عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

İsviçre, iklim değişikliği politikası nedeniyle AİHM'e şikayet edildi

Avukatlar, Strasbourg'daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi salonunda İsviçre devletine karşı davacıları temsil ediyor (AFP)
Avukatlar, Strasbourg'daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi salonunda İsviçre devletine karşı davacıları temsil ediyor (AFP)
TT
TT

İsviçre, iklim değişikliği politikası nedeniyle AİHM'e şikayet edildi

Avukatlar, Strasbourg'daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi salonunda İsviçre devletine karşı davacıları temsil ediyor (AFP)
Avukatlar, Strasbourg'daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi salonunda İsviçre devletine karşı davacıları temsil ediyor (AFP)

İsviçre'de 2 binden fazla kadın, iklim değişikliği politikasının yetersiz kaldığı gerekçesiyle hükümeti Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) şikayet etti.
BBC'nin haberine göre, AİHM tarafından görülecek ilk iklim değişikliği davası, kendilerine "İklim Yaşlıları Kulübü" adını veren ve ortalama yaşları 73 olan İsviçreli kadınlar tarafından açıldı.
Kadınlar, iklim krizi nedeniyle daha sert ve daha sık ortaya çıkan sıcak hava dalgaları nedeniyle sağlıklarının ve yaşam kalitelerinin düştüğünü dolayısıyla insan haklarının ihlal edildiğini iddia etti.
AİHM'e sunulan kanıtlar arasında kadınların sağlık kayıtlarının da olduğu belirtildi.
Kadınların, mahkemeden İsviçre'yi sera gazı emisyonunun azaltılması için daha fazla çalışmaya zorlamasını istediği kaydedildi.
Davacılardan Elisabeth Stern, "İklim değişikliği nedeniyle daha fazla sıcak hava dalgalarına maruz kalıyoruz. Yaşlı kadınlar olarak bu durum bizi daha fazla etkiliyor ve normale göre ölüm artıyor." dedi.
Stern, "Hükümetimiz düzgün bir iklim politikası çıkaramadı diye biz ölmek istemiyoruz." ifadesini kullandı.
Avrupa İklim ve Sağlık Gözlemevi, ortalama sıcaklıkta öngörülen artışların Avrupa çapında, özellikle yaşlılar arasında "halk sağlığı üzerinde ciddi etkileri" olabileceğini söylüyor.
Uzmanlara göre, İsviçre'deki sıcaklıklar küresel ortalamadan daha hızlı artıyor.
Birlemiş Milletler (BM) bünyesinde bulunan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), küresel sıcaklık artışının 1,5 santigrat derecede tutulmadığı sürece, Avrupa'nın aşırı yağışlar nedeniyle çıkabilecek su baskınlarına karşı savunmasız kalacağını söylüyor.
İklim Yaşlıları Kulübü, iklim değişikliği politikaları nedeniyle 6 yıldır İsviçre mahkemelerinde hükümete karşı süren davalarından sonuç alamamıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi