ses ve video kayıtları da dahil olmak üzere soruşturma yargıcının güvendiği tüm kanıtları içerdiğini söyledi. Kaynak, kayıtların içeriğinin saldırıya uğrayan devriyenin dört bir yandan kuşatıldığını, silahlı kişilerce saldırıya uğradığını ve  birinin devriyeye bağırarak “Biz Hizbullah’tanız” dediğini açıkça ortaya koyduğunu aktardı.

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, kazanın önceden tasarlanarak planlanmış olmadığını, ani bir sonuçla geliştiğini ve devriyenin halka açık bir yoldan ayrılması sonucunda meydana geldiğini aktardı. Ayrıca, Savan’ın savcılığın iddiasını kasten öldürme suçuyla değiştirdiğini ifade etti. Kaynak, kararda UNIFIL devriyesinin Akabiye beldesinden Beyrut’a doğru yol alırken, yolunu kaybettiğini, güneyde bir tali yola girdiğini ve her yönden sivil arabalarla çevrili olduğunu bildirerek, kısa süre sonra silahlı adamların gelerek zırhlı aracın kapısını yumruklamaya başladığını söyledi. Kaynak, iddianamede silahlı adamların araçtaki teçhizatı ele geçirmeyi başardığını ve bu esnada devriye unsurlarından birinin devriyeyi bitirdikleri sırada bir aracın kendilerine kasten çarparak o sırada silahlı kişilerin ateş açmaya başladığını söylediğini aktardı.

İddianamede, Hizbullah üyeleri ‘şer örgütü oluşturmak ve bir suç projesi uygulamakla’ suçlandı.

Şarku’l Avsat’a konuşan adli kaynağa göre karar, saldırıya uğrayan araçla birlikte İrlanda taburuna ait ikinci bir aracı etkileyen başka bir saldırıyla ilgili.

ARAP DÜNYASI

İran’dan Kahire’ye uçuşlar için siyasi adımlar atılması bekleniyor

Kahire Uluslararası Havalimanı. (Havalimanı web sitesi)
Kahire Uluslararası Havalimanı. (Havalimanı web sitesi)
TT
TT

İran’dan Kahire’ye uçuşlar için siyasi adımlar atılması bekleniyor

Kahire Uluslararası Havalimanı. (Havalimanı web sitesi)
Kahire Uluslararası Havalimanı. (Havalimanı web sitesi)

İran’ın Kahire’deki çıkarlarını korumak için çalışan ofisinden dün yapılan açıklamada, İran Havayolları’nın Mısır makamlarından Kahire’ye uçuş yapmak için izin başvurusunda bulunacağı bildirildi. Bu açıklama, geçtiğimiz günlerde İran’ın Mısır’la diplomatik ilişkileri yeniden kurmasına ilişkin duyurusu ile eş zamanlı gerçekleşti. Kahire ise bu yakınlaşmaya karşı sessiz kalmıştı.

İran Sivil Havacılık Örgütü Başkanı Muhammed Bahş, Tahran’ın İran ile Mısır arasında doğrudan uçuş yapmaya hazır olduğunu doğruladı. İran medyasının aktardığına göre Bahş, Tahran ile Kahire arasındaki uçuşlarda herhangi bir kısıtlama olmadığını belirterek İran havacılık filosunun uçuşa hazır olduğunu vurguladı.

Mısır makamları tarafından resmi bir pozisyon verilmemiş olsa da Sivil Havacılık alanında bilgil sahibi kaynaklar, bu konuda henüz resmi bir talebin olmadığını aktardı. Bir süredir faaliyetini durduran yeni havayolları açma veya rotalara devam etme taleplerinin teknik ve diğer bazı başlıklara tabi olduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’a şartlar konusunda açıklamalarda bulunan kaynaklar, havayollarının Mısır - İran destinasyonunun operasyonunun teknik hususlardan çok siyasi başlıklarla ilgili olabileceğine ve siyasi bir adımlar gerektirdiğine dikkat çekti.

Daha önce bir İran Hükümet Sözcüsü, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Dışişleri Bakanlığı’na Mısır’la ilişkileri güçlendirmek için gerekli önlemleri alması talimatını verdiğini ve İran Dini Lideri Ali Hamaney’in ilişkilerin yeniden başlamasını memnuniyetle karşıladığını söyledi. Bu açıklamalar, İran’ın başkenti Tahran’da Umman Sultanı Heysem bin Tarık’ın son resepsiyonunda geldi.

Hamaney, ülkesinin iyi komşuluk politikalarını genişletme ve İslam ülkelerinin tüm bölge halklarına fayda sağlama enerjilerini ve potansiyelini kullanma çerçevesinde Kahire ile ilişkilerini tam olarak yeniden tesis etmede hiçbir sorunu olmadığını söyledi.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran ve Kahire’deki iki ülkenin çıkarlarını gözetme ofisleri aracılığıyla iki taraf arasında doğrudan iletişim için resmi bir kanal olduğunu da doğruladı.

Mısırlı kaynak, Mısır ile başka herhangi bir ülke arasında uçuş yapmaya başlamanın en az dört ay sürdüğünü belirterek bu konuda karar alınmasının önemini vurguladı.

Teknik boyutun, fizibilite çalışmaları ve yolcu sayılarının tahminlerine dayanarak bazı uçuşların yeniden planlanması, uygun uçak ve mürettebatın sağlanmasını gerektirdiğini kaydetti.

Kaynak, önceki tahminlere dayanarak İran ile Mısır arasında düzenli uçuşların başlatılmasına talep bulunacağını  söyledi ve uçakların doluluk oranının en az yüzde 80 az olmayacağı tahmininde bulundu.

Kaynak, uçuşların gerçekleştirileceği şehirlerde vize işlemlerinin kontrollere bağlı olduğunun altını çizdi.

Mısır hükümeti geçtiğimiz mart ayında İranlı turistlerin ülkeye girişini kolaylaştırma kararı da dahil olmak üzere yabancı turistlerin hareketini kolaylaştıracak bir paketi onayladı.

Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanı Ahmed İsa düzenlediği basın toplantısında, İranlı turistlerin Güney Sina’daki havaalanlarına vardıklarında belirli kontrol ve koşullar dahilinde vize alacaklarını bildirdi.

Koşullar, Mısır tarafı ile seyahatleri önceden koordine eden şirketler aracılığıyla, İranlı turistler için vize almayı içeriyordu.

İsa, İranlıların başta Şarm eş-Şeyh olmak üzere birçok turistik destinasyonun bulunduğu Güney Sina’ya giriş vizeleriyle ilgili olarak şunları söyledi:

“İlk adım olarak Güney Sina’ya girişi değerlendireceğiz ve buna dayanarak diğer destinasyonlara izin verilip verilmeyeceğini belirleyeceğiz.”

İran, Mısır Turizm Bakanı’nın açıklamalarını memnuniyetle karşıladı. İranlıların ziyaret etmelerine izin vererek Mısır’a turistik geziler düzenlemeye hazır olduğu açıklandı. Ancak İran Kültür Mirası ve Turizm Bakanı İzzetullah Dargami bu ayın başlarında, “İran’dan Mısır’a toplu turistik gezi yok” açıklamasında bulundu.

Genel olarak Mısır ile İran arasındaki ilişkiler son yıllarda gerginliklere sahne oldu. Ancak iki ülke diplomatik temaslarını en azından ofisleri aracılığıyla sürdürdü.

İran ile Mısır arasındaki ilişkiler, İsrail ile bir barış anlaşması imzaladıktan sonra resmi olarak koptu. İranlı yetkililer, merhum Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat’ı başkent Tahran’da bir sokakta öldürmekle suçlananlardan birinin adını verdi.

Eski İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, 2003 yılında Cenevre’deki Bilgi Toplumu Zirvesi oturum aralarında eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ile bir araya gelmişti. Mübarek rejiminin ayrılmasının ardından eski İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedi Necad, İslam Zirvesi’ne katılmak üzere 2013 yılında Kahire’yi ziyaret etmişti.

2011-2013 döneminde İran’dan turistik uçuş alma girişimlerine Mısır’daki etkili selefi partiler ve o dönemdeki akımlar şiddetle karşı çıkmış ve bu da sürecin tamamlanmasını engellemişti.

ARAP DÜNYASI

Sudan’da çatışmalar sürerken, ordu başkente takviye kuvvetler getirdi

1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)
1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)
TT
TT

Sudan’da çatışmalar sürerken, ordu başkente takviye kuvvetler getirdi

1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)
1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)

Sudan’ın başkenti Hartum’a takviye kuvvet getiren Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki ateşkesin bitmesinin ardından çatışmaların yoğunlaştı ve şehirde topçu atışlarının sesleri yankılandı.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, görgü tanıkları, Omdurman banliyösünde Radyo ve Televizyon binasının yakınında top atışları duyduklarını bildirdi.

Hartum ve Sudan’ın diğer bölgeleri, 15 Nisan’dan bu yana Orgeneral Abdulfettah Burhan liderliğindeki ordu ile Hamideti olarak bilinen Muhammed Hamdan Daklu liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri arasında şiddetli çatışmalara tanık oluyor.

Birleşmiş Milletler (BM), çatışmalar nedeniyle 1,2 milyondan fazla insanın ülke içinde yerinden edildiğini ve yarım milyondan fazla insanın yurt dışına sığındığını bildirirken, bin 800’den fazla kişi de öldü.

İki taraf, en son Suudi Arabistan ve ABD’nin arabuluculuğunda Cidde şehrinde yapılan görüşmelerde birden fazla ateşkes anlaşmasına vardı.

Ancak ateşkes her seferinde hızla bozuldu ve özellikle Hartum ve ülkenin batısındaki Darfur bölgesinde çatışmalar yeniden başladı.

FOTO: 2 Mayıs 2023’te Sudan’ın başkenti Hartum’daki krizin ardından tahliye edilen Sudanlı bir kız (Reuters)
2 Mayıs 2023’te Sudan’ın başkenti Hartum’daki krizin ardından tahliye edilen Sudanlı bir kız (Reuters)

Ordu tarafından bugün yapılan açıklamada, şiddetin daha da artma olasılığını düşündüren bir adımla, Hartum’un merkezindeki operasyonlara katılmak üzere takviye kuvvetler getirdiğini duyurdu.

Hartum merkezli Confluence Danışma Merkezi’nden Sudanlı analist Kholood Khair, “Ordu yakında Hızlı Destek Kuvvetleri’ne karşı büyük bir saldırı başlatmayı planlıyor ve bu nedenle Cidde’deki müzakerelerden çekildi” dedi.

Ordu Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin ateşkese uymaması ve hastaneler ile sakinlerin evlerinden çekilmekle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle müzakerelere katılımın askıya alındığını bildirdi.

Washington, Cidde’deki müzakereler ve ateşkesin çökmesinden çatışmanın iki tarafını sorumlu tuttuktan sonra, Perşembe günü şirketlere yaptırımlar ve çatışmanın iki tarafıyla bağlantılı yetkililerin giriş vizelerine kısıtlamalar getirdi.

ABD’nin yaptırımları, Hızlı Destek Kuvvetleri’ne bağlı bir altın madenciliği şirketi olan Al Junaid ve paramiliter gruba ekipman temin eden Tradive General Trading’in yanı sıra orduyu destekleyen Sudan Master Technology ile Defense Industry System adlı şirketi de hedef aldı.

Analistler, ülkeyi 30 yıl yöneten eski Devlet Başkanı Ömer El Beşir döneminde uygulanan uluslararası yaptırımlara karşı olduğu gibi, ABD yaptırımlarının uygulanabilirliğini sorguluyor.

Müzakere öncesi kazanımlar

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, “Şiddeti sürdüren aktörlere karşı ekonomik yaptırımlar uygulayarak ve vize kısıtlamaları getirerek konuyu takip ediyoruz” dedi.

Sullivan dün düzenlediği basın toplantısında, son zamanlarda ateşkesin ihlali edilmesinin çatışmanın uzun süreceği ve Sudan halkı için büyük bir acıya neden olacağına ilişkin endişelerinin artırdığını vurguladı.

FOTO: ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Washington’da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Washington’da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Washington’da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)

Analist Kholood Khair, “Ordu, müzakere masasındaki konumunu iyileştirmek amacıyla gelecekteki herhangi bir müzakereyi taahhüt etmeden önce bazı askeri kazanımlar elde etmek istiyor” yorumunda bulundu.

Ordu, Cidde müzakerelerine katılımını askıya aldığını açıkladıktan kısa bir süre sonra, Çarşamba günü Hartum’un güneyindeki Hızlı Destek Kuvvetleri’nin mevzilerini top atışlarıyla hedef aldı.

Cidde görüşmeleri, sivillerin savaş bölgelerini terk etmelerine ve insani yardım ulaştırmalarına olanak tanıyan güvenli geçişler sağlamayı amaçlıyordu.

Bununla birlikte, insani yardım çalışmaları, güvenli geçişlerin olmaması ve hava yoluyla gelen yardımın gümrükte engellenmesi gibi birçok zorlukla karşı karşıya.

Özellikle uluslararası yardım kuruluşlarının merkez ve depolarına yönelik yağma ve hırsızlıklar devam ediyor.

Dünya Gıda Programı İcra Direktörü dün yaptığı açıklamada, “Depolarımız saldırıya uğradı ve 4,4 milyon insanın yiyeceği risk altında” dedi.

BM’ye göre, Sudan’da hastanelerin dörtte üçü hizmet dışı kalırken, 25 milyon insan (nüfusun yarısından fazlası) insani yardıma ihtiyaç duyuyor.

BM, ihtiyaç duyduğu 2,6 milyar doların yalnızca yüzde 13’ünü elde ettiğini bildirdi.

ARAP DÜNYASI

Batı Şeria’da bir yerleşim birimi yakınında Filistinli bir bebek ve babasına ateş açıldı

Batı Şeria’daki bir köye konuşlanan İsrail askerleri (AP)
Batı Şeria’daki bir köye konuşlanan İsrail askerleri (AP)
TT
TT

Batı Şeria’da bir yerleşim birimi yakınında Filistinli bir bebek ve babasına ateş açıldı

Batı Şeria’daki bir köye konuşlanan İsrail askerleri (AP)
Batı Şeria’daki bir köye konuşlanan İsrail askerleri (AP)

Batı Şeria'daki bir İsrail yerleşiminin yakınında açılan ateş sonucu Filistinli 3 yaşındaki bir bebek ve babası ağır yaralandı.

Şarku’l Avsat’ın DPA’dan aktardığı habere göre, İsrail ambulans servisi yaralılarının durumunun kritik olduğunu bildirdi. Filistin haber kaynakları, olayın yaşandığı sırada baba ve oğulun arabadan olduğunu aktardı.

İsrail ordusu, yalnızca askeri bir noktanın yakınında ateş edildiğini doğruladı. Kimin ateş ettiği ise belli değil.

İsrail ve Filistin topraklarındaki güvenlik durumu, Batı Şeria'da Filistinliler ile İsrail ordusu arasında sık sık yaşanan çatışmalar nedeniyle aylardır çok gergin.

İsrail ordusu, bir dizi saldırıdan bu yana daha fazla baskın düzenliyor. Yıl başından bu yana İsrail askeri operasyonlarında, çatışmalarında veya kendi taraflarına yönelik saldırılarda 118 Filistinlinin öldürülürken, biri İtalyan ve Ukraynalı olmak üzere 18 İsrailli hayatını kaybetti.

ARAP DÜNYASI

Lübnan Maruni Patriği Cumhurbaşkanlığı krizinin çözümünde ilerleme kaydetti

Lübnan Katolik Doğu Kilisesi Maruni Patriği Beşara Butros er-Rai’nin Lübnan Basın Sendikası heyetiyle görüşmesinden (Şarku’l Avsat)
Lübnan Katolik Doğu Kilisesi Maruni Patriği Beşara Butros er-Rai’nin Lübnan Basın Sendikası heyetiyle görüşmesinden (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Lübnan Maruni Patriği Cumhurbaşkanlığı krizinin çözümünde ilerleme kaydetti

Lübnan Katolik Doğu Kilisesi Maruni Patriği Beşara Butros er-Rai’nin Lübnan Basın Sendikası heyetiyle görüşmesinden (Şarku’l Avsat)
Lübnan Katolik Doğu Kilisesi Maruni Patriği Beşara Butros er-Rai’nin Lübnan Basın Sendikası heyetiyle görüşmesinden (Şarku’l Avsat)

Lübnan Katolik Doğu Kilisesi Maruni Patriği Beşara Butros er-Rai, tüm siyasi taraflarla iletişim kurmaya başlama hamlesinin, ülkedeki Hristiyan partilerin Cihad Azur ismi üzerinde fikir birliğine ulaşmasının ardından geldiğini söyledi. Geçtiğimiz günlerde Vatikan ve Fransa’ya yaptığı ziyarette, Hristiyanların fikir birliğinden memnun olduğunu ve bu çerçevede (Şii) Hizbullah dahil tüm taraflarla iletişime geçme çalışmalarına başlayacağını açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın yerel kaynaklardan edindiği bilgilere göre Rai, Hristiyan partilerin bir aday üzerinde anlaşmasına övgüde bulunarak, bu adımı desteklemeye çağırdı. Patrik Rai, kendisini Bkerki Patrikhanesi’ni ziyaret eden Basın Sendikası heyetine, Vatikan ve Fransa’daki gezisi sırasında, bir isim konusunda Hristiyanlar arasında fikir birliğinin sağlanmasından memnun olduğunu söyledi. Seçimleri kazanmak ve Lübnan’ın yaşadığı Cumhurbaşkanlığı boşluğu krizini çözmek için çalışma sözü verdi.

Rai, Vatikan ve Fransa ziyaretini ‘çok başarılı’ olarak nitelendirirken, iki ülkenin bileşenlerin geri kalanıyla dahili olarak çalışmak istediklerini ve “Hizbullah dahil istisnasız herkesle konuşacağız, hamlemiz bugünden başlayacak” dedi. Bu bağlamda Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri ile iletişiminin hiç kesilmediğini belirtti.

Cumhurbaşkanlığının yetkilerine ilişkin olarak, “Cumhurbaşkanlığı boşluğu başlar başlamaz tüm devlet kurumları sekteye uğradı. Milletvekillerine her zaman görevlerini yerine getirmeleri ve bir cumhurbaşkanı seçmeleri çağrısında bulundum zira yaşadığımız kaos kabul edilemez” dedi.

Lübnan konusunda uluslararası bir konferans düzenleme çağrısı hakkında, “Uluslararası bir konferans çağrısında bulunmadım, ancak işler ters giderse, o zaman konferansın düzenlenmesi, Taif Anlaşması’nın ve uluslararası kararların uygulanması, Filistinli ve Suriyeli mülteciler sorununa bir çözümün tartışılması çağrısında bulunacağım” açıklamasında bulundu. Lübnan’ın yapısı itibariyle tarafsız bir ülke olduğunu ve öyle kalması gerektiğini vurguladı.